نقش شبکه های اجتماعی در پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات اخیر

حسین یزدی در این یادداشت نوشت:

دست آورد تلگرام برای ما ایرانی ها آزادی رسانه بود و ما بدون هیچگونه عمل خاصی به لطف تکنولوژی و گسترش شبکه های اجتماعی صاحب امکانی شدیم که در آن هرکس می تواند نشریه‌ای برای خود و یا جریان فکری مطلوبش داشته باشد و آنچه را که علاقه‌مند است بدون هیچگونه هزینه مادی منتشر کند.

آزادی بیان آرزوی همه انسان‌هایی است که حرفی برای گفتن دارند تا بتوانند بدون وحشت و با خیال راحت عقاید و افکار خود را با افراد جامعه‌ای که در آن زندگی می کنند، مطرح کنند و با دیگران در مورد آن به بحث بنشینند.

اما در پس تحقق این رویای زیبای انسانی ، مخاطرات امنیتی و آسیب‌های اجتماعی نیز وجود دارد،  زیرا در کنار انتشار افکار و تضارب آراء ، کسانی هستند که عقایدی ضدانسانی و نفرت انگیز را با پوسته های جذاب مذهبی و یا ملی گرایانه منتشر می کنند و قشری از مردم و به خصوص جوانان را شیفته و فریب خورده خود می کنند. 

این امر باعث می شود، به مرور زمان و با گسترش این تفکرات ، امنیت ملی کشورها به خطر بیفتد و دولت ها،  آزادی و حریم خصوصی شهروندانشان را برای برقراری امنیت زیر پا بگذارند که می توان به حضور داعش در شبکه های اجتماعی و نیروگیری از جوانان اروپایی و انجام اقدامات تروریستی اشاره کرد که موجب شده است دولت‌های اروپایی پس از حوادث تروریستی پاریس ، بودجه‌های سازمان‌های امنیتی خود را چندین برابر افزایش دهند تا کنترل بیشتری روی شهروندان و زندگی خصوصی آن‌ها داشته باشند.

اما روشنفکران و دانشگاهیان ، سازمان‌های مردم نهاد ، رسانه ها و احزاب کشورمان نه تنها می توانند مشکلات همراه با شبکه‌های اجتماعی را بدون استفاده از سازمان‌های امنیتی کنترل کنند بلکه باید از این فرصت تاریخی بهره برده و برای مقابله با مشکلات و معضلات عدیده اجتماعی همچون گسترش طلاق ، از هم گسیختگی بنیادهای خانواده ، افزایش سوء مصرف مواد مخدر ، پرخاشگری و خشنوت در ارتباطات بین مردم افراد جامعه را آموزش دهند و آن‌ها را تربیت کنند.

طبق آمار منتشر شده ضریب نفوذ اینترنت در ایران بیش از ۸۲ درصد بر مبنای جامعه ۷۵ میلیونی است که نشان می دهد بیش از ۶۲ میلیون نفر از اینترنت استفاده می کنند و همچنین ضریب نفوذ اینترنت موبایل با توسعه 3G  در کشور به ۳۸.۶۷ درصد رسیده و ۲۹ میلیون و ۵۸ هزار و ۷۱۹ ایرانی با موبایل خود به شبکه اینترنت متصل می شوند.

یعنی حدود ۳۰ میلیون نفر از مردم ایران از طریق گوشی های هوشمند به اینترنت متصل می شوند و طبق آماری دیگر بیش از ۲۳ میلیون ایرانی عضو شبکه تلگرام هستند هرچند که عده‌ای معتقدند آمار بیش از این است.

پس همانطور که آمار و ارقام نشان می دهد دیگر رسانه در انحصار حاکمیت نبوده و اهل خرد و گروه‌های اجتماعی می توانند از طریق شبکه تلگرام دیدگاه‌ها و نظرات خود را به مردم ارائه دهند.

خردمندان و عالمان می توانند با انتشار آموزه‌های خود در شبکه تلگرام مباحث اخلاقی و اجتماعی را به مردم یادآور شوند و مردم نیز یاد می گیرند بدون تعصب‌های کور اندیشه‌ها را در کنار یکدیگر بگذارند و با مقایسه آن‌ها، خود بهترین‌ را انتخاب کنند و یا به طور فردی از طریق گفت وگو در گروه‌های تلگرامی می‌آموزند برای آنکه کلامشان خریدار داشته باشد، خشم خود را در مقابل سخن مخالفان کنترل کنند چون عصبانیت موجب تَرد و حذف آن‌ها از گروهی که در آن هستند، می شود و افراد برای بیان نظراتشان و قبول استدلال‌هایشان توسط دیگران باید مطالعه کنند و منبع معرفی کنند.

در تلگرام گفتگوها می ماند و اگر فردی دروغ بگوید به زودی رسوا می شود و می فهمد که دروغ موجب بی آبرویی و شرمساری نزد دوستان و دیگران می شود.

و یا در تلگرام می توان از محیط زیست گفت و مردم را تشویق به حفاظت از آن کرد و مردم از میان بحث‌ها و گفت وگوها یاد می گیرند آلودگی آب ، خاک و هوا و وجود ریزگردها در آسمان شهرها و یا تولید کربن توسط صنایع آلاینده و تغییرات در اکوسیستم محل زندگیشان و خشک شدن رودخانه‌ها و دریاچه‌ها چه خطراتی برای زندگی آنان دارد و یا اگر کسی حیوانی را آزار بدهد چه مقدار مورد تنفر جامعه قرار خواهد گرفت.

در تلگرام بسیاری از کانال ها به شکل گروهی اداره می شوند و مردم کار جمعی و عام المنفعه را تمرین می کنند و برای جذب مخاطب بیشتر تلاش می کنند بهترین باشند.

تلگرام برای کسانی که کار خوب ارائه می دهند درآمدزا است زیرا مردم ترجیح می دهند کالاها و خدمات خود را به جای معرفی در رسانه های کم رمق مکتوب روی کانال‌های تلگرام بر خطی منتشر کنند که مخاطبان بسیار دارد .

در عرصه سیاست و زمان انتخابات ، جایی که گروهی همچون اصلاح طلبان با کمترین حجم تبلیغات شهری برنده این عرصه شدند موجب حیرت همگان شد ولی آگاهان این پیروزی را پیش بینی می کردند و از مدت‌ها قبل اعلام کرده بودند در این انتخابات تلگرام و شبکه های اجتماعی تعیین کننده خواهند بود و اصلاح طلبان از مدت‌ها قبل با راه اندازی انواع کانال‌های خبری و غیرخبری با مخاطبان خود ارتباط برقرار کرده بودند و به راحتی از همین طریق کاندیداهای خود را به جامعه هدف معرفی کردند و شگفتی آفریدند.

در تلگرام کانال‌هایی است که در آن انواع و اقسام کتاب‌ها را به راحتی در دسترس همگان قرار می دهد و یا حتی مردم را با تاریخ کهن و فرهنگ خود آشنا می کند و یا به علایق جوانان و خانم ها از مد تا تکنولوژی و آشپزی می پردازد.

تلگرام دیگر یک شبکه اجتماعی نیست یک زندگی ایرانی در فضای مجازی است و از وقتی که آمده است برای کاربرانش تنفس در فضای آزادی می باشد.

همه این ها موجب شده است  در هر بحران اجتماعی و یا غیر اجتماعی ، دولت دیگر به تنهایی مقصر نباشد بلکه گروه‌های مرجع و الیت‌ها هم در آن سهیم باشند چون به لطف گسترش تکنولوژی امکان تاثیرگذاری و پرورش فکری مردم برای آن‌ها ایجاد شده است.

از همه مهمتر دیگر به لطف گسترش تکنولوژی نظریه ۷۰۰ ساله گذار به دموکراسی در ایران مردود است؛ چون  با تربیت نسل جدید و آشنایی آن‌ها با فرهنگ دموکراسی و بالا بردن آستانه تحمل آن‌ها برای شنیدن نظرات مخالف و اعتقادی که به گردش آزاد اطلاعات پیدا می کنند ، به طور حتم با تغییر یک یا دو نسل ، انسان‌هایی دموکرات حاکم خواهند شد که مُهر پایان بر دوران گذار به دموکراسی خواهند زد و فرآیند تثبیت دموکراسی را آغاز خواهند کرد.

حتی دیگر نباید نگران فیلتر شدن تلگرام بود چون شبکه‌های اجتماعی با کارایی بهتر در راه هستند و تکنولوژی به طور مرتب انسان‌ها را شگفت زده می کند.

دیگر کسی نمی تواند مدعی شود آزادی و عدالت را با انقلاب و یا رگبار مسلسل برای مردم خواهد آورد بلکه دموکراسی،  آزادی و عدالت با گسترش تکنولوژی جهت آگاهی بخشی و تربیت مردم خود، به مرور زمان حاکم خواهد شد.

حسین یزدی