روابط ایران و اروپا در دولت قبل به پائین‌ترین سطح تنزل یافت
سفیر اسبق ایران در آلمان و هلند گفت: اگر اروپا اکنون قدم‌هایی سازنده و کاربردی برای بهبود روابط با ایران برداشته شده است، می‌توان نتیجه را گرفت که آنها روی ایران حساب باز کرده اند.
سیدشمس الدین خارقانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به بروکسل به منظور دیدار و رایزنی با سران اتحادیه اروپایی گفت: به نظر می‌رسد هم اکنون و پس از گذشت ۱۰ سال، در بهترین شرایط و دوران برای رسیدن به توافقی جامع با اتحادیه اروپایی هستیم.
روابط با اروپا تا پیش از دولت نهم برای ایران اهمیت بالایی داشت
او با بیان اینکه تا پیش از روی کار آمدن دولت نهم ارتباط با اتحادیه اروپایی برای ایران از اهمیت بسیاری برخودار بود و در این راستا، برای این ارتباط وقت می‌گذاشتیم و نقشه راه داشتیم، اظهار داشت: هم اکنون نیز برای برای ایجاد ارتباط و بهبود و گسترش روابط با اتحادیه اروپایی لازم است تا علاوه بر وقت گذاشتن در جهت گسترش روابط، با برنامه ریزی و نقشه راه کار را جلو ببریم.
این تحلیلگر ارشد مسائل اروپا با یادآوری گفتوگوهای ایران و اتحادیه اروپایی در دولت سازندگی و اصلاحات تصریح کرد: با پایان یافتن جنگ و در پیش گرفته شدن سیاست تنش زدایی و همچنین پیگیری‌های طرفین و فضای جدیدی که ایران و اروپا ایجاد کردند، دور جدیدی از مذاکرات میان ایران و کشورهای اروپایی از دهه ٧٠ با نام گفتوگوهای انتقادی شکل گرفت.
خارقانی ادامه داد: در این مذاکرات، طرفین به یکدیگر انتقاد می‌کردند. به عبارتی، محور گفت‌و‌گو‌ها انتقادی بود و در این رهگذر سعی می‌شد مشکلات و سوءتفاهم‌ها رفع شود. در کنار این گفتوگوهای انتقادی، ما در آن زمان تلاش داشتیم روابط دوجانبه‌مان را هم با کشورهای اروپایی بهبود داده و گسترش دهیم زیرا تا قبل از این گفت‌و‌گو‌ها، در روابط دوجانبه‌مان با کشورهای اروپایی ملاحظاتی داشتیم که از رسیدن به توافق با این کشور‌ها جلوگیری می‌کرد.
او یادآور شد: هنگامی که مذاکرات انتقادی آغاز شد این ملاحظات در روابط با کشورهای اروپایی در ذیل گفتوگوهای انتقادی قرار گرفت و مسیر برای بهبود و توسعه روابط دوجانبه با کشورهای اروپا فراهم شد.
کاردار اسبق ایران در انگلیس با بیان اینکه گفتوگوهای انتقادی ایران و اتحادیه اروپایی در دولت اصلاحات به گفتوگوهای جامع و فراگیر تبدیل شد، خاطرنشان کرد: محور این گفت‌و‌گو‌ها فقط انتقادی نبود بلکه شامل همکاری‌های ایران و اروپا در تمامی عرصه‌ها مانند همکاری‌های فرهنگی، علمی، محیط زیستی، اقتصادی، صنعتی، منطقه‌ای و سیاسی می‌شد و شکل مذاکرات هم حالتی تعاملی و دوطرفه داشت.
روابط ایران و اروپا در دولت قبل به پائین‌ترین سطح تنزل یافت
خارقانی با بیان اینکه گفتوگوهای ایران و اتحادیه اروپا در زمان دولت پیشین قطع شد: با روی کار آمدن دولت نهم، نه تنها گفتوگوهای جامع و فراگیر ایران و اروپا قطع شد بلکه سطح روابط ایران با کشورهای اروپایی هم به پائین‌ترین سطح خود در طول تاریخ روابط ایران و اروپا تنزل یافت به گونه‌ای که ما در دولت قبل رابطه به خصوصی با اروپایی‌ها نداشتیم ولی ما شاهد این مسئله هستیم که دور سوم گفتوگوهای ایران و اروپا با نام گفتوگوهای سطح عالی میان ایران و اروپا آغاز شده است.
او با بیان اینکه هم اکنون زمان حساس و مناسبی برای بهبود و گسترش روابط ایران و اتحادیه اروپایی است، ابراز داشت: اشتغالات و گرفتاری‌های بسیاری در روابط ایران و اروپا سایه انداخته است. موضوعات غیر هسته‌ای مانند مسائل منطقه‌ای، حقوق بشر، مسائل داخلی و... فراگیر شده که آنها می‌تواند مانع از توسعه روابط دوجانبه ایران و اروپا شود که ما باید تلاش کنیم برخی از این موضوعات از دستورکار خارج شوند.
تنش با آمریکا، سنگی در گسترش روابط ایران و اروپا
این کار‌شناس ارشد مسائل بین الملل با بیان اینکه روابط تنش آمیز ایران و امریکا می‌تواند سنگی در توسعه روابط ایران با اتحادیه اروپایی قلمداد شود، عنوان کرد: برای آنکه تنشمان را با امریکا کاهش دهیم و قدم‌های برای ارتباطات بیشتر با امریکا داشته باشیم، برنامه‌ای طراحی نشده است و اگر هم این برنامه طراحی شده است، آن طراحی در جهت ایجاد آرامش در اتحادیه اروپایی نیست در حالی که ما برای توسعه و گسترش روابط با اروپا باید این آرامش خاطر را به اروپایی‌ها بدهیم که قرار نیست تهران و واشنگتن تنش‌هایشان افزایش یابد.
خارقانی با اشاره به حضور نهاد‌ها و سازمان‌های بین المللی مختلف در بروکسل گفت: بسیاری از نهادهای بین المللی در بروکسل حضور دارند که بسیاری از همان نهاد‌ها مانند پارلمان اروپا متعلق به اتحادیه اروپایی است. لازم است برای بهبود و توسعه روابط با اروپا، تکلیفمان هم با این سازمان‌ها مشخص شود. باید دانست که بدون روابط با آنها، نمی‌توانیم روابط گسترده‌ای با اتحادیه اروپایی داشته باشیم.
وی با یادآوری روابط گسترده میان ایران و نهادهای وابسته به اتحادیه اروپایی در زمان‌های پیشین اظهار داشت: تا پیش از دولت نهم، بسیاری از نمایندگی‌های ایران با نمایندگان پارلمان اروپا در کشورهای مختلف در ارتباط بود و ما با آنها در خصوص مسائل مختلف بحث و گفت‌و‌گو‌ها می‌کردیم و همین صحبت‌ها می‌توانست برای آنها یک پیش زمینه‌ای مثبت درباره ایران ایجاد کند و سپس آنها با همین پیش زمینه، شرایط بهبود و گسترش روابط با ایران را فراهم می‌کردند.
برجام پایه و اساس مناسبی برای توسعه روابط با اروپا است
سفیر اسبق ایران در آلمان و هلند در پاسخ به سوال که آیا اجرایی شدن برجام می‌تواند زمینه مناسبی برای حل اختلافات سابق و نزدیکی ایران و اروپا با یکدیگر شود؟ تصریح کرد: بی‌تردید برجام پایه و اساس مناسبی برای نزدیکی و حل اختلافات با تمام دنیا و از جمله اتحادیه اروپایی است ولی ما باید درباره یک مسئله دیگر هم تصمیم گیری کنیم و آن، این است که آیا ما حاضر هستیم از برجام به عنوان یک روش و شیوه عمل برای حل اختلافات و تنظیم روابط با کشورهای دیگر استفاده کنیم.
خارقانی با بیان اینکه ما باید تصمیم بگیریم که می‌خواهیم روابطمان با یکدیگر عادی و بدون تنش باشد یا آنکه می‌خواهیم همچنان کجدار و مریز رفتار کنیم، خاطرنشان کرد: من تصور می‌کنم اگر می‌خواهیم روابطمان کجدار و مریز باشد، این نوع روابط به نفع روابطمان با اروپا نیست. اکنون در پناه برجام باید روابطمان را با تمام کشور‌ها و از جمله اروپا عادی‌سازی کنیم.
اگر اروپا نگاه مثبتی به ایران نداشت، به دنبال توسعه روابط با تهران هم نبود
او در خصوص نگاه اتحادیه اروپایی به نوع نقش و جایگاه ایران در عرصه منطقه‌ای بیان کرد: اگر نقش ایران در عرصه منطقه‌ای و بین المللی سازنده نباشد، به هیچ وجه نه اتحادیه اروپایی و نه حتی یک کشور کوچک هم حاضر به برقراری روابطی کاربردی و گسترده با ایران نخواهد بود.
این تحلیلگر ارشد مسائل اروپا با بیان اینکه اروپا اکنون قدم‌هایی سازنده و کاربردی برای بهبود روابط با ایران برداشته شده است می‌توان این نتیجه را گرفت که آنها بر روی ایران حساب باز کرده‌اند، یادآور شد: اروپایی‌ها تا پیش از این هم شریک ایران بودند و به نوع نقش آفرینی ایران حساب می‌کردند ولی به دلیل نوع رویکرد دولت سابق، نگاه‌شان تغییر یافت.
خارقانی اضافه کرد: اکنون اروپا گام‌های نخست برای همکاری با ایران را برداشته است و متمایل به انجام همکاری با ایران است ولی به گذشته هم نیم نگاهی دارد. ما باید با عملکردمان به گونه‌ای عمل کنیم که آنها تردیدی برای برقراری روابط با ایران نداشته باشند.