مشارکت اروپا و ایران می‌تواند موجب پیشرفت‌ در حل بحران سوریه و یمن شود

به گزارش ایلنا، سیدحسین موسویان در یادداشتی به عنوان «سفر روحانی به پاریس و خاورمیانه پسا برجام» در روزنامه لوموند فرانسه به بررسی سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به فرانسه پرداخت. 

متن این یادداشت به شرح زیر است: 

حسن روحانی رییس جمهور ایران قراراست وارد پاریس شود. سفر پسا برجام رئیس جمهوری ایران به فرانسه، شروع یک مرحله جدید از مناسبات سیاسی و اقتصادی است که آثار و نتایج متعددی را در چشم‌انداز روابط دو کشور و منطقه به همراه خواهد داشت. با این سفر گام‌های بلندی در مناسبات دو کشور درعرصه‌های صنایع حمل و نقل، انرژی، فن‌آوری، محیط‌زیست و بسیاری از حوزه‌های دیگر در جهت منافع دو کشور برداشته خواهد شد. اما آیا مذاکرات جدید سران فرانسه و ایران منجر به یک روابط با ثبات و مستحکم خواهد شد؟ 

از زمان انقلاب اسلامی در ایران روابط دو کشور مستمرا دچار افت و خیز بوده است. فرانسه با میزبانی شایسته از بنیانگذار جمهوری اسلامی قبل از پیروزی انقلاب ۱۹۷۹، از محبوبیتی کم‌نظیر در افکارعمومی ایران برخوردار شد. محبوبیتی که می‌توانست نه تنها سرمایه‌ای بی‌بدیل برای پاریس در مناسبات راهبردی با ایران باشد، بلکه جایگاه منحصر به فرد در رفع مخاصمات ایران و جهان غرب را به فرانسه اختصاص دهد. 

با سقوط دیکتاتوری شاه در سال ۱۹۷۹، مردم ایران در انتخاباتی باشکوه نظام شاهنشاهی را به جمهوری اسلامی تغییر دادند. در ماه‌های اولیه استقرار نظام جمهوری در ایران، صدام حسین به ایران حمله نظامی کرد و صد‌ها هزار کشته و زخمی و صد‌ها میلیارد دلارخسارت به ایران تحمیل کرد. تاسف‌بار‌تر اینکه صدام با استفاده از سلاح‌های شیمیایی ده‌ها هزار ایرانی را کشته و زخمی کرد. 

حمایت بی‌قید و شرط فرانسه از تجاوز دیکتاتور عراق محبوبیت فرانسه در ایران را به تنفر تبدیل کرد. 

در ۳۷ سال گذشته روابط پاریس و تهران با چنین پیشرفت‌ها و عقبگردهایی، روابطی بی‌ثبات را تجربه کرده است. 

مذاکرات هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی از سپتامبر ۲۰۱۳ با ورود آمریکا جدی شد و طی کمتر از دوسال در جولای ۲۰۱۵ توافق نهایی هسته‌ای حاصل شد. بعد از توافق از دوستان مذاکره‌کننده ایرانی‌ام پرسیدم کدام کشور منفی‌ترین نقش را ایفاء کرد؟ بدون لحظه‌ای تامل گفتند: فرانسه! در عین حال وقتی اصول توافق هسته‌ای در آوریل ۲۰۱۵ نهایی و رفع تحریم‌ها قطعی شد، فرانسه خود را در صف مقدم عقد قراردادهای اقتصادی با ایران قرار داد! 

چنین رفتارهای موجب شده که خیلی‌ها در ایران فرانسه را شریکی «غیرقابل اعتماد» و «فرصت‌طلب» تلقی کنند. سفر رییس جمهور ایران البته موجب توسعه روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور خواهد شد اما مهم‌تر این است که در جریان این سفر توافقاتی به عمل آید که بتواند ذهنیت ایرانی‌ها را تغییر داده و فرانسه به عنوان شریکی قابل اعتماد و پایدارایران تلقی شود. 

تحولات اخیر خاورمیانه شرایط برای ایجاد چنین روابطی را فراهم ساخته است. حملات گروه‌های افراطی وهابی از سپتامبر ۲۰۱۱ در نیویورک آغاز و در سال‌های بعد بسیاری از پایتخت‌های کشورهای اروپایی را مورد تهاجم قرار داد. مردم فرانسه نیز هیچگاه حادثه خونین تروریستی نوامبر ۲۰۱۵ پاریس را فراموش نخواهند کرد. 

خوشبختانه امروز برای جهان غرب هم روشن شده که منبع ایدیولوژیک و مالی و تسلیحاتی گروه‌هایی همچون داعش و القاعده و جبهه‌النصره، متحدین غرب همچون عربستان هستند. جو بایدن معاون رییس جمهور آمریکا در سخنرانی دانشگاه هاروارد تصریح کرد که مشکل اصلی متحدین امریکا و غرب در منطقه هستند که حامی گروه‌های تروریستی هستند. روزنامه نیویورک‌تایمز نیزفاش ساخت که هیلاری کلینتون در زمان تصدی وزارت خارجه آمریکا عربستان را منبع اول حمایت تروریسم در جهان دانسته است. 

امروزه اجماع جهانی ایجاد شده که تروریسم وهابی‌گری به رهبری داعش و القاعده تهدید اول صلح و امنیت جهان است. دنیا شاهد است که ایران نیز در صف مقدم مبارزه با این گروه‌های تروریستی است و لذا تهران می‌تواند شریک قابل اعتمادی برای فرانسه و اروپا در جهاد مقدس علیه تروریسم باشد. 

بعد از برجام، ایران برای اولین بار به نشست‌های صلح بین‌المللی سوریه در اکتبر ۲۰۱۵ و نوامبر دعوت شد و برای اولین بار هم توافقات مهمی برای حل بحران سوریه به دست آمد. همکاری و مشارکت اروپا و ایران می‌تواند موجب پیشرفت‌های بی‌سابقه در جهت حل دو بحران بزرگ سوریه و یمن در سال ۲۰۱۶ گردد. 

تنش عربستان و ایران، بحران‌های عراق و یمن زنگ خطر برای ثبات و امنیت خلیج فارس را به صدا درآورده است. راه حل پایدار ایجاد سیستم همکاری جمعی کشورهای حاشیه خلیج فارس شامل ایران، عربستان، عراق، امارات، عمان، کویت، قطر و بحرین است. اروپا با تجربه ایجاد اتحادیه اروپا از تجربه ارزشمندی برخوردار است و می‌تواند نقش کلیدی در این مورد ایفاء کند. 

توافق هسته‌ای ایران جامع‌ترین توافق تاریخ عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و محکمترین تضمین برای عدم دسترسی به بمب هسته‌ای است. تعمیم اصول این توافق می‌تواند خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای را تضمین کند. 

این‌ها و موارد دیگری همچون مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جنایات سازمان‌یافته، از جمله مواردی است که ایران و اروپا دارای منافع مشترک هستند. 

من یک ربع قرن با رییس جمهور روحانی و وزیر امور خارجه ظریف آشنا و در بسیاری از اوقات همکاری داشته‌ام. اطمینان دارم که روحانی و ظریف از دیدگاه بلند و استراتژیک برخوردار آمادگی و ظرفیت چنین گام‌های بلندی به نفع صلح و ثبات منطقه‌ای و جهانی را دارند. این بستگی به پاریس دارد که آیا در سفر رییس جمهور ایران دنبال امضاء چند توافق اقتصادی دوجانبه باشد یا فرصت سفر روحانی و وزیر امور خارجه‌اش را مغتنم شمرده و فرای بهبود روابط دوجانبه، با توافق روی چنین محورهایی، هم روابط راهبردی و پایدار ایران و فرانسه - اروپا را شکل دهد و هم زنگ صلح و ثبات در خاورمیانه را به صدا درآورد.