عربستان شریکی دردسرساز و غیرقابل اتکای برای هم‌پیمانانش
محمدعلی حسینی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در یادداشتی به تشریح تنش جدید میان ریاض و تهران پرداخت.
یک بررسی مختصر به روشنی آشکار می‌سازد که تصمیمات و مواضع اعلامی و اعمالی عربستان فاقد هرگونه منطق و خرد سیاسی بوده و منافع و مصالح ملی این کشور در تعیین این سیاست‌ها از کمترین اهمیتی برای مقامات حاکم بر ریاض برخوردار نیست.
مهمترین دلیل ریشه‌ای سیاست‌های تنش‌زا و تشنج‌آفرین سعودی‌ها و اقدامات نا‌متعارف ناشی از آن در قبال تحولات منطقه را باید در موفقیت‌های چشمگیر و غیرقابل کتمان جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، دفاعی، علمی و فناوری و در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جستجو کرد.
- توفیقات اخیر جمهوری اسلامی در شکست پروژه ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی و اقناع بخش عظیمی از جامعه بین‌الملل مبنی بر بی پایه بودن این توهم و توطئه استکباری
- حضور فعال و نفس‌گیر در روند مذاکرات هسته‌ای و دستیابی به توافق قابل دفاع با 6 قدرت جهانی و تثبیت حق جمهوری اسلامی در برخورداری از فناوری مسالمت‌آمیز هسته‌ای و در پی آن:
- زمینه سازی برای رفع تحریم‌های ظالمانه چند ساله علیه ملت ایران
- اقبال کم‌نظیر هیأت‌های خارجی عالی‌رتبه سیاسی اقتصادی از مناطق مختلف دنیا برای سفر به ایران و تلاش بی‌وقفه آنان برای بهبود و تقویت روابط با تهران
- توفیق ایران در ارائه الگویی قابل عرضه از مردم سالاری دینی و جامعه اسلامی، مستقل، مقتدر و پویا
- موفقیت جمهوری اسلامی در ارائه طرح‌های منطقی و واقع بینانه برای حل و فصل معضلات منطقه‌ای و ایفای نقش موثر و سازنده در منطقه و تحولات مربوط به سوریه، عراق و یمن
- دستیابی به توفیقات غیرقابل انکار در مبارزه صادقانه و موثر با پدیده تروریسم و گروه‌های فعال تروریستی.
اینها همه، بخشی از دستاوردهای ایران است که در مقابل دیدگان و مورد اذعان دوست و دشمن قرار دارد.
اما در طرف مقابل در سیاست‌های کلان سعودی‌ها نیز واقعیاتی قابل مشاهده و غیرقابل انکار وجود دارد که مهمترین آنها نقش منفی و مخرب سعودی‌ها در ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه به‌طور عام و در برخی از کشورها به‌طور خاص می‌باشد.
در طول سه دهه اخیر، علاوه بر اعمال سیاست‌های جانبدارانه و همه جانبه از رژیم بعثی صدام در جنگ هشت ساله علیه ملت ایران؛ مبدأ، منشاء و حامی فکری، مالی و تسلیحاتی هر گروه افراطی و تروریستی که در منطقه تشکیل شده و سازمان یافته را علاوه بر آمریکا باید در عربستان جستجو کرد.
سیاست‌های مداخله جویانه و مخرب در عراق، سوریه، لبنان، بحرین و یمن و دخالت‌های نظامی مستقیم و غیرمستقیم در این کشورها و به بن‌بست کشاندن هرگونه مذاکره ثمربخش توسط عربستان، امری به غایت آشکار است که نگرانی‌های جدی را در بین ملت‌های منطقه و جامعه بین‌الملل برانگیخته است.
به شهادت رساندن عالم والا مقام و مصلح محبوب، شیخ نمر درنهایت غربت و مظلومیت نیز نمایشی شفاف از وضعیت دموکراسی، آزادی بیان، حقوق بشر و حقوق اقلیت‌ها در عربستان بود و نشان داد که سران سعودی حتی تحمل انتقادات و مخالفت‌های صرفاً سیاسی و گفتاری را نیز نداشته و لبه تیز شمشیر، سریع‌ترین و صریح‌ترین پاسخ خواهد بود.
تلاش این کشور برای کاهش شدید قیمت نفت (که تبعات آن گریبان ریاض را بیش از سایرین گرفته)، اعمال نفوذ جهت تخریب روند مذاکرات هسته‌ای، تلاش برای حذف سیاسی جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه‌ای و مذاکرات بین‌المللی مربوط به آن و اخیراً حمله نظامی علیه سفارت کشورمان در یمن نیز از جمله رویکردهای کینه توزانه سعودی علیه ایران بوده است.
نکته مهم اینکه مجموعه این سیاست‌های منفی و تخریبی که حکایت از فقدان عقلانیت و تدبیر سیاسی در اتخاذ تصمیمات مهم و راهبردی می‌کند، هیچ دستاورد قابل ذکری برای عربستان نداشته بلکه این کشور را حتی برای همپیمانان منطقه‌ای و بین‌المللی به یک شریک دردسرساز و غیرقابل اتکاء بدل کرده است.
هیأت حاکمه عربستان باید بداند اقدام نسنجیده اخیر در قطع رابطه سیاسی با بازیگری مقتدر، ذ‌ی‌نفوذ و کلیدی در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و تلاش برای یارگیری در اجرای این تصمیم نادرست و مغرضانه، سرنوشتی جز تکرار شکست‌ها و ناکامی‌های گذشته ندارد.
اکنون، زمان برای انتخاب راهبردی عربستان فرا رسیده:
ادامه مسیر ناصواب و تنش زای گذشته و ادامه کینه توزی‌ها و آتش افروزی‌ها که دیر یا زود قطعاً دامان خود حاکمان سعودی را خواهد گرفت یا اصلاح مسیر و تکیه بر منطق و واقع‌بینی و توجه به منافع ملی، منطقه‌ای، جهان اسلام و کمک به ثبات و امنیت منطقه.
نکته آخر اینکه عزت، اقتدار، جایگاه والا و منطق قوی حاکم بر مواضع و رفتار سیاسی جمهوری اسلامی ایران ایجاب می‌کند تا در قبال اقدامات غیرعقلانی و برخاسته از حقد و کینه که ریشه در تعصبات افراط‌گرایانه تکفیری دارد، با نهایت درایت و حکمت انقلابی عمل کنیم.
سید محمدعلی حسینی؛ سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران