سیاست دولت جدید تعامل مسالمت‌آمیز و سازنده با کشورهای دیگر است

به گزارش ایلنا٬ مجید تخت‌روانچی که با پرس‌تی‌وی گفت‌و‌گو می‌کرد٬ در پاسخ به این سوال که ما درباره توافق هسته‌ای با پنج به علاوه یک صحبت می‌کنیم. فکر می‌کنید اگر ایران و پنج به علاوه یک به توافق نمی‌رسیدند، چه اتفاقی می‌افتاد؟ اینگونه پاسخ داد: نخست باید بگویم که ایران عضو معاهده منع گسترش و عضو فعال آن است. ایران علاقمند به استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز است و ما مانند هر عضو دیگر NPT این حق را داریم تا به نحو احسن از این معاهده برای دستیابی به آنچه حق ماست، استفاده کنیم و آن دسترسی داشتن به فناوری صلح آمیز هسته‌ای است.

وی گفت: این سیاست دولت ایران بوده است و ما سال‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کرده‌ایم. ما براساس آنچه در زمینه معاهده (منع گسترش) و اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق کرده‌ایم و توافقی که با آژانس بین المللی انرژی اتمی برای اجرای مناسب معاهده (منع گسترش) داشتیم، براساس این اسناد به تعهدات خود در زمینه انرژی صلح آمیز هسته‌ای عمل کردیم. همانطور که می‌دانید تقریبا چهارده یا پانزده سال است که ایران به خطاکاری متهم شده است که ما معتقدیم در حقیقت این اتهام بی‌اساس است البته قصورهایی در گذشته وجود داشته است٬ اما هیچ مدرکی وجود ندارد که بگوید ایران مسیر فعالیت‌های خود در زمینه انرژی هسته‌ای را از صلح آمیز به غیر صلح‌آمیز منحرف کرده است.

تخت روانچی ادامه داد: از آن زمان، همانطور که گفتم از چهارده یا پانزده سال پیش ما تلاش کرده‌ایم به افکار عمومی در سراسر جهان نشان دهیم که ایران فقط به استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تمایل دارد. ما از سال‌های دو هزار و سه تا دو هزار و پنج با سه کشور اروپایی تعامل داشتیم تا حسن نیت خود را نشان دهیم و ثابت کنیم ایران هیچ تخلفی انجام نداده است و ما طی این دو سال، بیش از دو سال، به صورت داوطلبانه پذیرفتیم فعالیت‌های صلح آمیز خود را تعلیق کنیم و سپس متوجه شدیم دولت وقت آمریکا تلاش می‌کند روندی را که ما در آن تعامل داشتیم، منحرف کند.

تلاش کرده‌ایم به افکار عمومی در سراسر جهان نشان دهیم که ایران فقط به استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تمایل دارد. ما از سال‌های دو هزار و سه تا دو هزار و پنج با سه کشور اروپایی تعامل داشتیم تا حسن نیت خود را نشان دهیم و ثابت کنیم ایران هیچ تخلفی انجام نداده است و ما طی این دو سال، بیش از دو سال، به صورت داوطلبانه پذیرفتیم فعالیت‌های صلح آمیز خود را تعلیق کنیم و سپس متوجه شدیم دولت وقت آمریکا تلاش می‌کند روندی را که ما در آن تعامل داشتیم، منحرف کند.

تخت‌روانچی تصریح کرد: ما چاره‌ای جز دور شدن از آن روند نداشتیم و زمانی که ما متوجه شدیم طرف گفت‌وگوی ما از سوی دولت بوش برای منحرف کردن روند و دست نیافتن به چیزی که مورد قبول دو طرف باشد، تحت فشار است، چاره‌ای جز از سرگیری فعالیت‌های صلح‌آمیز خود نداشتیم اما هرگز به رفتن به مسیر تسلیحات هسته‌ای فکر نکردیم و همانطور که شما می‌توانید در اسناد مختلفی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرده است، ببینید، هیچ چیز وجود ندارد که ثابت کند ایران در فعالیت صلح‌آمیز خود کار اشتباهی انجام داده باشد. این مقدمه‌ای برای حرف‌هایی است که قرار است امروز درباره آن صحبت کنیم.

وی گفت: اگر ما مذاکره و توافق نداشتیم٬ باز هم می‌خواستیم به جهان نشان دهیم ایران به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای پایبند است. سیاست دولت جدید تعامل با دیگران و تعامل مسالمت‌آمیز و سازنده با کشورهای دیگر است که این شامل رویکرد ما در این موضوع، پرونده هسته‌ای نیز می‌شود. بنابراین از شروع این دولت، ما خیلی آماده یافتن راه حل مسالمت‌آمیز برای این مشکل بودیم. ما می‌خواستیم نشان دهیم که ایران فقط به فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای علاقمند است و همزمان می‌خواستیم وارد روندی شویم که در آن در حالی که حسن‌نیت خود را برای تمایل به داشتن فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای نشان می‌دهیم، همزمان تلاش کنیم از دست تحریم‌ها‌‌ رها شویم که به صورت غیرقانونی بر ایران تحمیل شد.

تخت‌روانچی گفت: ما براساس حقوق بین‌الملل این تحریم‌ها را ناعادلانه و غیرقانونی می‌دانیم. بنابراین این روندی بود که در یک مسیر آن، تحریم‌ها برداشته خواهد شد ودر مسیر دیگر، ما برای دیگران هر چیزی را که برای اثبات صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های ما به آن نیاز دارند، فراهم می‌کنیم. بنابراین، این وضع برد-برد بود که ما در آن تلاش کنیم نشان دهیم فعالیت‌های ما صلح‌آمیز است و همزمان بخواهیم همه تحریم‌های اعمال شده علیه ایران برداشته شود. به پرسش شما بر می‌گردم. اگر این مذاکرات نبود، ما به همین روند تعامل با دیگران و ادامه فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ادامه می‌دادیم.

اگر ما مذاکره و توافق نداشتیم٬ باز هم می‌خواستیم به جهان نشان دهیم ایران به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای پایبند است. سیاست دولت جدید تعامل با دیگران و تعامل مسالمت‌آمیز و سازنده با کشورهای دیگر است که این شامل رویکرد ما در این موضوع، پرونده هسته‌ای نیز می‌شود. بنابراین از شروع این دولت، ما خیلی آماده یافتن راه حل مسالمت‌آمیز برای این مشکل بودیم. ما می‌خواستیم نشان دهیم که ایران فقط به فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای علاقمند است و همزمان می‌خواستیم وارد روندی شویم که در آن در حالی که حسن‌نیت خود را برای تمایل به داشتن فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای نشان می‌دهیم، همزمان تلاش کنیم از دست تحریم‌ها‌‌ رها شویم که به صورت غیرقانونی بر ایران تحمیل شد.

مجری پرس تی وی پرسید آمریکایی‌ها در همه مذاکرات گزینه نظامی را بر روی میز قرار می‌دادند. آیا فکر می‌کنید آن‌ها در صورت نرسیدن به توافق تهدید خود را عملی می‌کردند؟

تخت روانچی گفت: فکر می‌کنم این نوع لفاظی‌ها متعلق به گذشته است. منظورم این است که در این قرن بیست و یکم شما نمی‌توانید بپذیرید که این نوع لفاظی‌ها واقعی باشد. ما معتقدیم همه این‌ها شعارهای توخالی بودند و ما توجه زیادی به آن نکردیم وحتی امروز نیز به این شعار‌ها توجه نمی‌کنیم. قطعا به خاطر این لفاظی‌ها نبود که ایران حرکت به سمت جلو و شروع مذاکرات را پذیرفت.

معاون وزیر خارجه ادامه داد: همانطور که گفتم سیاست دولت بر این بود که به سراسر جهان نشان دهد که ما بسیار شفاف هستیم و برنامه بسیار روشن و شفافی داریم که منحصرا مربوط به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای است و این دلیل اصلی بود که ما خواستیم این روند را شروع کنیم و آن را به پایان ببریم. این ایران نبود که تغییر مسیر داد٬ بلکه آمریکا بود که تغییر مسیر داد. آنها باید به همه بگویند که چرا در ابتدا برای ملحق شدن به مذاکرات سرسختی نشان دادند و چرا دولت وقت آمریکا در سال دو هزار و پنج بیشترین تلاش را کرد تا آن روند را از بین ببرد و چرا بعدا به مذاکرات ملحق شدند. بنابراین این پرسشی است که باید از آمریکایی‌ها پرسیده شود.

مجری پرس تی وی پرسید اجازه دهید درباره اجرای مناسب صحبت کنیم. ما اکنون یک توافق داریم. آیا فکر می‌کنید یا انتظار دارید چالشی در روند اجرای این توافق وجود داشته باشد؟

تخت روانچی گفت: قبل از اینکه به پرسش شما پاسخ دهم باید از آنجایی که شما گفتید یک توافق داریم بگویم که بله ما اکنون یک توافق داریم اما اجرای آن هنوز شروع نشده است. آنچه ما باید در حال حاضر انجام دهیم این است که بر روی آنچه باید قبل از رسیدن به روز اجرا انجام دهیم، تمرکز کنیم. در حال حاضر، تمرکز ما بر روی بستن پرونده ابعاد نظامی احتمالی است. فعالیت‌هایی که مربوط به گذشته است. ما با مدیر کل آژانس بین المللی در ماه ژوئیه توافقی امضاء کردیم. دکتر صالحی توافقی با آقای آمانو امضاء کرد و با یک برنامه موافقت شد تا همه مسائل با آژانس بین المللی انرژی اتمی در زمینه ابعاد نظامی احتمالی تا اول دسامبر که تا چند روز دیگر است، خاتمه یابد و سپس همه مسائل با شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی خاتمه خواهد یافت. بنابراین تمام پرونده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی بسته خواهد شد.

معاون آمریکایی و اروپایی وزیر خارجه ادامه داد: امیدواریم همه مسائل مربوط به این روند به خوبی پیش برود تا وقتی که ما به پانزدهم دسامبر رسیدیم، این موضوع به خوبی و خوشی بسته شود. بنابراین زمانی که این اتفاق افتد که امید ما نیز بر این است زیرا ما در حال همکاری بسیار نزدیک با آژانس بین المللی انرژی اتمی هستیم و آنها به اینجا (ایران) می‌آیند و بازدید‌ها و تماس با افراد مختلف در تهران را انجام می‌دهند و اکنون آنها در مرحله نهایی ارائه آن گزارش که قرار است همانطور که گفتم در اول دسامبر منتشر شود، قرار دارند بنابراین زمانی که این پرونده در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای بسته شود، کارهای کمی است که ایران آن‌ها را شروع خواهد کرد که یکی از آنها مربوط به اراک است.

وی گفت: همانطور که می‌دانید یکی از اقدامات برچیدن محفظه قلب راکتور اراک است. مورد دیگر ذخایر است که قرار است انتقال یابد و ما در عوض کیک زرد دریافت خواهیم کرد. بنابراین پانزده دسامبر روز بزرگی است و ما امیدواریم این کار براساس برنامه‌ای که با آن موافقت کردیم، خاتمه یابد.

تخت‌روانچی تصریح کرد: درباره چالش‌ها باید بگویم پس از آنکه ما این کار را انجام دادیم، چالش اصلی نحوه اجرای این توافق است. در مورد ایران، ما صد درصد مطمئن هستیم که بر سر آنچه توافق کردیم، خواهیم بود. ما متعهد هستیم آنچه را توافق کردیم، انجام دهیم و همانطور که گفتم ما هیچ مشکلی در اجرای مناسب برنامه جامع اقدام مشترک نداریم اما امیدواریم برای طرف دیگر نیز چنین باشد و آن مربوط به برداشتن تحریم‌ها است. همانطور که ما همواره گفتیم و رهبر معظم در نامه نه نکته‌ای خود به رئیس جمهور گفته‌اند، ما نمی‌توانیم هیچ چیزی کمتر از برداشتن تحریم‌ها اعم از تحریم‌هایی که در شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد یا تحریم‌های اتحادیه اروپا یا آمریکا را بپذیریم. بنابراین ما می‌خواهیم در روز اجرا همه تحریم‌های اقتصادی برداشته شود. بنابراین، این مسئله مهمی است و نمی‌خواهم اسم آن را چالش بگذارم اما آنچه می‌خواهم در اینجا تاکید کنم این است که ما می‌خواهیم این تحریم‌ها از روز اجرا برداشته شوند.

وی افزود: چالش دیگری که می‌تواند بعدا به وجود بیاید، فشار کسانی است که رضایت از این برنامه جامع اقدام مشترک ندارند و ممکن است تلاش کنند اروپایی‌ها یا آمریکایی‌ها به تعهدهای خود عمل نکنند و این چالشی است که باید همه طرف‌های گفت‌وگو اعم از آمریکایی‌ها یا اروپایی‌ها جدی بگیرند. بنابراین اینها مسائلی هستند که باید در ذهن داشته باشیم و ما قطعا این موارد را از نزدیک دنبال می‌کنیم و می‌خواهیم اطمینان یابیم که همه چیز به خوبی پیش می‌رود و این تحریم‌ها آن طور که آن‌ها وعده دادند که این کار را انجام می‌دهند، خاتمه می‌یابد.

مجری پرس تی وی پرسید اجازه دهید درباره سیاست داخلی نیز صحبت کنیم. شما منتقدانی دارید و مخالفان برنامه جامع اقدام مشترک می‌گویند ما در برابر پنج به علاوه یک تسلیم شدیم و می‌توانستیم امتیاز بیشتری بگیریم. شما برای این منتقدان و مخالفان این توافق چه حرفی برای گفتن دارید؟

تخت روانچی گفت: نخست اینکه ما درباره یک توافق حرف می‌زنیم. ما درباره رفتن و خریدن چیزی حرف نمی‌زنیم. در هر توافقی چیزی داده و گرفته می‌شود. آنچه مهم است این است که زمانی که شما وارد چنین توافقی می‌شوید، اصول و خطوط قرمز خود را وجه مصالحه قرار نمی‌دهید و این مهم است. زمانی که به خطوط قرمز و اصول شما احترام گذاشته شود، سپس شما می‌توانید بگویید که این توافق برای ما سودمند است و برای طرف مقابل نیز به همین صورت است. شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که در توافق بیش از طرف مقابل خود بگیرید.

نمی‌گوییم که این توافق بی‌عیب ونقص است و نمی‌گوییم که نمی‌توانست بهتر شود و نمی‌گوییم توافق بهتری می‌توانست بدست آید٬ بلکه می‌گوییم که این توافقی است که در آن به اصول و خطوط قرمز ما احترام گذاشته شد و توافقی است که براساس توافق دو طرف انجام شد.

معاون ظریف خاطرنشان کرد: در مورد ما، ما معتقدیم آنچه ما بدست آوردیم، ما نمی‌گوییم که این توافق بی‌عیب ونقص است و نمی‌گوییم که نمی‌توانست بهتر شود و نمی‌گوییم توافق بهتری می‌توانست بدست آید٬ بلکه می‌گوییم که این توافقی است که در آن به اصول و خطوط قرمز ما احترام گذاشته شد و توافقی است که براساس توافق دو طرف انجام شد. ما این حرف را که این توافق تسلیم است، نمی‌پذیریم، من نمی‌خواهم به جزییات برنامه جامع اقدام مشترک اشاره کنم اما می‌گوییم در این توافق به مسائلی که اهمیت زیادی برای ما داشت، احترام گذاشته شد. حق غنی سازی، حق ایران براساس معاهده منع گسترش، حق تحقیق و توسعه براساس برنامه‌ای که ما برای خود تعیین کردیم، برداشتن تحریم‌ها، همه این عناصر بخشی از این بسته بود که نمی‌توانیم آن را تسلیم یا توافق بسیار بد بنامیم. به قضاوت ما این توافق خوبی است و مقام‌های ارشد کشور از‌‌ همان آغاز در صحنه بودند و ما از‌‌ همان روز اول مذاکرات، دستور العمل‌ها را از مقام‌های ارشد در دولت می‌گرفتیم و فکر می‌کنیم این برای کل کشور می‌تواند توافق خوبی باشد. فقط به منتقدان خارج از کشور نگاه کنید. صهیونیست‌ها بسیار منتقد این توافق بودند. این خود نشان می‌دهد اگر این توافق بدی بود چرا آن‌ها منتقد بودند. بنابراین این توافق بدی نیست، این توافق بی‌عیب و نقص نیست اما ما با توجه به خطوط قرمزمان آن را برای کشور خوب می‌دانیم.

مجری پرسید اجازه دهید برای یک دقیقه به متن توافق و دستاوردهایی که در نتیجه این توافق بدست آوردیم، نگاهی داشته باشیم. برخی می‌گویند دستاورد‌ها، نتایج مثبت این توافق نادیده گرفته می‌شود. آیا شما موافق این نظر هستید که ما به دستاوردهای دیگری به خاطر این توافق رسیدیم و می‌توانید نام ببرید؟

تخت روانچی گفت: ما معتقدیم پس از توافق شاهد اوضاع جدیدی درباره ایران بودیم. همانطور که در پاسخ به پرسش قبلی شما گفتم، همه بجز کسانی در خارج از ایران که به خاطر این توافق بسیار خشمگین شدند، خوشحال شدند که ما به چنین توافقی دست یافتیم و این فرصت به وجود آمده برای ایران و دیگران جهت تعامل در مسائل مورد نگرانی دو طرف را نشان می‌دهد.

وی افزود: می‌توانم برای شما دو مورد را بگوییم که به آسانی پس از این توافق حل خواهد شد. یکی از این موارد مربوط به تعامل اقتصادی بین ایران و دیگر کشور‌ها است. ما معتقدیم این کار بسیار آسان‌تر از گذشته انجام خواهد شد زیرا تحریم‌های ناعادلانه و غیرقانونی موانعی در فعالیت تجاری بین ایران و دیگر کشور‌ها به وجود آورده بود. بنابراین با برداشتن و خاتمه این تحریم‌ها شاهد فرصت برای ایران و دیگران جهت فعالیت تجاری عادی خواهیم بود و شما تمایل کشورهای دیگررا برای آمدن به ایران و جستجوی فرصت‌ها و گفت‌وگو با مقام‌های ما درباره آنچه می‌توانیم با یکدیگر در زمینه اقتصادی انجام دهیم، دیده‌اید. این یک بخشی است که معتقدیم نکته مثبت فرا‌تر از خود برنامه جامع اقدام مشترک است.

معاون وزیر خارجه کشورمان یادآور شد: نکته دیگر تهدیدی است که ما در منطقه خود با آن روبرو هستیم. تروریسم و افراطی‌گری در خاورمیانه، اروپا و بخش‌های مختلف جهان فعال است. بنابراین، این چالش بزرگی برای همه کشور‌ها و جامعه بین‌المللی است. پس از این توافق هسته‌ای، ما شاهد فرصت‌های بیشتری برای همکاری نزدیک ایران و دیگر کشور‌ها برای مقابله با این تهدیدات بودیم و معتقدیم این تنها راهی است که می‌توانیم این مشکل را حل کنیم.

مجری پرس تی وی پرسید ما روابط خود را در سال‌های گذشته، در دوره رئیس جمهوری قبلی با آمریکای لاتین افزایش دادیم. تا جایی که هیلاری کلینتون ابراز نگرانی کرد که ایران در حال افزایش نفوذ خود در جهان به خصوص در آمریکای لاتین است. من صحبت‌های وی را به خاطر دارم. ما درباره کشورهایی نظیر بولیوی، ونزوئلا و اکوادور صحبت می‌کنیم. همانطور که می‌دانیم دوستی بین این کشور‌ها و آمریکا وجود ندارد. روابط ایران درباره این کشور‌ها به چه سمت و سویی می‌رود؟

تخت روانچی گفت: یکی از مسائلی که از‌‌ همان روز نخست ریاست جمهوری روحانی تاکید شد، روابط ما با دیگر کشور‌ها بود که شامل کشورهای حوزه آمریکای لاتین نیز می‌شود. ما می‌خواهیم بهترین روابط را با آمریکای لاتین داشته باشیم. مهم نیست که این کشور‌ها چه تمایلاتی دارند و دولت‌های سوسیالیست یا هر نوع دولت دیگر دارند. ما علاقمند به همکاری با کشورهای آمریکای لاتین هستیم. آن‌ها به لحاظ جغرافیایی از ایران دور هستند اما این به معنای آن نیست که موانعی در بهبود و افزایش روابط ما با آمریکای لاتین وجود داشته باشد. من قصد دارم چند روز دیگر به سه کشور در آمریکای لاتین سفر کنم. وزیر امور خارجه ما درآغاز سال آینده قصد دارد به آمریکای لاتین سفر کند. ما در حال پذیرش هیئت‌هایی از کشورهای آمریکای لاتین هستیم.

وی گفت: به عقیده ما، پتانسیل‌های زیادی برای افزایش روابط بین ایران و این کشور‌ها وجود دارد و تمرکز اصلی ما پس از توافق هسته‌ای این است که ما چگونه می‌توانیم با این کشور‌ها در آمریکای لاتین همکاری کنیم تا مکمل اقتصادی یکدیگر باشیم. در کنار مسائل سیاسی که مهم هستند، ما معتقدیم روابط اقتصادی بین ایران و کشورهای آمریکای لاتین می‌تواند افزایش یابد. بنابراین ما معتقدیم از راه تبادل سفر‌ها این فرصت‌ها را خواهیم دید. من افراد فعال در زمینه اقتصادی را در این سفر به همراه خواهم داشت و این نشان می‌دهد که جامعه کسب و کار ایران برای همکاری با دیگران تمایل دارد و ما می‌دانیم جامعه کسب و کار کشورهای آمریکای لاتین نیز همین رویکرد را دارد و آن‌ها تاکنون نیز سفر به ایران را آغاز کرده‌اند و در حال یافتن همتایان خود در اینجا هستند. بنابراین پتانسیل‌هایی وجود دارد که باید کشف و به مرور زمان تقویت شوند. ما پتانسیل بزرگی را در روابط ایران و آمریکای لاتین می‌بینیم.