تاثیر حضور روسیه در سوریه و آثار آن بر منافع و امنیت ملی ایران
رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه به تشریح اهداف حضور روسیه در سوریه و تاثیر آن بر منافع و امنیت ملی ایران پرداخت.
به گزارش ایلنا به نقل از روزنامه اعتماد، کیهان برزگر در نشست علمی حضور روسیه در سوریه و تاثیر آن بر منافع و امنیت ملی ایران که توسط انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار شد، گفت: نقل‌های قول‌های متفاوتی برای حضور نظامی سوریه در سوریه وجود دارد.
وی با بیان اینکه برای پاسخ دادن درباره اهداف و انگیزه روسیه برای حضور در سوریه دو دیدگاه بدبینانه و دیدگاه خوش‌بینانه وجود دارد، اظهار داشت: در دیدگاه بدبینانه اساسا نگاهی تهاجمی به اهداف و انگیزه روسیه برای حضور در سوریه دارد. در درون این دیدگاه، مباحثی در رابطه با جغرافیا و ژئوپلتیک هم مطرح می‌شود و می‌گوید روسیه برای حفظ بنادر خود در دریای سیاه و دریای مدیترانه و حفظ پایگاه‌های خود در طرطوس و سوخت مجدد و تعمیر و لجستیک و همچنین پایگاه هوایی لاذقیه وارد سوریه شده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه براساس این دیدگاه روسیه به دنبال افزایش قدرت جهانی خود است و می‌خواهد توازن قدرت را حفظ کند، اظهار داشت: در این دیدگاه روسیه تمایل دارد با آمریکا و غرب وارد معامله شود و بحث‌های مربوط به بحران اکراین را مطرح سازد.
برزگر ادامه داد: همچنین بحث دیگر مرتبط با این دیدگاه مربوط به شخصیت ولادمیر پوتین مطرح می‌شود. پوتین معتقد است که روسیه دارای میراث تاریخی است و به دنبال احیا امپراطوری جهانی است.
وی با بیان اینکه در مقابل دیدگاه بدبینانه و تهاجمی، دیدگاه خوش‌بینانه قرار دارد و از حضور روسیه در سوریه دفاع می‌کند، تصریح کرد: برخلاف دیدگاه اول، در چارچوب دیدگاه خوش‌بینانه روسیه به دلیل حفظ و دفاع از امنیت ملی خود در مسائل سوریه دخالت کرده است. بسیاری از تروریست‌هایی که در سوریه حضور دارند از چچن و آسیانه میانه و قفقاز آمده‌اند و در این راستا، روسیه به‌جای مبارزه با آن‌ها در کنار مرزهای خود می‌خواهد در سوریه مبارزه کند.
رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با یادآوری اینکه در چارچوب دیدگاه خوش‌بینانه روسیه مبارزه با تروریسم را به عنوان یک موضوع جهانی برای جامعه جهانی مطرح کرده است، خاطرنشان کرد: در این چارچوب، روسیه مانند هر کشور دیگری می‌خواهد از متحدان خود دفاع کند.
برزگر اضافه کرد: بررسی اهداف و انگیزه‌های روسیه برای حضور در سوریه دارای اهمیت بسیاری است زیرا اگر با نگاه بدبینانه مورد بررسی قرار گیرد، حضور نظامی روسیه در سوریه غیرقابل دفاع است اما اگر با نگاهی خوش‌بینانه مورد واکاوی قرار گیرند، حضور نظامی روسیه در سوریه اهمیت دارد و می‌توان آن را مشروع دانست.
وی با تاکید بر اینکه در رابطه با تاثیرات حضور نظامی روسیه در سوریه بر روند بحران این کشور و معادلات سیاسی- امنیتی خاورمیانه، هم می‌توان از متدلوژی خوش‌بینانه و بدبینانه استفاده کرد، ابراز داشت: در چارچوب نگاه بدبینانه، حضور نظامی روسیه در سوریه موجب گسترش تروریسم و افراط‌گرایی می‌شود زیرا موجب می‌شود تا مخالفان میانه‌رو در سوریه به داعش و دیگر گروه‌های افراطی تروریستی بپیوندند.
این کار‌شناس مسائل استراتژیک با بیان اینکه براساس دیدگاه بدبینانه حضور نظامی روس‌ها در سوریه موجب شکاف‌های منطقه‌ای در میان عربستان، ترکیه و ایران می‌شود، یادآور شد: سومین تاثیر نیز آن است که رقابت‌های جهانی در خاورمیانه را افزایش می‌دهد. در مجموع و براساس این دیدگاه، تاثیرات حضور روسیه در سوریه بر معادلات منطقه‌ای مثبت نخواهد بود.
برزگر ادامه داد: در مقابل این دیدگاه بدبینانه، دیدگاه خوش‌بینانه نیز وجود دارد که معقتد است حضور نظامی روسیه در سوریه موجب تسریع راه حل برای پایان دادن بحران سوریه می‌شود. دومین تاثیر هم در این دیدگاه آن است که حضور نظامی روسیه در سوریه موجب حفظ ساختار دولت و نظام سوریه می‌شود و از سوی دیگر، این حضور موجب افزایش چندجانبه‌گرایی می‌شود.
وی در رابطه با تاثیر حضور روسیه در سوریه بر منافع و امنیت ملی ایران نیز بیان کرد: در نگاه بدبینانه، روسیه به دنبال آن است تا ایران را در منطقه متعادل کنند. بحث دیگر در نگاه بدبینانه مبتنی بر بدبینی تاریخی ایران به روس‌ها است که می‌گوید روسیه نمی‌توان شریک و هم‌پیمان قابل اطمینانی برای ایران باشد. سومین مسئله نیز در چارچوب نگاه بدبینانه، حضور نظامی روسیه در سوریه موجب تضعیف جایگاه ایران در این کشور می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه براساس دیدگاه خوش‌بینانه حضور نظامی روسیه در سوریه موجب تقویت راهکار سیاسی برای حل و فصل بحران سوریه می‌شود و این به نفع جمهوری اسلامی است، عنوان کرد: در این چارچوب حضور نظامی روسیه در سوریه موجب اهمیت یافتن این بحران در ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی می‌شود و بنابراین خود موجب اهمیت یافتن دیپلماسی چندجانبه و افزایش جایگاه ایران می‌شود. از سوی دیگر در این چارچوب، حضور روس‌ها در سوریه موجب افزایش ارزش ایران برای غربی‌ها می‌شود زیرا حضور نظامی روسیه موجب افزایش نگرانی غربی‌ها و نزدیک شدن آن‌ها به ایران می‌شود.
برزگر در با اشاره به حوادث تروریستی پاریس گفت: در چارچوب دیدگاه بدبینانه این رویداد موجب افزایش حضور نظامی غربی‌ها در منطقه همانند ۱۱ سپتامبر می‌شود ولی براساس دیدگاه خوش‌بینانه، حوادث پاریس منجر به تشکیل جبهه‌ای واحد برای مبارزه با تروریسم در جبهه دولت‌ها می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا اقدام روسیه در سوریه با چراغ سبز امریکا بوده است؟ اظهار داشت: امریکایی‌ها هم‌اکنون گیج هستند. امریکایی‌ها در سال‌های گذشته درگیر جنگ منطقه‌ای بوده‌اند و در آن‌ها هم موفق نبوده‌اند و به همین دلیل، مجبور به خروج شدند. فضای کنونی امریکا نیز مبتنی بر عدم جنگ دوباره است.
رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با بیان اینکه اگر آمریکا می‌خواست ورود نظامی در مسئله‌ای داشته باشند، نقطه اوج آن سوریه در سال ۲۰۱۳ بود که امریکا از حضور در جنگ امتناع ورزید، تصریح کرد: از سوی دیگر، هم‌اکنون جمهوریخواهان بحث ناتوانی اوباما در سیاست خارجی را مطرح می‌کنند ولی او در تامین منافع ملی امریکا خوب عمل کرده و توانسته است منافع امریکا را حفظ کند و حداقل آن، عدم ورود امریکا به جنگ دیگری است. امریکایی‌ها برای ورود به جنگ دیگر آمادگی لازم را ندارند و روسیه نیز شاید این مسئله به خوبی فهمیده و متوجه شده‌اند که امریکا وارد منازعه‌ای جدی نخواهد شد.