تاریخ٬ قدرت مذاکره کنندگان کشورمان را نشان خواهد داد
سفیر پیشین ایران در سازمان ملل گفت: کسی که روزی برگهای تاریخ را ورق خواهند زد، میبینند با چه قدرتی و صدای بلندی٬ مذاکرهکنندگان ما دفاع کردند.
به گزارش ایلنا٬ صادق خرازی در برنامه گفتوگوی ویژه خبری درباره آخرین مسایل مذاکرات هستهای در وین، گفتوگو کرد که مشروح این گفتوگو به شرح زیر است:
از شما به عنوان منبع بسیار نزدیک به تیم مذاکرات یاد کردیم، در این دو روزه پایانی مذاکرات چه می شود؟
شما دیگر این را گفتهاید. آنچه که مهم است این است که به لحاظ سیاسی اهتمام جدی کشورها رسیدن به راه حل جامع است٬ ولی به لحاظ تکنیکی و حقوقی برخی مسائل حل نشده که این مسایل خط قرمز ماست و آنها روی این مسائل پافشاری می کنند.
منظورتان چه مسائلی است؟
موضوع PMD (مطالعات ادعایی نظامی) و بازرسیها از مراکز نظامی ما هنوز تعیین تکلیف مشخصی نشدهاند.
آقای آمانو به تهران آمد. آیا باز هم مشکل PMD حل نشد؟
از دیروز هیات کارشناسی آژانس به تهران آمدند و با اعضای شورای عالی امنیت ملی از جمله آقای شمخانی صحبت کردند و همچنان مذاکرات در این زمینه ادامه دارد. جمهوری اسلامی ایران سیاست واحد و منسجمی دارد که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است. این که آنها بخواهند با واژهها بازی کنند و PMD را با تغییر واژهها به شکل دیگری بیان کنند، به نتیجه نمیرسد. باید نظر مقابل را به عنوان یک حرکت متناظر بپذیرند. با این استراتژی و نگرش میشود به نتیجه رسید اگر آنها بخواهند به سمت عادی سازی پیش بروند. فرانسویها پیشبینی کردند طی 2 ماه آینده هیاتهای بسیار مهم خود را به ایران بفرستند. این یعنی اراده سیاسی وجود دارد، ولی اینکه بخواهند با واژهها مسئله را به جایی برسانند، بعید است به جایی برسند.
یکی از خطوط قرمز ترسیم شده، رفع و دفع تحریمها همزمان با امضای توافق است. آقای عراقچی میگفت این که تعهدات طرفین به صورت همزمان اجرا شود، مشکل است. در جریان هستید برای حل این مشکل چه کاری انجام شده است؟
در این رابطه طرفین در یک فرمول متناظری به توافق رسیدند به محض آغاز حرکت به سوی توافق، در شورای امنیت قطعنامه برای نفی و پایان تحریمها صادر شود. این نقطه آغاز همکاری ایران و اعمال محدودیتهایی است که پذیرفته است. این متناظر با تعهدات آنها و اجرای تعهدات یکدیگر است. این نقطه صفر است که اقدامات ما نیز برای محدودیتسازی فعالیتها آغاز شود و آژانس انرژی اتمی نیز بر این محدودیتها نظارت میکند.
قطعنامه جدید، شورای امنیت برای لغو 6 قطعنامه قبلی را چطور می بینید؟
زمانی در مصاحبه، موضوع قطعنامه شورای امنیت را مطرح کردم، هنوز کسی نسبت به اهمیت قطعنامه کسی توجه نداشت. موضوع قطعنامه حقوقی و مورد اختلاف قدرتهای جهانی بود. روسها و چینیها به گونه دیگری فکر میکردند و غربیها نیز به صورت دیگر میاندیشیدند. این قطعنامه به لحاظ فنی مهم و پیچیده است که چه چیزی را برساند. تعلیق یا توقف را برساند؟ عادیسازی مناسبات چندسال چطور در نظر گرفته شده و نوع همکاری چیست؟ اینها مسایل مهمی در تصویب قطعنامه جدید است، لذا موضوعیت قطعنامه این است که با استظهار به وجود قطعنامه، همانطور که با 6 قطعنامه علیه جمهوری اسلامی، مسیر به سمت تحریم رفته، با صدور قطعنامه جدید، همه اقدامات و تحریمها تعلیق و سپس متوقف شود.
یکی دیگر از خطوط قرمز ترسیم شده، موضوع تداوم تحقیق و توسعه بود. چرا این مسئله برای ما ضرورت دارد؟
لزوم وجود تحقیق و توسعه از خط قرمزهایی است که رهبر انقلاب تاکید کردند و با ایستادگی ایشان و رئیس جمهور محترم و وزیر امور خارجه و سایر اعضای تیم مذاکرات، به دست آمد. غربیها در ابتدا میگفتند فردو باید تعطیل شود. روزی که مذاکرات شروع شد، آنها میگفتند کل سیستم هستهای ایران را منهدم کنند. گهگاهی نیز پژواکهای مختلفی را از آمریکا میشنیدیم که سفتکردن یک پیچ در اقدامات هستهای ایران را اجازه نمیدهیم. مهمترین موضوعیت تحقیق و توسعه این است که در مسیر زمان و تحولات فناوری جامعه هستهای و دانشمندان ما از تکنیک عقب نمی مانند. شما درباره سایر دانشها نگاه کنید، مثلا زبان دانش فیزیک امروز دنیا با 10 سال پیش متفاوت است. کسانی که فیزیک 10 سال قبل را بلد بودند، زبان امروز فیزیک دنیا را نمیفهمند. وجود سازمان تحقیق و توسعه از این لحاظ اهمیت دارد که مسیر دانش هستهای منفعل نمیشود و همپای تحولات جهانی پیش میرود. ما دنبال سلاح هستهای نیستیم و دنبال نظامی کردن دانش هستهای خود نیستیم. این موضوع نه تنها در دکترین امنیتی ما جا ندارد، بلکه فتوای شرعی مهمترین مرجع تقلید ایران و رهبر معظم انقلاب نیز حرام دانستن نظامی کردن مسایل هستهای است. وجود تحقیق و توسعه یکی از مهمترین دستاوردهای امروز جمهوری اسلامی ایران است که همزمان فردو تعطیل نمیشود و به بحثهای دانشاندوزی و علمی خود ادامه میدهند.
منوط نشدن اجرای توافق نامه به نظارت آژانس نیز برای ما مهم است. سوابق آژانس را می دانیم. اهمیت این مسئله را توضیح دهید، در این باره کاری توانستیم بکنیم؟
این موضوع دوطرفه است. ما به آژانس اطمینان نداریم و تردیدی نیز درباره جهتگیری آژانس نداریم. در مسیر تجربه تاریخی خود، بی طرفی آژانس را مشاهده نکردیم. آژانس کاملا جانبدارانه عمل کرده است. میتوانست از روز اول با چشمان باز بی طرفی خود را ثابت کند، ولی کار را متاسفانه پیچیده کرد و به بحران رساند. آژانس در فرآیند زمان، گزارشی داد تا ایرانی را که میخواستند عراقیزه کنند، به این وضعیت رسید. از لحاظ فنی، این موضوع پیچیدگیهای زیادی دارد و باید سیاستمداران، حقوقدانان و مذاکرهکنندگان مکانیسمی را طراحی کنند تا قدرت جانبدارانه آژانس را در تایید مسایل فنی خنثی کند.
این مکانیزم تاکنون در مذاکرات پیش بینی شده؟
بحثها به صورت جدی در وین در حال پیگیری است و موضوع آژانس نیز در کنار این بحثها در حال دنبال است. این که چگونه مکانیسمی را طراحی کنند تا جلوی اقتدارات استصوابی آژانس را بگیرند نیز بخشی از مذاکرات است.
آنها در حال بسیج رسانهای هستند تا اگر توافق نامه امضا نشد، ایران را مقصر نشان دهند و اگر توافق شد، در شیپور پیروزی بدمند. ما باید چه کنیم؟
سه نکته بسیار مهم است؛ اولا مسائل هستهای با مباحث سیاسی و دسته بندیهای سیاسی و جناحی نباید قاطی شود. مسایل سیاسی از نوع مذاکرات هستهای ریشه در امنیت ملی ما دارد. مقام معظم رهبری بسیار خوب این خطوط را مشخص کردهاند و از عزیزان به گونه دفاع کردند که در تاریخ سیاسی ایران کمنظیر بوده است. دوم اهالی رسانه باید در مواجهه با خارجیها یکصدا باشند. اگر یکصدا باشیم، چیزی تفاوت نمیکند. طبیعی است رسانههای استکباری سه خط را دنبال میکنند: اولا این که بگویند ایران را مهار کردیم، دوم میگویند تضمینهای جدی را از ایران گرفتیم و سوم هر زمان بخواهیم میتوانیم دندانهای تیز انقلابیون را کند کنیم.
آنها دنبال این هستند ایران را در مسیر زمان مستحیل و له کنند. لذا این چند نکته مهم را داریم، رسانهها باید در راستای قدرت و قوت در پی مقام معظم رهبری گام بردارند و از تیم مذاکره کننده و رئیس جمهور و تیم هستهای دفاع کنند. خبر دارم جناب آقای دکتر روحانی در دولت گفتهاند ما باید تمام سعی خود را کنیم تا ساختار اعتمادسازی بین ایران و تمام جهان به وجود بیاید تا مسئله را حل کنیم٬ ولی اگر آنها بخواهند بیش از قانون و پروتکل الحاقی تقاضای بیشتری کنند، هرگز قبول نمیکنیم. ترسی هم نداریم بگوییم مقام معظم رهبری گفته بودند ما به آنها اعتماد نداریم و ما نیز این را تجربه کردیم.
بحث محدودیتهای هستهای که پذیرفتیم چه شد؟
در تمام موارد هستهای، محدودیتهای خاصی وجود دارد. باید با مردم با صداقت صحبت کرد. در تاریخ معاصر توانستیم تحت زعامت رهبر معظم انقلاب، به احقاق حقوق خود برسیم. در کنار این نیز، محدودیتهایی را آقایان پذیرفتند که این همان نرمش قهرمانانه است. دنیای امروز دنیای دادن و ستادن است.
اصل این محدودیتها چیست؟
این که از حق داشتن انرژی هستهای کوتاه نیامدیم بسیار مهم است. کسی که روزی برگهای تاریخ را ورق خواهند زد، میبینند با چه قدرتی و صدای بلندی٬ مذاکرهکنندگان ما دفاع کردند. اینها چیزی را از عدم به وجود رساندند و ابتکار عمل را دوستان ما دنبال کردند. از رئیس جمهور، وزیر خارجه و معاونان ایشان، با استراتژی مسایل را دنبال کردند. اگر خطوط قرمز نبود، این دستاوردهای امروز را نداشتیم. مهمترین پیام «فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ» است، یعنی استقامتی که شده، این دستاوردها را به دست آورده است. ما با رقبا و دشمنان جدی در منطقه و جهان روبرو هستیم. رسانههای منطقه از اسراییل بدتر دارند عمل میکنند. اعراب، اسراییلیها و گروههای مخالف ما در اروپا و آمریکا که از ایران اسلامی دل خوشی ندارند، تمام تلاش خود را میکنند در این ماجرا ایران موفق نشود. از منافقان، اعراب، صهیونیستها دارند تلاش میکنند. این را بدانیم در کجا واقع شدیم و با چه ابعادی داریم میجنگیم، بسیار مهم است.