6 هزار میلیارد تومان بودجه فرهنگ کشور به کجا می‌رود؟
صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در نامه‌ای خطاب به علی مطهری بودجه فرهنگی کشور را با بودجه سازمان محیط‌زیست مقایسه کرد.
به گزارش ایلنا، متن این نامه به شرح زیر است:
جناب آقای دکتر علی مطهری
نماینده محترم مردم تهران و عضو کمسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی
با سلام و تحیات و طلب مغفرت برای روح پر فتوح ابوی ارجمندتان، اخیرا بودجه سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی کشور در سال جاری را مطالعه می‌کردم و از آنجا که حضرتعالی عضو کمسیون فرهنگی مجلس هستید، یکی دو پرسش در خصوص این حجم هزینه فرهنگی برایم پیش آمده که ان‌شاءالله ارشاد می‌فرمایید. بنده ارقام را از بالاترین شروع کرده و به تدریج پایین آمده‌ام:
۱- سازمان صدا و سیما ۱۱۴۰ میلیارد تومان
۲- سازمان بسیج مستضعفین ۱۰۳۵
۳- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۷۷۰
۴- مرکز خدمات حوزه‌های علمیه قم ۵۲۸
۵- شورایعالی حوزه‌های علمیه ۳۲۹
۶- کمک به بازسازی عتبات عالیات ۳۱۳
۷- کمک به اشخاص حقوقی غیر دولتی (جدول ۱۷) 289
۸- جامعه المصطفی العالمیه ۲۱۸
۹- اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآن ۲۰۰
۱۰- شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران ۱۹۳
۱۱- سازمان تبلیغات اسلامی ۱۱۵
۱۲- نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها ۱۰۲
۱۳- دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۹۲
۱۴- کمک به آستان‌های مقدس تحت نظر مقام معظم رهبری ۸۰
۱۵- کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ۷۸
۱۶- شورای برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان ۵۷
۱۷- موسسه نشر آثار امام (ره) ۵۷
۱۸- دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه پاسداران ۵۶
۱۹- شورای عالی انقلاب فرهنگی ۵۰
۲۰- احداث و تکمیل مساجد کشور ۵۰
۲۱- بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس ۳۹
۲۲- شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ۳۷
۲۳- مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) ۳۶
۲۴- شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی ۳۵
۲۵- سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها ۲۲
۲۶- موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ۲۰
۲۷- ستاد اقامه نماز ۱۹
۲۸- سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ۱۲
۲۹- بیمه هنرمندان (فعالان قرآنی، مداحان و سایر هنرمندان) ۱۰
۳۰- موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی ۸
۳۱- کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی ۶
۳۲- بنیاد سعدی ۶
۳۳- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسعه بازی‌های رایانه ۴
۳۵- شورایعالی انقلاب فرهنگی بابت تحول علوم انسانی در دانشگاه‌ها ۳
36- دانشگاه اهل‌بیت 3
جمع: 6012 میلیارد تومان
جدول شماره ۱۷ شامل سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی متعددی می‌شود؛ از جمله: موسسه فرهنگی بصیرت، موسسه فرهنگی تبیان، موسسه فرهنگی دارالحدیث، موسسه فرهنگی نسیم نور، کمک به موسسات فرهنگی و دینی همه استان‌ها، کمک به فعالیت‌های فرهنگی مسجد جمکران، پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی، سازمان مدارس معارف اسلامی، پژوهشکده باقرالعلوم، دانشگاه باقرالعلوم، دانشگاه امام صادق، بسیج دانش‌آموزان، جشنواره عمار، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، ستاد امر به معروف و نهی از منکر و ... .
همانطور که ملاحظه می‌شود سهم وزارت ارشاد از این ۶۰۰۰ میلیارد تومان کمتر از ۱۳ درصد می‌باشد و ۸۷ درصد مابقی در اختیار نهادها، سازمان‌ها، بنیادها و ارگان‌هایی است که نه‌تنها کاملا مستقل از مجوعه دولت قرار دارند بلکه اساسا هیچ پاسخگویی نیز نه در قبال مجلس دارند و نه در قبال قوه مجریه. مع‌ذلک و علیرغم این واقعیات، منتقدین و مخالفان دولت آقای روحانی علی‌الدوام دولت و بالاخص وزارت ارشاد را مورد مواخذه قرار می‌دهند که چرا وضعیت فرهنگی کشور اینگونه است؟ جالب است که حتی یک بار هم نشده که مخالفان دولت کوچک‌ترین انتقاد و گلایه‌ای نسبت به این سی چهل تشکیلات دیگری که نزدیک به ۹۰ درصد بودجه فرهنگی کشور را به خود اختصاص داده‌اند، بنمایند.
اما غرضم از نگارش این عریضه طرح زاویه دیگری از اختصاص بودجه ۶۰۰۰ میلیاردی برای امور فرهنگی می‌باشد. جنابعالی را نمی‌دانم اما من خودم وقتی ارقام خیلی زیاد می‌شوند ابعاد آن را دیگر درست ملتفت نمی‌شوم. به همین منظور و برای درک اینکه ۶۰۰۰ میلیارد تومان یعنی چقدر پول، آن را با کل بودجه محیط‌زیست کشور برای سال جاری مقایسه نمودم. کل بودجه محیط زیست در سال ۹۴ رقم ۱۷۴ میلیارد تومان می‌باشد. یعنی بودجه فرهنگی‌مان نزدیک به چهل برابر بودجه محیط‌زیستمان است. نمی‌دانم در کشورهای دیگر این نسبت چگونه است اما در ایران با این ۱۷۴ میلیارد تومان خانم ابتکار هم می‌بایستی حقوق بیش از ۶۰۰۰ تن کارکنان محیط‌زیست را بپردازند، هم جلوی ریزگردها که از عراق و عربستان وارد خوزستان و مابقی کشور می‌شوند را بگیرند، هم جلوی خشک‌شدن دریاچه ارومیه را بگیرند، هم تالاب انزلی که لجن‌زار شده را احیاء نمایند، هم یک دو جین تالاب و دریاچه‌های بزرگ و کوچک را که یا از بین رفته‌اند یا در شرف از بین رفتن هستند را نجات بدهند، هم حیات رو به انقراض وحش را جلوگیری کنند، هم جلوی روند انقراض هولناک جنگل‌های کشور را بگیرند، هم فکری برای رودخانه‌های کشور نمایند که خیلی دیگر تفاوتی با فاضلاب ندارند، هم پس‌فردا که باد خنک زد و پاییز شد، مردم تهران و سایر شهرهای بزرگ را از مرگ و میر در نتیجه آلودگی هوا برهانند، هم به منظورآنکه من با این حسرت و عقده از دنیا نروم که محیط زیست گیلان (و سایر استان‌های دیگر کشور که دارای جنگل هستند) یک دستگاه هلی‌کوپتر آبپاش ندارند و هنوز در قرن بیست و یکم آتش‌سوزی جنگل را با بیل و سطل شن مجبورند خاموش کنند، یک دستگاه هلی‌کوپتر آبپاش بخرند، هم ...
البته همکاران جنابعالی در مجلس اگر چه الویتشان در تصویب بودجه سالیانه کشور بیشتر فرهنگ بوده تا محیط‌زیست، در عین حال از حق نمی‌بایستی گذشت و نمایندگان محترم مجلس نهم گام‌های ارزنده‌ای برای بهبود بخشیدن به وضعیت اسفناک محیط‌زیست کشور برداشته‌اند؛ از جمله اینکه وقتی اهواز و سایر شهرهای خوزستان دچار آن وضعیت اسفناک ریزگردها شده بود آنها هم در تهران با زدن ماسک در مجلس حاضر شدند. به علاوه خانم ابتکار را هم با شجاعت و شهامت کم‌نظیری و بدون آنکه ترسی به خودشان راه دهند مورد حمله و انتقادات شدید قرار دادند که چرا به فکر مردم خوزستان نیستند و چرا به اهواز مسافرت نمی‌کنند. مجلس نهم درست می‌بیند: برای بهبود وضعیت ناگوار زیست‌محیطی در ایران می‌بایستی بیشتر به فکر فرهنگ بود تا محیط‌زیست.
ایام بکام باد
صادق زیباکلام