پشت صحنه برای فانی خط و نشان می‌کشند
وزیر اسبق آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در حال حاضر در پشت صحنه برای فانی خط و نشان می‌کشند، گفت: به او می‌گویند این فرد باشد و آن فرد نباشد که اگر در این شرایط فانی قبول کند، وزیر قابل تحملی است و اگر ممانعت کند، تهدید به استیضاح و برکناری می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مرتضی حاجی وزیر اسبق آموزش و پرورش در دولت اصلاحات در نشستی که پیرامون موضوع توسعه سیاسی و اقتصادی در آموزش و پرورش برگزار شد، گفت: آموزش و پرورش برای همه شناخته شده اما در مجموع همه این شناخت‌ها باز هم غریب است. هر کسی بخواهد؛ موضوعی را در جامعه به گستردگی بپردازد، یکی از مکانهایی که به آن توجه خواهد کرد، آموزش و پرورش است.
وی با طرح این پرسش که داده‌های آموزش و پرورش چه چیزی است، افزود: اینجا همان جایی است که اوج غربت آموزش و پرورش را نشان می دهد. این داده فقط داده‌های مالی نیست، بلکه نیروهای ماهر و متبحر، حرمت و شخصیت این نیروها، تجهیزات و تکنولوژی که باید از آن برخوردار باشد را شامل می شود.
وزیر اسبق آموزش و پرورش درباره توسعه سیاسی در آموزش و پرورش توضیح داد و گفت: متاسفانه جامعه ما چند قطبی است و این جامعه چند قطبی به لحاظ مبانی فکری با هم متفاوت است، چرا که همه این قطب‌ها حوزه نفوذی دارند و در امور کشور صاحب نظر هستند؛ در این جا آموزش و پرورش چند راهه می شود؛ یک نگاه به حوزه علمیه ، یک نگاه به قدرتهای سیاسی ، یک نگاه به دستاوردهای روز دنیا و یک نگاه به نمایندگان مجلس که مثلا دوست دارند چه کسی رئیس اداره باشد و چه کسی نباشد و اگر در این شرایط چیزی به دلخواه آنها نباشد، حرف از استیضاح وزیر می‌زنند.
حاجی ادامه داد: اینکه آموزش و پرورش چه قدر قدرت و اختیار دارد، برای اینکه سکان هدایت تعلیم و تربیت را در دست بگیرد و هر روز با اخطارها، تذکرات، اعتراض‌ها و شرعی کردن برخی حرفها و غیرشرعی دانستن کارهای دیگر مواجه نشود، در اینجا کسی نیست که جواب بدهد.
در پشت صحنه برای فانی خط و نشان می‌کشند
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در پشت صحنه برای فانی خط و نشان می‌کشند، گفت: به او می‌گویند این فرد باشد و آن فرد نباشد که اگر در این شرایط وزیر قبول کند، وزیر قابل تحملی است و اگر ممانعت کند، تهدید به استیضاح و برکناری می‌شود. در زمان وزارت من دو نفر از مسئولان استان فارس در هنگام سفر به تهران دچار حادثه شدند و فوت کردند، در مجلس نماینده‌ای بر این باور بود که این یک توطئه است و از من سوال کرد که تو برای این توطئه چکار کردی؟
نظام برای جدی گرفتن مطالبات فرهنگیان چقدر توان دارد؟
وزیر اسبق آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال که نظام برای جدی گرفتن مطالبات فرهنگیان چقدر توان دارد و آیا اراده سیاسی برای حل مشکلات فرهنگیان وجود دارد یا خیر؟ اظهار داشت: مسائل جامعه ما پیچیده و متعدد است، البته من درصدد توجیه کردن نیستم، اما مسائل مملکت باید با هم دیده شود آن زمان می‌توان بهتر قضاوت کرد که آیا اراده‌ای برای توجه به معلمان وجود دارد یا خیر؟
حاجی تصریح کرد: از آن طرف از لحاظ درآمدی در کشور به عبارتی یک کاسه‌ای وجود دارد که تمام درآمدهای ما از فروش نفت، مالیات و عوارض در درون آن ریخته می‌شود، بنابراین همه درآمدهایی که در خزانه وجود دارد؛ صرف بودجه های امنیتی، رفاهی، عدالت، بهداشت، تعلیم و تربیت و آموزش عالی و... می شود اما در مقابل این مجموعه بزرگ یعنی آموزش و پرورش سهمی که از خزانه بر می‌دارد، در مقابل نوعا چیزی به آن اضافه نمی‌کند، یعنی آموزش و پرورش خرج می‌کند و چیزی اضافه نمی‌کند.
دستاوردهای مالی آموزش و پرورش بلند مدت است
وی خاطر نشان کرد: اگر بخواهیم ببنیم که آموزش و پرورش چه برون داد اقتصادی دارد، باید فرض را بر این بگیریم که هر سال یک میلیون نفر فارغ التحصیل می‌شوند که اگر این یک میلیون نفر بی‌سواد بودند، چه مهارتهایی داشتند و پس از فارغ التحصیلی چه مهارتهایی دارند. اما متاسفانه این محاسبه انجام نشده است. دستاوردهای مالی آموزش و پرورش بلند مدت است و باید به این دستگاه به عنوان یک بخش سرمایه گذاری که بازدهی بلند مدت و مداومی دارد، نگاه شود.
نظام برای حل مشکلات معلمان اراده دارد
حاجی با تاکید براینکه نمی‌توانیم بگوییم که نظام اراده‌ای برای حل مشکلات معلمان ندارد، اظهار داشت: نظام اراده دارد، اما کف‌گیر ته دیگ می‌خورد و به اصطلاح چیزی در ته کاسه نمی‌ماند که به معلمان زیادتر برسد. آموزش و پرورش از بیماریهایی رنج می برد که بخشی مربوط به ولخرجی در هزینه‌ها ست؛ به طور مثال مدرسه پنج کلاسه بجای اینکه با هفت نفر اداره شود، 22 نفر از آنجا ارتزاق می‌کنند و در وا قع پول بجای هفت نفر بین 22 نفر تقسیم می شود.
وزیر اسبق آموزش و پرورش اضافه کرد: آقای فانی در جایی اعلام کرده بود که به ازای هر ده و نیم یا یازده دانش آموز یک نیروی انسانی وجود دارد در حالی که نرم دنیا 15 دانش آموز به یک نیروی انسانی است که باز هم با این شرایط شاهد هستیم نماینده مجلس حکم می کند که مربی پیش دبستانی و نهضت سواد آموزی استخدام کنیم، این نشان می‌دهد که اوضاع خوب فهم نشده و نمی‌دانند که مازاد داشتن یعنی چه؟
استخدام مربیان پیش دبستانی یعنی تحمیل کردن هزینه به دولت
وی با اشاره به اینکه بهینه هزینه کردن در آموزش و پرورش رعایت نمی‌شود، گفت: فکر می‌کنم که اگر برخی فشارها برداشته شود و آموزش و پرورش خودش تصمیم بگیرد، قطعا می‌تواند تا حداقل 25 درصد بیشتر از اینکه به معلمان می‌پردازد، بپردازد. اگر مجلس فشار می‌آورد که مربیان پیش دبستانی را استخدام کند، عیبی ندارد اما بودجه آن را هم بدهند. آموزش و پرورش وظیفه ندارد که پیش دبستانی تاسیس و اداره کند چرا که اگر این نیرو ها را استخدام کند باید معلم شوند و جایی بروند که کارشان به درد آنجا نمی خورد و این یعنی تحمیل هزینه به دولت بدون آنکه بازدهی مناسبی داشته باشد اگر هم قرار باشد، استخدام شوند؛ باید در همان قسمتی بیایند که مرتبط با تحصیل خودشان است.
حاجی در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا، مبنی براینکه آقای نوبخت می‌گوید برای استخدام این افراد ردیف استخدامی نداریم، گفت: آموزش و پرورش یکی از مشکلاتش این است که اصلا استخدامش با در نظر گرفتن ردیف نیست، پیشنهاد ما برای اینکه از این شرایط خلاصی یابد این است که به این افراد پست سازمانی بدهند آن وقت اگر جایی پست شماره‌دار خالی نبود، آموزش و پرورش کسی را نمی‌تواند، استخدام کند.
آموزش و پرورش نیروی مازاد خود را از سیستم خارج کند
وزیر اسبق آموزش و پرورش اضافه کرد: یک موضوعی که در سایر کشورها وجود دارد و در کشور ما نیست، بیمه بیکاری است. امروز آموزش و پرورش کسی را استخدام می‌کند که تا سی سال می‌خواهد در این وزارتخانه کار کند، چه آموزش و پرورش بخواهد و چه نخواهد در زمان دولت اصلاحات آموزش و پرورش نزدیک به بیست میلیون دانش آموز با همین کادر فعلی داشت و در حال حاضر که 13 میلیون دانش آموز داریم، همین کادر و نیروی انسانی را داریم. بنابراین باید تعدادی از افراد از مجموعه آموزش و پرورش بیرون روند اما زندگی آنها دچار اختلال نشود و به آنها بیمه بیکاری بدهیم. در حال حاضر اگر در جایی مازاد نیرو وجود دارد آن نیرو از سیستم خارج شود و از بیمه بیکاری حقوق بگیرد.
چرایی نگاه امنیتی در آموزش و پرورش؟
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه چرا در آموزش و پرورش همچنان نگاه امنیتی وجود دارد گفت: این نگاه کجا وجود ندارد. نگاه امنیتی متاسفانه فراگیر است و در دانشگاهها شدیدتر جایی که 4 کلاس سواد وجود دارد شاهد نگاه امنیتی هستیم و این نگاه شکوفایی‌هایی را که باید در کشور اتفاق بیفتد را محدود می‌کند البته اینکه دشمن داریم تردیدی نیست اما نباید تصور کنیم مردم منتظرند که دشمن چه می گوید و به دنبال تحقق خواسته دشمن هستند. زیرا جامعه ما در مقابل دشمن کوتاه نمی‌آید. البته این سوال را باید از وزیر اطلاعات و کشور بپرسیم که چرا این نگاه امنیتی وجود دارد در زمان جنگ شاید این احتیاط آن هم در مناطق عملیات نظامی وجود داشته است.
ضرورت اضافه شدن دوره پیش دبستانی در دوره 12 ساله
حاجی درباره اولویت‌دار بودن دوره ابتدایی در آموزش و پرورش توضیح داد وگفت: در زمان اصلاحات یکی از پیشنهادها این بود که دوره پیش دبستانی به جای دوره پیش دانشگاهی در داخل دوره دوازده ساله قرار گیرد که البته اجرا نشد اما در حال حاضر ضرورت پیدا کرده که پیش دبستانی به 12 سال تحصیلی راه پیدا کند، چرا که اهمیت دوران ابتدایی در شکل‌گیری شخصیت دانش آموزان و رشد خلاقیتها اثبات شده است.
وزیر اسبق آموزش و پرورش با بیان اینکه وقتی نظامی توسط دولت و مسئولانش پاسداری نشود، شهروندان هم به هم تجاوز می کنند، اظهار داشت: وقتی مقام معاون اول رئیس جمهور دست در بیت‌المال می‌برد، برای یک منظور دیگری که آن منظور باید از پاکترین ریشه ها ارتزاق کند، پسندیده نیست. علما گفته‌اند اگر مالی به شما دادند و فردا فهمیدید که منشا آن حرام است، باید آن مال را برگردانید، حالا آقایان قبول دارند که پولی گرفته‌اند که منشا مشروعی نداشته اما به روی مبارک خود نمی آورند که مال دیگران است.
سیاست‌زدگی و برخورد با افراد مورد احترام جامعه
وی ادامه داد: در حال حاضر درگیریهای سیاسی آن قدر سطح پایین شده است که با شخصیتهای مورد احترام و قبول جامعه به دلایل اعلام نشده برخوردهایی می‌شود که حتی بردن نامشان در روزنامه جرم محسوب می شود، این نوع سیاست زدگی باعث می‌شود که افراد بگویند خودمان را کنار بکشیم وکاری به مسائل نداشته باشیم.
تبدیل مدارس به موسسات آموزشی مستقل تنها راه است
حاجی در ادامه با تاکید براینکه اگر برای آموزش و پرورش با ساختار موجود صد سند ملی و سند تحول نوشته شود در آن تحولی ایجاد نمی شود، گفت: این اصلاح در این است که تمرکز فقط در برنامه‌ریزی کلان آموزش و پرورش باشد و در اجرا کاملا غیرمتمرکز عمل کند. یعنی هر مدرسه‌ای تبدیل به یک موسسه آموزشی شود، موسسه‌ای که هیات امنا و هیات مدیره دارد و مدیران باید پاسخگو باشند و مدرسه شخصیت حقوقی ثبت‌شده مستقلی داشته باشد و در کنار آن آموزش و پرورش از این مدارس خدمت آموزشی خریداری کند.
استخدام کردن برای 30 سال از عوامل عقب ماندگی آموزش و پرورش
وی با اشاره به اینکه به تصور من همه مناطق آموزشی قابل حذف شدن هستند، گفت: سوال این است که این منطقه آموزشی چه کار خاصی انجام می‌دهد؟ صرفه‌جویی در بودجه و اعتبارات باید در اینجا صورت گیرد، برنامه‌ریزی برای آموزش و پرورش این همه آدم نمی‌خواهد و می‌توان برای انجام کارهای علمی به شخصیتهای علمی پروژه بدهیم. استخدام کردن برای 30 سال نگه داشتن از عوامل عقب ماندگی آموزش و پرورش است، چرا که این دستگاه باید مداوم نو شود.