طرح جرم سیاسی ناقص و شتاب زده تهیه شده است

میرحسین میر محمد صادقی می گوید: حرکت به سمت تدوین قانون جرم سیاسی گامی بسیار مثبت در راستای مشخص شدن اصل 168 قانون اساسی است، اما این حقوقدان طرح مورد بررسی شده در مجلس را بسیار پراشکال و ناقص می‌داند که شتاب زده تهیه شده؛ و تصریح می‌کند:«‌این لایحه باید شرایط و ضوابط احتساب یک جرم به عنوان جرم سیاسی را مشخص و در این زمینه اقدام کند تا این بتواند تبدیل به یک طرح جامع و منانع شود«..

این استاد دانشگاه تاکید دارد:امروز اطلاع رسانی پیرامون حوزه‌های مختلف حقوقی جزو مسئولیت رسانه‌ها است، اگر بتوانند اطلاعات کافی را در حد یک غیرحقوقدان در اختیار مردم قرار دهند، خدمت بسیار برزگی انجام داده اند.

مشروح گفت و گوی میرحسین میر محمد صادقی، حقوقدان و استاد دانشگاه با خبرنگارایلنا در ذیل آمده است:

یکی از مشکلات امروز جامعه ما کم اطلاعی عامه مردم در خصوص مباحث حقوقی است به نظر شما مطبوعات و رسانه ها چقدر در این مسیر می توانند مفید باشند؟

در بعضی از کشورهای یکی از کتاب های که مردم  از آنها استقبال کرده و به آن رجوع می کنند، کتاب‌هایی است تحت عنوان اینکه چگونه شخص با حقوق خود آشنا شود. در این کتاب ها به طور خلاصه مباحثی را در حوزه‌های مختلف حقوقی توضیح می‌دهند،بنابراین کسانی که با مبانی حقوقی آشنایی ندارد می‌توانند با حقوق  خود آشنا و در صورت تضییع از آن دفاع کنند.

متاسفانه درکشور ما این نوع کتاب‌ها وجود ندارد در این صورت خلاء اطلاع‌رسانی پیرامون حوزه‌های مختلف حقوقی امروز جزو مسئولیت و رسالت رسانه‌ها است که اگر بتوانند اطلاعات کافی را در حد یک غیرحقوقدان در اختیار مردم قرار بدهند خدمت بسیار برزگی انجام داده‌اند.

در این صورت نه مردم حقوقشان ضایع،و نه با ایجاد دعوا و اختلافات زیاد و بی‌جا کار برای دستگاه قضایی سخت می‌شود،زیرامروز ما مشاهده می‌کنیم پرونده های زیادی در دادگاه وجود دارد  که خیلی از آنها واقعا بی مورد است ودلیل ازدیاد این پرونده های حقوقی و کیفری به بی اطلاعی و ناآگاهی مردم برمی گردد.اگر شهروندان نسبت به حقوقشان حتی آشنایی محدودی داشته باشند در بسیاری از موارد می توان از تشکیل چنین  پروندهای جلو گیری کرد.

یکی از طرح های که در مجلس سرو صدای بسیاری داشته است طرح جرم سیاسی است شما در کتاب جزایی اختصاصی خودتان گریزی به این بحث داشته اید، متاسفانه تا به امروز قانونگذار تعریف درست و مشخصی از این بحث ارائه نداده است،حتی در طرح جدید هم تعریفی در این باره صورت نگرفته است فقط در آن مصادیق عنوان شده است.ارزیابی شما از این طرح چیست؟

این طرح دارای اشکالات بسیار و ناقص است که برای تبدیل به یک طرح جامع و مانع نیاز دارد حتما روی آن کارهای زیادی انجام شود، هرچند هر اقدامی در جهت روشن و مشخص شدن تکلیف جرم سیاسی و اصل 168قانون اساسی یک گام مثبت رو به جلو است اما در عین حال یک سری اشکالاتی در طرح فعلی وجود دارد که نشان می دهد این طرح خیلی شتاب زده تهیه و تدوین شده است.

اولین اصل قانون نویسی ،قانونی دانستن جرم و مجازات است، اما مشاهده می کنیم در این طرح عملی جرم معرفی اما مجازاتی برای آن در نظر گرفته نشده است، اگر به این طرح رجوع کنیم می‌بینیم  در آن فقط جرایم امنیتی ازغیر امنیتی جدا و یک سری امتیازات مشخص شده ولی هیچ گونه مجازاتی برای جرم سیاسی در نظر نگرفته شده است، شما این موضوع را چطور می بینید؟

به نظر من در این موضوع اشکالی وجود ندارد و درست نیز است، زیرا ما معتقدیم جرم سیاسی عنوان مجرمانه نیست.یعنی جرایم باید در جای دیگر تکلیف آنها مشخص و عنصر قانونی آنها تعریف شود،در اینجا فقط باید به آن ضابطه داد. مواردی که مقنن در جای دیگر جرم انگاری کرده و مجازات برای آن تعیین شده است اگراین  ضوابط در آنها وجود داشته باشد  وصف سیاسی پیدا می کند.

صورت دیگر این است که مصداق مشخص شود، یعنی مقنن بگوید جرایم موضوعه مواد فلان، سیاسی است، به طور مثال ماده پانصد قانون تعزیرات که به تبلیغ علیه نظام اشاره دارد، سیاسی است.اماخوداین لایحه مجازاتی را تعیین نکرده است؛بنابراین این لایحه باید شرایط و ضوابط احتساب یک جرم به عنوان جرم سیاسی را مشخص و در این زمینه اقدام کند تا آن بتواند تبدیل به یک طرح جامع و منانع شود.

با توجه به برداشت شما از این بحث اگر عملی مصداق جرم سیاسی در نظرگرفته شد مجازات آن به کدام قانون باید ارجاع داده شود؟

به قانون مجازات اسلامی باید برگرد به طور مثال مقنن می گوید موضوع ماده پانصد جرم سیاسی است که در خود قانون تعزیرات به مجازات آن اشاره شده است و یا برعکس می‌گوید آن جرم سیاسی نیست این بیشتر به این خاطر است که با استفاده از ضوابطی که در طرح وجود دارد مشخص و تشخیص داده شود جرایمی که اتقاق افتاده سیاسی است یا سیاسی نیست.

به نظرمن اتفاق خوب در طرح جرم سیاسی این است که  جرم انگاری جدیدی در آن صورت نگیرد و مجازات جدیدی ایجاد نشود؛ زیرا ما فقط باید به دنبال این باشم که تکلیف درقبال جرایم سابق الذکر در قوانین دیگر مشخص شود که آیا ماآنها را سیاسی بدانیم، ودر نتیجه نیازمند هئیت منصفه هستند یا خیر.