تاکید بر ضرورت ساماندهی نظام اقتصادی کشور /از بارزترین ویژگی‌های اقتصاد کشور که نقش محوری در ناکارآمدی اقتصاد دارد، اقتصاد «نفتی و دولتی» است

به گزارش خبرنگار ایلنا، حجت الاسلام ابوترابی فرد خطیب موقت این هفته نماز جمعه تهران گفت: با عنایت به جایگاه ویژه نظام اقتصادی پویا و کارآمد در افزایش اقتدار نظام سیاسی و دستیابی به حکمرانی مطلوب و تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر ضرورت و اولویت ساماندهی نظام اقتصادی کشور به فرازهایی از فرمان امیرالمومنین علی (ع) به مالک اشتر می پردازم.

وی در بخشی از این فرمان آمده است ادامه داد: مهمترین وظیفه حاکمان ساماندهی نظامات سیاسی و اجتماعی است و تلاش برای تنظیم روابط نهادها و اصناف با یکدیگر است. در بین این نهادهای 9 گانه که امام علی به آن پرداخته است دوم نهاد مهم اقتصادی مطرح شده است. اول خراج یا همان مالیات است. بعضی خراج را شامل تمامی درآمدهای دولت دانسته اند. دوم بازرگانان و صنعتگران. در ادامه امیر المومنین (ع) می فرمایند مالک آگاه باش خراج و درآمدهای مالیاتی، درآمدهای رمز اقتدار و ارتقای قدرت بازدارندگی نیروهای مسلح است. مالک نهادهای عمومی اصناف و طبقات گوناگون جامعه نمی توانند بر پای خود استوار باشند مگر در سایه اقتصاد پویا، تجارت و صنعت خلق ثروت و پرداخت مالیات.

خطیب این هفته نماز جمعه تهران گفت: از دانشکده های اقتصادی کشور و نهادهای تحقیقاتی در حوزه اقتصاد کلمات و واژه های امیرالمومنین را مورد بحث و تحلیل قرار دهند. امیرمومنان می فرماید اگر نظام بودجه ریزی، درآمد و هزینه کشور نظام منطبق بر قواعد و اصول و قوانین علمی بود آن نظام پایدار است و نهادهای نظامی، حقوقی، اداری می توانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند. این همان چیزی است که امروز می گویند. در این کلام بلند امیر مومنان می فرمایند مالک دغدغه تو وصول و دریافت مالیات نباشد. دغدغه تو اصلاح حال فعالان اقتصادی و پرداخت کنندگان مالیات و خراج باشد. موضوع بودجه ریزی و درآمدهای پایدار را مورد بحث و بررسی دقیق قرار داده و در این بررسی و نگاه نظر باید معطوف به دغدغه مالیات دهندگان باشد و با رفع مشکلات فراروی تولید حال فعالان اقتصادی و ظرفیت های تولید را در کشور ارتقا بخشید و این همان دغدغه ای که سکاندار انقلاب اسلامی بارها بر آن تاکید داشته اند. 

ابوترابی فرد تصریح کرد: امیرمومنان بررسی نظام مالیاتی را از دو منظر توصیه می کند. اول اینکه بررسی وضعیت مودیان و پرداخت کنندگان عوارض و خراج است. فهم مسائل آنان، رفع مشکلات از فراروی تولید، رسیدگی عادلانه و دقیق به درآمد و سود و مالیات. این مسئله اول است. مسئله دوم ساماندهی وضع خراج و عوارض. در چگونگی وصول و هزینه آن. این یعنی اصلاح ساختار نظام بودجه ریزی و اصلاح نظام مالیاتی کشور. 

وی ادامه داد: اگر به دغدغه مودیان مالیات توجه شد و مشکلات فراروی تولید اصلاح گردید و مالیات دقیق، عادلانه با رعایت حقوق مردم و بیت المال وصول شد و هزینه ها درست انجام گرفت یعنی حال مودیان مالیات و عوارض و درآمدهای پایدار دولت اصلاح گردید حال درآمد و هزینه اصلاح شد حال سایر نهادهای جامعه اصلاح می شود. در یک جمله سامان یافتن منابع و مصارف دولت و دستگاه حاکمه به معنای سامان یافتن سایر نظامات دفاعی، علمی، اجتماعی، حقوقی است اگر این حوزه سامان یافتن زمینه فعالیت های اقتصادی و ایجاد اشتغال و افزایش درآمد سرانه هموار می گردد و ثانیا کسانی که قدرت تامین معاش خود را ندارند مورد حمایت جدی قرار می گیرند. 

وی ادامه داد: پروردگارا نظام جمهوری اسلامی ایران و دست اندارکاران نظام بودجه ریزی کشور را در این راه هدایت بفرما. نظام مالیاتی کارآ، پویا و با بالاترین سطح کارآمدی را برای نظام جمهوری اسلامی رقم بزن.

خطیب موقت نماز جمعه تهران در خطبه دوم نماز جمعه این هفته تهران با اشاره به تحولات منطقه گفت: جامعه اسلامی با آزمون بزرگی در دفاع از ملت بزرگ فلسطین و ایستادن در مقابل استکبار و مزدورانش یعنی رژیم نیابتی صهیونیست‌ها در منطقه روبه‌رو است.در آزمون ایستادگی در مقابل اردوگاه استکبار و آمریکا و مزدوران آن و رژیم نیابتی اردوگاه استکبار یعنی صهیونیست ها در منطقه هستند. امیدوارم خداوند رحمت خود را بر محور مقاومت و جهان اسلام نازل بفرماید و راه را برای پیروزی عاجل امت اسلامی و نابودی صهیونیست ها هموار کند.

وی در بخش دیگری از خطبه دوم نماز این هفته تهران با اشاره به 12 فروردین ماه گفت: روز جمهوری اسلامی یادآور  واژه جمهوریت و اسلامیت است. شعار اصلی انقلاب اسلامی که توسط میلیون ها ایرانی مسلمان و آزاده در طول مبارزات درخشان ملت در جای جای ایران فریاد کشیده شده بود استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی بود. در ۱۲ فروردین سال ۱۳۵۸ با رای بیش از ۹۷ درصد مردم ایران این شعار بالنده نماد ایران اسلامی و گویای معارف دینی شد. جمهوریت و اسلامیت برآمده از معارف ناب قرآن است. امیدوارم آحاد مسئولان و مقامات ارشد و خرد و عموم ملت از تمام طرفیت خود برای استحکام و ارتقای جایگاه جمهوریت و اسلامیت در ایران استفاده کنند. این نظام بالنده با درخشش این دو واژه آینده جهان اسلام را با امت اسلامی گره زده و بستر افزایش اقتدار امت اسلامی را فراهم می کند.

وی ادامه داد: رهبر انقلاب باتوجه به واقعیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در طول یک دهه اخیر برنامه ریزی و اقدام برای اصلاح شاخص های کلان اقتصادی کشور را به عنوان اولویت نخست یادآور شده اند. نامگذاری سال ۱۴۰۴ گویای این واقعیت است که تقویت تولید، خلق ارزش افزوده و سرمایه گذاری در حوزه های مولد به ویژه توسط بخش خصوصی از مهم ترین اقدامات برای رشد پایدار اقتصاد ملی است. تحلیل های آماری رشد اقتصادی نشان می دهد که اقتصاد ایران با چالش های جدی در حوزه جذب سرمایه گذاری  و بهبود فضای کسب و کار و تحریک تقاضای داخلی مواجه است و از تورم بالا و و رشد اقتصادی پایین به شدت رنج می برد.  شما این واقعیت ها را لمس می کنید.

خطیب این هفته نماز جمعه تهران تصریح کرد: بررسی تحول اقتصاد ایران حکایت دارد که بخش اصلی رشد اقتصاد، در بنگاه های بزرگ و سرمایه بر شکل گرفته که مالکیت آنان در دست دولت و نهادهای شبه دولتی است. یا مدیریت مستقیم بنگاه به دست دولت است. بنابراین  یکی از بارز ترین ویژگی ها اقتصاد کشور که نقش محوری در ناکارآمدی اقتصاد دارد اقتصاد نفتی و دولتی است. دوم سیاست ها مالی است. میزان مخارج دولت و ناترازی بودجه از عوامل اصلی یا مهم ترین عامل موثر برعملکرد اقتصاد ایران است و نقش تعیین کننده ای در رشد تورم دارد. در هنگام وفور درآمدها نفتی، میلیون ها بشکه نفت را با قیمت حدود بشکه ای ۱۰۰ دلار می فروختیم. در این هنگام به دلیل فشار دولت بر بانک مرکزی جهت خرید دلار نفتی و تبدیل آن به ریال و در دوران کاهش نفتی با استقراض از بانک مرکزی کسری بودجه دولت پوشش داده شده است. لذا چه در دوران وفور درآمد ارزی و چه در دوران کاهش درآمد ارزی با تورم مواجه بوده و هستیم.

وی تصریح کرد: سیاست های مالی و مخارج دولت نقش کلیدی در رشد پایه پولی داشته و تجربه تاریخی اقتصاد کشور این حقیقت را تایید می کند که عامل اصلی رشد  نرخ تورم،رشد نقدینگی است. نظام بودجه ریزی نیز عامل اصلی این امر است. درآمدها سرشار نفتی در دوران وفور بیش از آنکه زمینه ساز دولتی توسعه گرا که ماموریت خود را رشد اقتصاد با حضور بخش خصوصی باشد، زمینه ساز شکل خاصی از دولت رفاه و توزیع گردیده است که نفت را به کالایی برای تامین مالی دولت تبدیل کرد. لذا تامین مالی مخارج دولت از نفت و چگونگی تخصیص بودجه از سوی دیگر آثار منفی بر تولید و رشد اقتصادی کشور تحمیل کرده است.

ابوترابی فرد گفت: خدمت رئیس جمهور و نمایندگان مجلس می گویم. نگاه شما معطوف به اصلاح ساختار بودجه باشد. نگاه بخشی وزرا یکی از مهم ترین مشکلات و چالش ها کشور است. وزرا مسئول وزارتخانه خود نیستند بلکه در مقابل همه تصمیمات مسئول هستند. وزرا باید دارای بینش نسبت به مسائل کلان و اصلی کشور باشند. در اولویت قرار نگرفتن سیاست ها کلی ابلاغی در حوزه تصمیم‌گیری از دیگر مشکلات است. منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده ها نفتی باید به سمت بخش واقعی اقتصاد یعنی بخش خصوصی هدایت شود.

وی همچنین تصریح کرد: در مقابل اقداماتی که انجام می شود، استخدام غیر بهره ور و نیروی انسانی ناکارآمد در نظام ناکارآمد اقتصادی و بزرگ شدن حجم دولت و نظام بازنشستگی زودهنگام، طرح های عمرانی فاقد توجیه اقتصادی بدون پیش بینی دقیق و تامین منابع، خلق هزینه ها غیر ضرور به رشد کسری بودجه و استقراض از نظام بانکی و در نتیجه تورم بالا و پر نوسان انجامید و زمینه ساز یکی از مهم ترین مولفه ها از بی برنده رفاه اجتماعی گردید. یعنی تورم بالا و پر نوسان.

وی ادامه داد: از نگاه اغلب اقتصاد دانان ریشه اصلی تورم کسری بودجه کشور است. کسری بودجه عامل اصلی است. ریشه کسری بودجه در تصدی گری دولت و انجام اموری است که در چارچوب وظایف حاکمیتی تعریف نمی شود. حذف هزینه ها غیر ضرور و کوچک شدن دولت و برنامه ریزی برای ارتقای کارآیی و بهره وری در قوای سه گانه و تمامی دستگاه ها که از بودجه عمومی استفاده می کنند با تغییر و اصلاح رویه اداری و تقویت دولت الکترونیک از مهم ترین اقدامات برای آزادسازی منابع و هدایت منابع کشور به حوزه اقتصاد با نقش برجسته بخش خصوصی است.

ابوترابی فرد تصریح کرد: یکی از حوزه هایی که نقش مهمی در شکل گیری وضعیت اقتصادی کشور دارد، یارانه ها پنهان و آشکار است. به خصوص یارانه ها پنهان و آشکار در حوزه انرژی. نتیجه این شده کشوری که بر مخازن عظیم نفت و گاز تکیه دارد در فصل زمستان برای تامین گاز با تنگنا روبه رو است. روزانه معادل بیش از ۷/۵ میلیون بشکه نفت انرژی تقریبا رایگان و ناعادلانه در کشور توزیع می شود. عمده آن گاز است. هر کس بتواند از این یارانه بهتر استفاده کند، درآمد بیشتری دارد این حجم بزرگ ثروت اگر با برنامه ریزی صحیحی در مسیری هدایت شود که به رشد اقتصادی و افزایش درآمد سرانه بیانجامد تحول بزرگی در کشور رخ می دهد.

وی تصریح کرد: با عنایت به وضع کنونی اقتصاد ایران که با چالش هایی مانند تحریم و تورم بالا روبه رو است برای تحقق احکام کلان و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و برنامه پیشرفت و قانون رفع موانع تولید و اجرای شعار سال پیشنهاد می کنم شورایی مرکب از وزرای محوری اقتصادی، رئیس کل بانک مرکزی، روسای کمیسیون های اقتصادی مجلس و چهره های برجسته علمی و صاحب نظر در حوزه اقتصاد و کارآفرینان خوشنام با حضور برخی از مدیران ارشد و موفق دولت سیزدهم با ریاست شخص رئیس جمهور تشکیل و برنامه جامع با محوریت سرمایه گذاری برای تولید با هدف ایجاد فضای مناسب برای سرمایه گذاران به ویژه بخش خصوصی تشکیل و جلسات منظم داشته و گزارش آن به اطلاع مردم برسد.

وی خاطرنشان کرد:مدیریت نرخ سود تامین مالی، رفع ناترازی انرژی برای تولید،تعیین اولویت ها و جلوگیری از موازی کاری در حوزه سرمایه گذاری، برنامه ریزی برای دستیابی به ثبات نسبی به ویژه در حوزه نرخ ارز و ثبات قوانین، انجام به موقع تعهدات دولت، واگذاری بستر سرمایه گذاری دارای اولویت بالا به مردم و فراهم کردن مشارکت بخش خصوصی، هدایت اعتبارات به سمت سرمایه در گردش تولید، توسعه ابرازهای نوین تامین مالی و کاهش ریسک مالی از طریق تضمین وام های کوچک و ارتقای شفافیت مالی، مشوق هایی نظیر معافیت ها مالیاتی و وضع مالیات برای فعالیت های غیر مولد مانند دلالی و سفته بازی از جمله راهبردهایی است که این شورا باید دنبال کند.