به رسمیت نشناختن نرخ ارز آزاد، پاک کردن صورت مسئله است/بسته ارزی با ۹ سرفصل به دولت ارائه شده است

به گزارش ایلنا، محسن زنگنه، با اشاره به افزایش قیمت دلار و راهکارها در زمینه حفظ ارزش پول ملی گفت: به واقع کنترل نرخ ارز نیازمند اجرای بسته‌ای از اقدامات تخصصی، در این بخش است.

نماینده مردم «تربت حیدریه و مه ولات» در مجلس با بیان اینکه اقداماتی نظیر سیاست‌های ارزی و پولی و همچنین عملکرد برخی از وزارتخانه‌ها باید در این بسته گنجانده شود، بیان کرد: از این رو ما - برخی از نمایندگان  -  بسته ای ارزی را با ۹ سرفصل  تدوین و به دولت ارائه کرده ایم و اگر اجرای این ۹ سرفصل مد نظر بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به عنوان متولی حفظ جایگاه پول ملی قرار گیرد،حتماً شرایط تغییر خواهد کرد.

حفظ ارزش پول ملی یکی از تکالیف بانک مرکزی است

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه سرفصل‌های مندرج در این بسته در بسیاری از کشورها مدنظر قرار گرفته است، بیان کرد: لازمه اجرای همه ۹سرفصل پیشنهادی این است که ابتدا ما به این اصل برسیم که یکی از تکالیف بانک مرکزی در کشورهای دنیا، حفظ ارزش پول ملی است.

مدیریت قیمت اسمی ارز؛ ماموریت انکارناپذیر بانک مرکزی

زنگنه با بیان اینکه حفظ ارزش پول ملی موضوع حائز اهمیت است،بیان‌کرد: همچنین بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و دولت نیز باید به این اصل و باور برسند که یکی از وظایف بانک مرکزی مدیریت قیمت اسمی ارز، دلار و یورو بوده و باید آن را کنترل کند.

وی ادامه داد: البته ممکن است گفته شود که چرا مجلس این ۹ سرفصل را در قالب یک طرح و قانون مورد پیگیری قرار نمی‌دهد که باید گفت چون این مسئله درباره مباحث مربوط به ارز بوده و ما اختیارات را در قانون برنامه هفتم پیشرفت به بانک مرکزی داده‌ایم،صلاح و مطلوب کار در این است که دولت در این بخش لایحه‌ای به مجلس ارائه دهد. البته باید گفت این موارد برشمرده شده جزو اختیارات بانک مرکزی بوده و نیاز به قانون مستقل در مجلس نیز ندارد. بنابراین بانک مرکزی می‌تواند بسته جامه ارزی که در ۹ سرفصل مدنظر قرار گرفته را اجرا کند.

انتظارات تورمی در کشور با نرخ ارز آزاد، شکل می گیرد

این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به موارد مندرج در این بسته ارزی تاکید کرد: یکی از سرفصل‌های منعکس شده در این بسته مربوط به این است که ما قیمت ارز موجود در بازار را به رسمیت بشناسیم. این مسئله بدین معناست که بانک مرکزی در حال حاضر می‌گوید قیمت ارزی که در بازار آزاد معامله می‌شود را به رسمیت نمی‌شناسد و این ارز، ارزی قاچاق است و برای این ارز نیز هیچ سیاست گذاری را مد نظر قرار نمی دهد. به واقع این قبیل رویکردها پاک کردن صورت مسئله است چرا که اتفاقاً تورم و سایر انتظارات تورمی در کشور با نرخ ارز آزاد، شکل می گیرد.

نرخ  ارز آزاد و نقش پیشران ارزی

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ارز بازار آزاد، ارزهایی نظیر ارز توافقی و ارز مبادله‌ای را به دنبال خودش می‌کشاند،بیان کرد: نرخ بازار ارز آزاد نقش پیشران داشته و بر قیمت سایر نرخ ارز نیز تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال وقتی در دولت‌ها اختلاف بین قیمت ارز نیمایی و آزاد زیاد می‌شد،می‌آمدند و ارز نیمایی را نیز تعدیل می‌کردند که باید گفت اخیراً ارز توافقی در همین راستا شکل گرفته است.مسئولین بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در جلسات با ما تاکید داشتند که قصد دارند با سیاست گذاری ارزی اخیر گپ بین قیمت ارز آزاد و ارز توافقی را کم کنند،مسئولین هدف از این کار را کاهش رانت در این بخش عنوان می‌کردند بنابراین این قبیل رویکردها نشان می‌دهد که ما باید نرخ ارز آزاد را به رسمیت بشناسیم.

مسئولین بانک مرکزی طوری رفتار می‌کنند که انگار نرخ ارز آزاد وجود خارجی ندارد

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وقتی نرخ ارز آزاد را به رسمیت بشناسیم باید برای مدیریت آن تدابیری بیندیشیم، تصریح کرد: این در حالیست که مسئولین بانک مرکزی نرخ ارز آزاد را به طور کلی کنار گذاشته و طوری رفتار می‌کنند که انگار وجود خارجی ندارد. همچنین وقتی ما از مسئولین در این بخش سوال کرده و جویای علت آن می‌شویم؛ آنها به ما می‌گویند که میزان مبادلات ارزی با ارز آزاد بسیار ناچیز است و تاکید دارم بیشتر مبادلات با نرخ ارز نیمایی و ارز توافقی انجام می‌شود. این در حالیست که  وقتی با نرخ ارز نیمایی - ۲۰ تومان زیر نرخ بازار-  معامله می شد،ما تذکر دادیم که نرخ ارز نیمایی، بازار نبوده و یک سامانه‌ای است که پشت آن یک عملیات انتقال وجه انجام می‌شود؛ و این بدین معناست که وارد کننده ارز خود را با قیمت ارز نیمایی در سامانه از صادر کننده خریداری کرده اما اصطلاحا در پشت بازار، یک مبلغ اضافه‌تری هم پرداخت می‌کند. از این رو ما این موارد را در دو سال گذشته عنوان می‌کردیم و اما مسئولین این موضوعات را قبول نداشتند که اخیر این موضوع را پذیرفته اند و ترجیح دادند تا سامانه ارز نیمایی را جمع کرده و به ارز توافقی تبدیل کنند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: با این حال ما در حال حاضر هم اختلاف بین ارز نیمایی با ارز آزاد را در بازار ارز توافقی داریم. این اختلاف در حال حاضر نزدیک به ۲۵ الی ۲۶ هزار تومان است. بنابراین ما باید برای ارز آزاد و ارزی که در بازار معامله می‌شود،تدابیری بیندیشیم و آن را به رسمیت بشناسیم و برای کنترل آن نیز، برنامه داشته باشیم.

مدیریت ارز چند نرخی؛ سرفصل دوم

زنگنه متذکر شد؛ نکته دیگر این است که تا زمانی که ما یک فضای چند نرخی در بازار ارز داشته باشیم، امکان کنترل قیمت ارز وجود نخواهد داشت چرا که فضای چند نرخی ارزی موجب ایجاد تقاضای کاذب شده و بازار ارز را نیز تحریک کرده و عملاً با تحریک سمت تقاضا، قیمت ارز را خود به خود به سمت بالا افزایش می‌دهد.

وی با بیان اینکه ما باید از کالاهایی نظیر دارو‌ و کالاهای اساسی حمایت ارزی داشته باشیم، بیان کرد: متاسفانه این حمایت بدین نحو است  که ما داریم ارز آن را هم با قیمت‌های متعدد به وارد کننده تخصیص می‌دهیم،این نوع سیاست، سیاست گذاری غلطی است. جالب این است که خود دوستان هم این موارد را تکرار می‌کنند، یعنی زمانی که گروه دیگری در بانک مرکزی بودند،آن گروهی که در بانک مرکزی نبودند، این قبیل سیاست‌ها را لغو می‌کردند اما وقتی خودشان بر سر کار امور قرار می‌گیرند، از آن سیاست  به جهت برخی منافع، دست نمی کشند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ما باید به سمت سیاست ارزی با یک نرخ واحد حرکت کنیم، تاکید کرد: این مسئله به معنای حذف یارانه‌های ارزی برای دارو و نهاده‌های دامی نیست.

مشوق های صادراتی در تقویت بازار ارز

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در بخش دیگر ما باید به ایجاد مشوق‌های صادراتی و سایر ابزارها، جذابیت نگهداری ارز در خارج از کشور را حذف کنیم. از این رو یکی از مشکلات این است که در پایان سال، تراز ارزی ما مثبت است اما در خیلی از برهه‌ها درگیر کمبود عرضه هستیم و علت آن این است که ارز حاصل از صادرات در زمان خود نیز باز نمی‌گردد. از این رو ما باید با مشوق‌های صادراتی و سایر ابزار،جذابیت نگهداری ارز  را کاهش دهیم که البته این گونه مسائل با زور و اجبار تاثیرگذار نخواهد بود چرا که طرف‌هایی که ارز را باز نمی‌گرداند، بالاخره شرکت‌های قوی و قدرتمندی بوده و معمولاً هم به دولت نیز به نوعی متصل هستند. بنابراین ما باید از طریق ابزارهای مالیاتی و مشوق‌های صادراتی بازگشت ارز صادرات را تسهیل کنیم.

بسته پیشنهادی برای مدیریت ارز خانگی

وی با اشاره به راهکار بسته پیشنهادی برای مدیریت ارز خانگی تاکید کرد: برخی اوقات ما می‌شنویم که کشور با خروج سرمایه نیز مواجه است. به واقع خروج سرمایه از کشور به معنای خروج ارز از کشور نیست. از این رو حتی اگر ارزی در خانه نگهداری شود،این هم به معنای اقتصادی،خروج سرمایه است چرا که ارزی که باید در پروسه اقتصادی قرار گیرد،در گاوصندوق و در خانه مردم است. از این رو ما برای این گونه مسائل نیز هیچ تدابیری نداریم. بنابراین در بسته‌ای که ما به دولت ارائه کردیم تاکید داشتیم که دولت می‌تواند با حساب‌های سپرده ارزی و با مشارکت قوه قضاییه و اطمینان مردم از اینکه همیشه می‌توانند به ارز خودشان دسترسی داشته باشند،تدابیری نظیر ایجاد حساب‌های ارزی کوتاه و بلند مدت را مدنظر قرار دهد. از این طریق ما می‌توانیم از خروج ارز، آن هم از گردونه اقتصادی جلوگیری کنیم.

زنگنه متذکر شد؛ علاوه بر این موارد ما باید ۲ الی ۳ قانون را به صورت جدی اجرایی کنیم؛نخست ما باید قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را به درستی اجرایی کنیم چرا که این قانون بندهای بسیار مهمی داشته و متاسفانه به درستی اجرایی نمی‌شود. همچنین ما باید موضوع مالیات بر سوداگری را به درستی مد نظر قرار داده و در اجرای آن نیز تسهیل کنیم.به واقع با در نظر گرفتن این سیاست‌ها و سرفصل‌های مد نظر قرار گرفته در بسته موجود، می‌توانیم قیمت ارز را به درستی کنترل کنیم.

باید از دلاریزه کردن اقتصاد پرهیز کنیم

زنگنه ادامه داد: یک موضوع مهم دیگری که در بسته مذکور مد نظر قرار دادیم مربوط به بورس کالا و وزارت صمت و‌ جهاد کشاورزی است. در این موضوع تاکید داشتیم که ما باید از دلاریزه کردن اقتصاد نیز پرهیز کنیم. از این رو قیمت گذاری‌هایی که ما در بورس کالا و صنایع مادری همچون فولاد، مس، آلومینیوم  و پتروشیمی انجام می‌دهیم باید به نحوی باشد که از دلاریزه‌کردن اقتصاد جلوگیری شود.همچنین این انتظار می‌رود شرکت‌های دولتی با تغییر نرخ ارز، بلافاصله این تغییرات را در کالاهای خود نیز ترتیب اثر ندهند چرا که این مسئله به واقع باعث تشدید تورم و تشدید دور باطل «تورم - ارز» می‌شود.

دوستان مشغول تئوریزه کردن بالابردن نرخ ارز هستند

این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به تفکر مسئولین در پیشبرد امور اقتصادی تاکید کرد: متاسفانه با تفکری که در بانک مرکزی حاکم است قیمت ارز ۱۰۰ هزار  تومانی دور از انتظار نیست و دوستان متاسفانه مشغول تئوریزه کردن این قیمت‌های بالا هستند و به آن یک شکل علمی و تئوریک می‌دهند.

وی تاکید کرد: ما محتویات بسته مد نظر را به رئیس جمهور، رئیس کل بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت نیز عرضه کردیم و تاکید داشتیم که این موارد از جمله راه‌هاییست که تمامی کشورهای دنیا آنها را پیموده اند. به اعتقاد بنده اصلاح امور در این بخش ربطی به اظهارات ترامپ هم نداشته و ندارد. از این رو اگر ما تحریم‌ها و همه تهدیدات را کنار بگذاریم اما تفکر اقتصادی‌مان را تغییر ندهیم هر سال باید شاهد این قبیل افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی باشیم.

این نماینده مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: البته باید به این نکته اشاره کنم که ما از لحاظ مراودات ارزی مشکلی در سال گذشته نداشتیم و در حال حاضر هم نداریم. این در حالیست که وزیر نفت اخیراً اعلام داشته که در دی ماه رکورد صادرات فروش نفت ما شکسته شده است و این بدین معناست که ما آن میزانی که نفت تولید می‌کنیم، صادر می‌کنیم.

ارزش صادرات غیر نفتی ما ۶۰ میلیارد دلار است

وی با بیان اینکه به حمدالله ارزش صادرات غیر نفتی ما در حال حاضر ۶۰ میلیارد دلار است، بیان کرد: همچنین صادرات نفت و میعانات گازی ما حدود ۴۰ میلیارد دلار است و به همین میزان هم واردات کالای اساسی و مواد اولیه نیز انجام می‌دهیم.

افزایش قیمت ارز ربطی به محدودیت های ارزی ندارد

زنگنه متذکر شد؛ بنابراین بنده تاکید دارم ما نمی‌توانیم این مقدار افزایش قیمت ارز را به محدودیت‌های ارزی گره بزنیم آن هم با این فاصله سریع، حتی اگر ما بپذیریم که یک اقدام بین‌المللی می‌تواند بر قیمت ارز تاثیرگذار باشد،قطعاً این مسئله به این سرعت نمی‌تواند نقش خود را در این بازار و افزایش قیمت ارز ایفا کند. بنابراین این مسئله نشان می‌دهد که سیاست‌های ما در این بخش سیاست‌های ناپایداری است و اقتصاد ما باید به سمت یک اقتصاد پایدار حرکت کند.