در مقاطعی شعارهای ابتدایی انقلاب به طور کامل محقق نشد

صباح زنگنه تحلیل‌گر سیاست خارجی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، با توجه به سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران و در رابطه با عملی شدن شعار‌های ابتدایی انقلاب، اظهار کرد: هرکدام از این شعارها به تناسب امکانات، همت و شرایط داخلی و خارجی یک نسبت‌هایی در اجرا داشته‌اند. تلاش این بوده است که صد در صد این شعارها محقق شود، اما عملاً در مقاطعی این شعارها به طور کامل محقق نشده‌اند.

اوایل انقلاب آزادی رسانه‌ها و مطبوعات و مردم دچار محدودیت نشد

وی ادامه داد: در اوایل انقلاب، شعار آزادی سهم بیشتری داشت و بیشتر محقق می‌شد، علیرغم وجود جنگ و درگیری و یکی دو کودتایی که اتفاق افتاد یا تحرکات گروه‌ها و گروهک‌ها در دو سه استان اما کشور آزادی را تعطیل نکرد و این یک امتیاز بزرگی بود. در حالی که در اغلب کشورها وقتی جنگ پیش می‌آید یا یک درگیری در جایی اتفاق می‌افتد، بلافاصله احکام نظامی اعمال می‌شود و روزنامه‌ها ممنوع می‌شدند و انتشارشان بسیار محدود و کنترل شده می‌شد. اما اوایل انقلاب شاید تا حدود ده سال، آزادی رسانه‌ها و مطبوعات و مردم دچار محدودیت آنچنانی نشد و تعطیل نشد.

با ایجاد سازمان‌های بین‌المللی بیشتر، استقلال کشورها ساییده می‌شود

این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی عنوان کرد: در بحث استقلال، تعاریف استقلال به قول اهل منطق یک مفهوم تشکیکی است. یعنی یک موضوع ساده و بسیطی نیست که بگوییم استقلال مثلاً صد در صدی است یا استقلال پنجاه درصدی است. مفهوم استقلال در قرن بیستم با مفهوم استقلال در قرن نوزدهم متفاوت است و اکنون در قرن بیست و یکم بسیار متفاوت‌تر از قرون گذشته است. به هر اندازه که روابط کشورها با همدیگر تنیده‌تر می‌شود و با ایجاد سازمان‌های بین‌المللی بیشتر، استقلال کشورها هم به همان اندازه ساییده و محدودتر می‌شود. به عنوان مثال، هواپیماها ناگزیرند که از یک مقرراتی تبعیت کنند و نمی‌توانند در هر جا و هر فضا و زمینی بلند شوند و فرود آیند؛ کشتی‌ها نیز همین‌طور. دولت‌ها هم علیرغم همه خواسته‌ها و استحکام اراده‌های سیاسی، در جاهایی ناگزیرند محدودیت استقلالشان را در چارچوب منافع عامه مردم و مصالح بین‌المللی بپذیرند. مثالش هم جنگ تحمیلی و پذیرش قطعنامه ۵۹۸ است.

در طول این چهل و شش سال عملاً ما شاهد نوساناتی در تحقق مفهوم استقلال بوده‌ایم

 وی با بیان اینکه پذیرش قطعنامه، محدودیت استقلال و آزادی حرکت دولت محسوب می‌شود، گفت: محدودیت‌های نقل و انتقال افراد، کالا و پول بین کشورها، همه‌ی این محدودیت‌ها آن استقلال مطلق را نسبی کرده و محدودتر می‌کند ولی اراده کشور این است که به حد اعلا استقلال و تحقق اراده کشور نائل شوند. در طول این  چهل و شش سال عملاً ما شاهد نوساناتی در تحقق مفهوم استقلال هم بوده‌ایم. ولی اگر مقایسه شود، این استقلال نسبت به کشورهای همسایه و جاهای دیگر برای کشور ما خیلی بالاتر است؛ چراکه آگاهانه و با اراده تحت فشار و دستورات قدرت‌های بزرگ قرار نمی‌گیرد. با این مفهوم بله استقلال بوده است.

هر چه جلوتر آمدیم، جمهوریت کمرنگ‌تر شد

زنگه در بازتعریف مفاهیم موضوعه در شعارهایی ابتدایی انقلاب تاکید کرد: بحث جمهوریت که اوایل انقلاب بسیار شفاف و روشن و پررنگ بوده، به تدریج هرچه جلوتر آمدیم، کمرنگ‌تر شد. اسلامیت هم بنا به قرائت‌های مختلف پررنگ‌تر شد و این تعادل بین جمهوریت و اسلامیت نظام باعث شده که هم تنش‌ها زیاد شود و هم دسترسی به اهداف کلی نظام و منافع ملی را محدودتر کند. ما در برابر بحث‌های مفهومی قرار داریم. یک بحث‌های مصداقی و مصداق‌های این مفاهیم هم هست که بحث مفصل‌تری لازم دارد.

وی خاطرنشان کرد: انقلاب یک بار اتفاق افتاد. حرکت سیاسی با آن مفاهیم اولیه انقلاب به اندازه‌ای که مردم خودشان را با این مفاهیم منطبق کنند، در عمل موفق‌تر خواهد بود. اما اگر احساس تنگ بودن این مفاهیم برای حرکت روزآمد جامعه وجود داشته باشد، شاهد تنش و درگیری خواهیم بود. مانند یک پیرهنی که اول انقلاب بر خودمان دوخته باشیم و با گذشت زمان، جسم جامعه فربه‌تر شده و آن پیرهن دچار پارگی و شکاف شدگی شود. اگر جسم جامعه لاغر شده باشد و فرتوت شده باشد، آن لباس و آن پیراهن بسیار نمای زشتی خواهد داشت. بنابراین، به اندازه توافق فرم و فضا و مفهوم، این‌ها اگر منطبق بر هم باشند، جامعه احساس نشاط و شکوفایی بیشتری خواهد داشت و عملاً آن موقع خواهیم گفت که مفاهیم اولیه انقلاب همچنان سرزنده است و آثار خودش را هم در جامعه و هم در پیرامون کشور و جوامع منطقه بیشتر شاهد خواهیم بود.