ایران باید نشان دهد تنها در صورتی وارد مذاکرات می‌شود که منافع ملموس و قابل اعتمادی دریافت کند

پروفسور روگرز اسمیت استاد بازنشسته علوم سیاسی دانشگاه پنسیلوانیا است. اسمیت تحقیقات خود را در مورد قانون اساسی، اندیشه سیاسی آمریکا و نظریه‌های مدرن حقوقی و  سیاسی با تاکید بر منافع خاص در مسائل مربوط به شهروندی، نژاد، قومیت و جنسیت انجام می‌دهد.

وی به عنوان محقق برجسته آکادمی هنر و علوم آمریکایی در سال ۲۰۰۴، آکادمی علوم اجتماعی آمریکا در سال ۲۰۱۱ و عضو انجمن فلسفی آمریکا در سال ۲۰۱۶ انتخاب شده است.

پروفسور اسمیت که در سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۸ رئیس انجمن علوم سیاسی آمریکا بوده است در گفت‌وگو با ایلنا به بیان دیدگاه‌های خود در زمینه احتمال آغاز مذاکرات ایران و آمریکا پرداخت که مشرح آن به این شرح است:

۱. با توجه به اعلام برخی مقامات ایران برای آغاز مذاکرات با آمریکا و تمایل اعلام‌شده ترامپ برای دستیابی به توافق با تهران، پیش‌بینی شما از این روند چیست؟

با توجه به مشکلات اقتصادی ایران و تمایل ترامپ به دستاوردهای دیپلماتیک، احتمال زیادی برای دستیابی به یک توافق وجود دارد، اما تنها در صورتی که ایران حاضر باشد تمامی تلاش‌هایی را که ممکن است به تولید سلاح هسته‌ای منجر شود، کنار بگذارد. ترامپ برای ادعای یک موفقیت بزرگ به این موضوع نیاز دارد و اگر به آن دست نیابد، تلاش خواهد کرد تا بیشترین آسیب مادی ممکن را به ایران وارد کند، به این امید که بتواند سرنگونی حکومت ایران را به‌عنوان یک موفقیت مطرح کند.

۲. اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با دولت ترامپ چگونه در چارچوب استراتژی دیپلماتیک ایران تحلیل می‌شود؟

تمایل ایران بیشتر به‌عنوان نشانه‌ای از ضعف این کشور در نتیجه تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر اقتصاد آن و موفقیت اسرائیل در تضعیف متحدان مورد حمایت ایران در سراسر خاورمیانه دیده خواهد شد. نمی‌توانم قضاوت کنم که آیا این تحولات موجب تغییر اساسی در سیاست خارجی ایران شده است یا خیر، اما اگر ایران واقعاً تمایل داشته باشد که نشان دهد آماده است یک پیروزی دیپلماتیک به ترامپ بدهد، این قطعاً یک تغییر عمده خواهد بود.

۳. با توجه به سابقه ترامپ در خروج از برجام، چه تضمین‌هایی می‌تواند ایران را متقاعد کند که وارد مذاکرات جدید با دولت او شود و آن‌ها را به نتیجه موفقیت‌آمیزی برساند؟

ترامپ سابقه طولانی در خروج از توافقات دارد. احتمالاً ایران نیاز دارد که نشانه‌های ملموسی از  تغییر در سیاست‌ آمریکا دریافت کند که منافع اقتصادی قابل توجهی برای آن به همراه داشته باشد تا همچنان در مذاکرات بماند. احتمالاً باید مراحل خاصی برای ارائه این منافع وجود داشته باشد که آمریکا باید در طول زمان به آنها پایبند باشد تا اعتماد طرفین حفظ شود.

۴. اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با آمریکا چگونه ممکن است بر روابط آن با متحدان منطقه‌ای و گروه ۱+۴ تأثیر بگذارد، به‌ویژه با توجه به دور اخیر مذاکرات ایران و اروپا؟ ارزیابی شما از همزمانی این دو رویداد چیست؟

من اطلاعات کافی برای ارزیابی آن تأثیرات ندارم.

۵. در هفته‌های اخیر، منابع اسرائیلی به‌طور سیستماتیک اطلاعات تأییدنشده و روایت‌های مغرضانه‌ای را به رسانه‌های آمریکایی ارائه داده‌اند تا ایران را به‌عنوان کشوری به‌شدت ضعیف جلوه دهند و هزینه‌های واقعی جنگ با ایران را کمرنگ کنند. این ادعاهای فریبنده و غیرمسئولانه چگونه می‌توانند دولت ترامپ را به محاسبات خطرناکی سوق دهند؟ چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا از اشتباهات بحرانی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی پیش از تبدیل‌شدن به یک بحران عمیق جلوگیری شود؟

در واقع تصور اینکه ایران به طور قابل توجهی ضعیف شده است، به طور گسترده‌ای وجود دارد (چه درست باشد چه نادرست). ایران باید نشان دهد که تنها در صورتی وارد مذاکرات می‌شود که منافع ملموس و قابل اعتمادی دریافت کند تا بتواند این تصور را در میان اعضای دولت ترامپ و دیگر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی تغییر دهد.

۶. چقدر مهم است که ایالات متحده و اروپا از فرصت ایجاد شده توسط یک دولت معتدل در ایران برای بهبود شرایط منطقه‌ای و جهانی استفاده کنند؟ برخی معتقدند اگر غرب این فرصت را نادیده بگیرد، ممکن است دیگر چنین فرصتی پیش نیاید.

اگر در مذاکرات ثابت شود که می‌توان به توافقاتی دست یافت که منجر به خاورمیانه‌ای آرام‌تر، بدون تهدید ایران هسته‌ای و با اقتصادی پررونق‌تر برای ایران شود، از دست دادن این فرصت برای دستیابی به این اهداف، هم برای منطقه و هم برای جهان، زیان بزرگی خواهد بود. بیشتر آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها این نتایج را با شادی و جشن فراوان خواهند پذیرفت.