محبعلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا:
تضمین خواستن در توافق، یک شوخی در روابط بین‌الملل است/ در هیچ کجای دنیا سیاست خارجی برای رضا خدا نیست
دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه گفت: باید توجه داشت که روابط بین‌الملل بر اساس منافع استوار است. تا زمانی که منافع مشترکی ایجاد شود، طبیعتاً تضمینی وجود خواهد داشت. کشورها ابزارهای قدرت خود را دارند که شامل قدرت اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی می‌شود. لذا، روابط بین‌الملل بر پایه منافع و قدرت استوار است و این که بگوییم طرفین باید تضمین‌های لازم را ارائه بدهند، یک شوخی در روابط بین الملل محسوب می‌شود.
محمدقاسم محبعلی سفیر سابق ایران در مالزی و یونان در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با دولت ترامپ گفت: در دنیای امروز و در روابط بین‌الملل، راه‌حل اختلافات میان کشورها از طریق مذاکره، به عنوان بهترین راهکار مطرح است. ایران و آمریکا سال‌هاست که با یکدیگر سر مسائل مختلف اختلافاتی دارند. در این شرایط، طبیعی است که این اختلافات در جایی باید حل و فصل شوند و این از طریق مذاکره حل خواهد شد و این آمادگی ایران می تواند به حل مشکلاتی که در اثر اخلافات به وجود آمده است کمک کند. به یاد داریم که ایران به مدت هشت سال با رژیم صدام حسین در جنگ بود، اما در نهایت دو طرف در میز مذاکره نشسته و تلاش کردند تا به جای این که در میدان جنگ اختلافات خود را حل کنند در میز مذاکره و از طریق گفت‌وگو حل کنند. این رویکرد یک نرم بین‌المللی است و قواعد روابط بین‌الملل به حساب می‌آید و بنابراین، امری غیرطبیعی به شمار نمی‌آید. اگرچه ممکن است این اقدام دیر باشد، اما در صورت وقوع چنین امری اگر اختلافات ایران و آمریکا از طریق مذاکره حل و فصل شود و تحریم‌ها برداشته شوند، این امر به نفع منافع ملی و امنیت کشور ما خواهد بود.
تضمین خواستن در یک توافق، یک شوخی در روابط بین الملل است
وی در مورد عدم اعتماد به ترامپ با توجه به سوابقی که داشته است، تصریح کرد: باید توجه داشت که روابط بین‌الملل بر اساس منافع استوار است. تا زمانی که منافع مشترکی ایجاد شود، طبیعتاً تضمینی وجود خواهد داشت. کشورها ابزارهای قدرت خود را دارند که شامل قدرت اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی می‌شود. لذا، روابط بین‌الملل بر پایه منافع و قدرت استوار است و این که بگوییم طرفین باید تضمین‌های لازم را ارائه بدهند، یک شوخی در روابط بین الملل محسوب می‌شود.
تنها از طریق گفت‌وگو و توافق می‌توان مسائل را مدیریت کرد
این کارشناس روابط بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال دارد آمریکا و ایران بر اساس یک سری محاسبات غلط با یکدیگر وارد جنگی تمام عیار شوند، بیان کرد: احتمال آن را نمی‌توان رد کرد. به‌ویژه که برای نخستین بار، ایران و اسرائیل به‌طور مستقیم به یکدیگر حمله کردند. اگر آقای پزشکیان توفیق پیدا نمی‌کرد که از تشدید این درگیری جلوگیری کند، ممکن بود به جنگی گسترده منجر شود. همچنان که مسائل خاورمیانه متغیر است، ممکن است اتفاق جدیدی رخ دهد، پس احتمال بروز جنگ همواره وجود دارد، به‌ویژه در زمینه هسته‌ای. باید این دو موضوع را از طریق مذاکره حل و فصل کرد. اگر مذاکره‌ای انجام نشود، مدیریت اوضاع به‌سختی امکان‌پذیر خواهد بود. تنها از طریق گفت‌وگو و توافق می‌توان مسائل را مدیریت کرد تا به جنگ منجر نشود.
باید بر سر میز مذاکره نشست تا ببینیم حرفشان چیست
این دیپلمات با سابقه وزارت خارجی در مورد تهدیدات مداوم غربی‌ها مثل فعال شدن مکانیزم ماشه و اعمال فشار حداکثری ترامپ، آن هم در شرایطی که ایران اظهار تمایل برای مذاکره کرده است، تاکید کرد: به‌طور طبیعی، یکسری سیاست‌های اعلامی وجود دارد و یکسری سیاست‌ها هم اعمالی هستند. طرفین پیش از مذاکرات ابزارهای خود را به کار می‌گیرند تا از طرف مقابل امتیاز بیشتری کسب کنند. این امر به‌خصوص برای کشورهایی نظیر اسرائیل و برخی گروه‌ها در آمریکا که به دنبال درگیری هستند، صدق می‌کند. اسرائیل تنها طرف منطقه‌ای است که از جنگ سود می‌برد. در آمریکا و میان اعضای دولت افرادی هستند که به دنبال جنگ و درگیری هستند، چون می خواهند سلاح‌شان را بفروشند و از افزایش قیمت نفت سود می‌برند، بنابراین برخی از تنش و تشنج هم می‌ترسند. این موارد طبیعی است و باید مدیریتش کرد و به حرف‌ها توجه نکرد. باید بر سر میز مذاکره نشست تا ببینیم آن حرف حقیقی و واقعی چه است. باید ببینیم چه مابه‌ازایی وجود دارد که در ازای آن، داد و ستد انجام دهیم و روابط را از تنش خارج کنیم.
روس‌ها در مواقعی که لازم باشد، به خاطر منافع ملی خود مصالحه می‌کنند
محبعلی با اشاره به آغاز دولت دوم ترامپ در آمریکا و تأثیر آن بر روابط ایران و مسکو خواهد داشت، بیان کرد: هر طرف در مذاکرات سعی می‌کند تا برگ‌های برنده خود را روی میز بگذار. یکی از مسائل مورد اختلاف ما با غرب، حمایت جمهوری اسلامی ایران از روسیه به ویژه در جنگ اوکراین است. از سوی دیگر، یکی از موارد اختلاف بین غرب و روسیه، حمایت تسلیحاتی روسیه از ایران و فروش تسلیحات به ایران است. بنابراین، در مذاکرات با روسیه ممکن است آنها خواسته باشند که در ازای اعطای امتیازاتی به روسیه در زمینه اوکراین، امتیازاتی از ایران دریافت کنند. همین موضوع در سوریه هم انفاق افتاد. این موضوع مشابه تجربه اخیر روابط روسیه و غرب با اسرائیل و دیگر کشورهاست که نشان می‌دهد روس‌ها در مواقعی که لازم باشد، به خاطر منافع ملی خود مصالحه می‌کنند.
ممکن است روس‌ها در ازای توافق در اوکراین، روابط خود با ایران را واگذار کنند
وی افزود: در سوریه، روس‌ها به همین شیوه عمل کردند، اسد را به مسکو بردند و سوریه را تحویل طرف‌های دیگر دادند. در مورد عراق همین کار را کردند و چنین رویکردی را اتخاذ کردند. روسیه متحد یوگسلاوی هم بود اما در ازای توافقی که با اروپا کردند از این سرزمین‌ها عقب‌نشینی کردند و آنها را تحویل دادند. در مورد ایران هم نگرانی وجود دارد که اگر روس‌ها با آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در اوکراین به توافق برسند، یکی از مواردی که ممکن است مورد واگذاری قرار گیرد، روابط آنها با ایران باشد.
در هیچ کجای سیاست خارجی برای رضا خدا نیست
این کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص اینکه چه میزان احتمال دارد در شرایطی که ترامپ خواهان درگیر نشدن آمریکا در منطقه است و اولویت دولت خود را چین عنوان کرده است، به یک دیپلماسی فراگیر در خاورمیانه دست پیدا کنیم، تصریح کرد: این مسائل را باید از هم تفکیک کنیم. ما باید به صورت مستقیم با آمریکا اختلافات خود را حل و فصل کنیم و این زمینه را فراهم کنیم که روابط ما با دیگر کشورها از موضع بهتر و با قوت بیشتر باشد. چرا که هر کشور دیگری نیز سعی می‌کند از ابزار آمریکا علیه ما استفاده کند این کشورها چه اعراب باشند و چه روسیه و چین، سعی می‌کنند از نقاط ضعف طرف مقابل بهره‌برداری کنند. اگر روابط ما با اروپا و آمریکا به حالت عادی برگردد، فرصت‌های جدیدی در منطقه برای ما به وجود خواهد آمد. کشورهای عربی تمایلی به ورود ما به مسائل داخلی خود ندارند. اشکالی ندارد، بگذاریم مسائل خود را حل کنند اگر سراغ ما آمدند، ما می‌توانیم در حل مشکلاتشان کمک کنیم. در هیچ کجای دنیا سیاست خارجی برای رضا خدا نیست، برای منافع ملی است.
باید منتظر ماند و دید تحولات به چه سمت و سویی می‌رود
این تحلیل‌گیر روابط بین‌الملل در رابطه با پیش‌بینی خود از آینده سیاست خارجی ایران خاطرنشان کرد: قابل پیش بینی نیست چرا که در ایران، وزارت امور خارجه و دولت تعیین‌کننده نیستند باید تلاش کنند تا سیاست خارجی از دست نهاد‌های دیگر خارج شود و به خصوص سیاست خاورمیانه‌ای در دست وزارت خارجه باشد، مدیریت مسائل در اختیار دولت قرار بگیرد و در این شرایط می‌شود سیاست‌ها را پیش‌بینی کرد. فعلا باید منتظر ماند و دید تحولات به چه سمتی می‌رود.
