ترور هنیه؛ از دستاوردسازی داخلی برای نتانیاهو تا ادامه جنگ فرسایشی به امید پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا

محمد خواجویی تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی ترور اسماعیل هنیه در تهران و اینکه این موضوع چه تاثیری در سیاست منطقه‌ای خواهد گذاشت، گفت: به باور من مهم‌ترین هدفی که از ترور اسماعیل هنیه دنبال شده این است که با توجه به اینکه اسرائیل در طول روزها و هفته‌های اخیر به طور مشخص در جنگ غزه و در عرصه جنگ با لبنان دچار وضعیت تنگنا، بن‌بست و فرسایشی شده بود و در کنار آن شاهد این موضوع بودیم که از سمت مسیرهای جدیدی از جمله یمن هم مورد هدف قرار گرفت، این‌گونه اقدامات یعنی ترورهایی که یکی در تهران و یکی در حومه جنوبی بیروت در لبنان رخ داد، به این معنا است که اسرائیل در تنگنای نظامی قرار گرفته که به سمت مزیت نسبی یعنی انجام عملیات‌ها، ترورهای هدفمند و استفاده از توان اطلاعاتی خود روی آورده است.

زمان‌بندی ترور هنیه در اولین روز شروع به کار دولت جدید در ایران، حامل پیام‌های ویژه‌ای است

وی افزود: این واقعیت را نمی‌توانیم انکار کنیم که نقطه برجسته اسرائیل همیشه در تقابل با طرف‌های مقابل، عملیات‌های ویژه و ترورهای هدفمند بوده و این بار نخست نیست که این‌گونه ترورها در ایران، لبنان و جاهای دیگر رخ می‌دهد. به عبارتی، اسرائیل درصدد است تا با این نوع اقدامات هدفمند و ترور افراد مهم، مجددا دست برتر خود را در معادلات امنیتی منطقه و تقابل با محور مقاومت برقرار کرده و موقعیت خودش را تثبیت کند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: با توجه به این نکته که اسرائیل از نظر نظامی در یک تنگنا قرار گرفته، این‌گونه ترورها می‌تواند موقعیت آن‌ها را در برابر محور مقاومت تا حدی تغییر دهد. یعنی هدف اصلی ترور اسماعیل هنیه این بود؛ اما اهداف دیگری هم می‌توانیم برای این ترور در نظر بگیریم؛ زمان‌بندی این ترور در اولین روز شروع به کار دولت جدید در ایران، حامل پیام‌های ویژه‌ای است. افزون بر اینکه یکی از اهداف انجام این ترور به نوعی ضربه به  وجهه امنیتی ایران است. در کنار آن، زمان‌بندی این عملیات با توجه به اینکه دولت آقای پزشکیان به دنبال اجرای ادبیات و رویکرد جدیدی  در عرصه سیاست خارجی است، با هدف به چالش کشیدن رویکرد سیاست خارجی این دولت انجام می‌شود. به عبارتی یکی از محورهای اساسی سیاست خارجی دولت آقای پزشکیان، تنش‌زدایی با غرب است در حالیکه به هیچ عنوان این به سود اسرائیل نیست و همیشه اسرائیل از روند تنش‌زدایی ایران با غرب نگران بوده است.

ترورها یک دستاوردسازی برای نتانیاهو در عرصه داخلی است

راهبرد نتانیاهو؛ ادامه جنگ فرسایشی به امید پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا 

وی افزود: این‌گونه اقدامات از آنجایی که می‌تواند ایران را وارد پاسخ‌ متقابل کند، طبیعتا یک مانعی ایجاد می‌کند تا فرآیند تنش‌زدایی با غرب به درستی طی نشده و یکسری موانعی در آن ایجاد شود. این یکی از اهداف ثانویه‌ای است که اسرائیل از اجرای این عملیات دنبال کرده است. افزون بر آن، به این نکته‌ هم باید توجه داشت که این‌گونه ترورها یک دستاوردسازی برای نتانیاهو در عرصه داخلی است و ابزار بقا را برای ماندن او در قدرت فراهم می‌کند. مخصوصا اینکه راهبرد نتانیاهو این است که وضعیت جنگ فرسایشی را تا روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا ادامه دهد و انتظار دارد پیروزی ترامپ بتواند علاوه بر تقویت موقعیت جریان راست‌گرا، وضعیت اسرائیل در منطقه را تقویت کرده تا عملا برنده تحولات یکسال اخیر شود. این هدفی است که اسرائیل از این نوع اقدامات دنبال می‌کند.

واکنش ایران به ترور هنیه شدیدتر از واکنشی که به تعرض علیه کنسولگری ایران داشت، نخواهد بود

خواجویی در ارزیابی پاسخ احتمالی ایران به اقدام ترور اسماعیل هنیه در تهران گفت: به طور کلی پاسخ به ترورهای هدفمند همیشه امر چالش‌برانگیزی بوده است. به این جهت که ایران به صورت راهبردی از ورود به جنگ مستقیم اجتناب می‌کند. حتی در بهار امسال که ایران ناگزیر شد حمله موشکی و پهبادی به اسرائیل انجام دهد، در واکنش به حمله‌ای بود که اسرائیل به کنسولگری ایران کرد که امر بی‌سابقه‌ای بود و در جایی بود که مستقیما از نظر دیپلماتیک خاک ایران مورد هدف قرار گرفت و ناگزیر بود که پاسخ بدهد. به باور من، اما پاسخ ایران با هدف اینکه وارد زنجیره‌ای از کنش و واکنش نشود، کنترل شده بود. بنابراین واکنش ایران به ترور اسماعیل هنیه شدیدتر از واکنشی که در بهار امسال به کنسولگری ایران حمله شد نخواهد بود و ایران همچنان سیاست اجتناب از ورود به جنگ مستقیم و فراگیر در منطقه را دنبال می‌کند.

وی افزود: ایران از طریق متحدان خود، یعنی حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن و گروه‌های دیگر مقاومت درصدد این خواهد بود تا فشارهای جدیدی علیه اسرائیل وارد کند. همه اجزای محور مقاومت در روزهای آینده تلاش خواهند کرد تا این اتفاق را تا حد زیادی جبران کنند اما ایران خودش را وارد جنگ مستقیم با اسرائیل نخواهد کرد. با توجه به اینکه آمریکا با اسرائیل در جهت احیای مجدد قدرت بازدارندگی خودش هم نظر و متحد است، شروع جنگ ایران و اسرائیل ممکن است پای آمریکا را هم به این درگیری باز کند. بنابراین ایران در این زمینه محتاط خواهد بود و خیلی بعید است که بخواهد واکنشی گسترده‌تر از واکنش قبلی که علیه اسرائیل داشت، انجام دهد.

اسرائیل می‌خواهد از طریق ترور از نظر امنیتی وزن خودش را بالا ببرد تا وارد جنگ گسترده نشود

خواجویی در خصوص پیش‌بینی خود از شرایط منطقه گفت: قطعا این شرایط ما را به سمت افزایش تنش پیش خواهد برد. به ویژه بین گروه‌های متحد ایران با اسرائیل، فضا به سمت افزایش تنش خواهد رفت، اما به باور من در عین‌حال که این تنش‌ها می‌تواند افزایش پیدا کند، اما این افزایش تنش یک روی دیگر سکه هم دارد و آن افزایش رغبت طرف‌ها برای شکل‌گیری نوعی توافق است. به عبارتی هر زمان سطح تنش در جایی خیلی بالا می‌رود و به سطح وجودی می‌رسد، ممکن است خیلی از بازیگرها به این جمع‌بندی برسند که حالا باید بر سر میز مذاکره بیایند و به سمت نوعی توافق حرکت کنند، چون ادامه تنش ممکن است بسیار آسیب‌زا باشد.

وی تصریح کرد: به نظر من وقتی اسرائیل به ترور روی می‌آورد، به این معنا است که می‌خواهد از طریق ترور از نظر امنیتی وزن خودش را بالا ببرد تا وارد جنگ گسترده نشود. این افزایش تنش‌ها در نهایت می‌تواند شانس توافق در ماه‌های آینده را بالا ببرد که مهم‌ترین موضوع در زمینه توافق، توافق بر سر وضعیت غزه است که اگر در این پرونده شاهد افزایش تحرکات از سمت آمریکا، قطر و.. باشیم، توافق در این عرصه می‌تواند از جبهه‌های دیگر اثرگذار باشد و تنش‌ها در منطقه کاهش یابد. بنابراین فکر می‌کنم افزایش تنش در کوتاه مدت را شاهد خواهیم بود اما در میان‌مدت شانس برای احیای مذاکرات و حل و فصل تنش‌های اخیر بالا می‌رود. چون ادامه شرایط کنونی هزینه‌های بسیار زیادی برای همه طرف‌ها در منطقه خواهد داشت و به نظر نمی‌رسد که طرف‌ها در منطقه آمادگی ورود به وضعیت جنگ گسترده و فرسایشی درازمدت را داشته باشند.