دو قطبی انتخابات میان حافظان وضع موجود و منتقدان وضع موجود خواهد بود/ احتمال رقابت لاریجانی، قالیباف و جهانگیری

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نماینده ادوار مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی فرآیند ثبت نام داوطلبان چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و بررسی صلاحیت نامزدهای شاخص گفت: شورای نگهبان معیار ثابتی برای بررسی صلاحیت‌ کاندیداهای انتخابات مختلف ندارد. به همین دلیل همواره بعد از اعلام نتیجه بررسی صلاحیت‌ها شائبه‌هایی مطرح می‌شود. دو چیز تحت عنوان عارضه در ایران مطرح است؛ یکی زوال مشارکت سیاسی و دوم تضعیف روزافزون حوزه‌های مدیریت سیاسی – اقتصادی در کشور. به هرحال یکی از مسئولان اصلی‌ این حوزه‌ها شورای نگهبان است. با برخوردهای متفاوتی که در انتخابات مختلف شکل می‌گیرد این کار و این عارضه‌ها به وجود می‌آید. به همین دلیل در سطح نباید انتظار وجود یک سازوکار مشخص را داشت.

وی افزود: ما در شرایط کنونی می‌بینیم، مهم‌ترین با توجه به نقش منفی نظارت‌ها بسیاری از نخبگان سیاسی حاضر نشدند در عرصه انتخابات شرکت کنند. در میان در مورد کسانی که حاضر شدند هم این سوال اصلی وجود دارد که آیا این افراد تأیید صلاحیت می‌شوند یا خیر. طنز تلخ ماجرا این است، در میان کسانی که منتظر تأیید صلاحیت هستند، رؤسای جمهور دارای دو دور سابقه ریاست جمهوری حضور دارند، رؤسای مجلس دارای سه دور سابقه ریاست مجلس و افرادی که سابقه وزارت و ۸ سال معاون اولی ریاست جمهوری و خیلی مناصب دیگر هستند، حضور دارند.

این فعال سیاسی تصریح کرد: متاسفانه من معتقدم، در نهایت افرادی هم بیش از همه به مردم دروغ گفتند، از یک اطمینان و خیالت راحت برای تأیید صلاحیت برخوردار هستند. یعنی کسانی که در دوره‌های گذشته دروغ‌های مختلفی را مطرح کردند و زمانی هم که مسئولیت در اختیار آنها قرار گرفت نه تنها کار اساسی صورت ندادند، بلکه مشکلات مردم را بیشتر کردند از خیال راحت برای تأیید صلاحیت برخوردار هستند و همین موضوع باعث می‌شود ما شور و شوق لازم را برای انتخابات نداشته باشیم. برخی از افراد دیگر هم هستند که امید ۵۰ درصدی برای تأیید صلاحیت دارند.

وی تاکید کرد: من معتقدم اگر تأیید صلاحیت‌ها در سطح فراگیری صورت بگیرد، امکان اینکه یک مشارکت نسبی وجود داشته باشد هست؛ اما اگر تأیید صلاحیت‌ها در میان کسانی که بانیان وضع موجود هستند محدود شود، طبیعتا آثار منفی آن را اول در مشارکت سیاسی و بعد در تداوم بی‌سوادی سیاسی مدیران اقتصادی و سیاسی کشور خواهیم دید. 

فلاحت‌پیشه در ارزیابی نامزدهای دولت در انتخابات ریاست جمهوری گفت: در مورد گزینه‌ها فقط زمانی می‌توان صحبت کرد که نتایج تأیید صلاحیت‌ها مشخص شود. آن چیزی که مشخص شده، این است که جناح‌های سیاسی که باعث شکست تحزب در کشور شدند، حتی نتوانستند به وظیفه جناحی خودشان عمل کنند. لذا ما می‌بینیم از جناح‌های مختلف افراد مختلف آمدند. در صورتی که در یک نظام حزبی از هر حزب حداقل یک نفر می‌آید. اما در ایران ما یک آشفتگی و برخورد فله‌ای را داریم. من معتقدم در نهایت یک سمت انتخابات نه تیم دولت، بلکه تیم حاکم بر دولت، مجلس و جریانات بیرونی حاکم بر آنها خواهد بود. یعنی این جریانات سعی می‌کنند پشت یک حزب قوی باشند. اختلافات خودشان را کنار بگذارند. در طرف مقابل امکان اینکه تجمیعی پشت‌سر یک نفر قرار بگیرد که منتقد وضع موجود است، وجود دارد. لذا معتقدم اگر بگوییم کاندیداهای قوی و واقعی دو جناح، واقعا وجود داشته باشد در نهایت ما یک رقابت اصلی بین حافظان و منتقدان وضع موجود خواهیم داشت و دیگرانی که تأیید صلاحیت شوند، احتمالا نمی‌توانند موجی را چه له و چه علیه وضع موجود ایجاد کنند.

وی در مورد پیش بینی خود از بررسی صلاحیت علی لاریجانی گفت: من فکر می‌کنم آقای لاریجانی سعی می‌کند منتقدان وضع موجود را نمایندگی کند ولی امکان تأیید صلاحیت ایشان بسته به شرایطی است لذا امکان ۵۰ تا ۶۰ درصدی وجود دارد که آقای لاریجانی هم تأیید صلاحیت شود. اگر این کار صورت بگیرد، طبیعتا ایشان سعی خواهد کرد منتقدان وضع موجود را نمایندگی کند. حامیان وضع موجود هم احتمالا پشت‌سر کسانی مثل قالیباف جمع شوند و اختلافات خودشان را در کوتاه‌مدت کنار بگذارند. لذا معتقدم اگر اتفاقات جدی در شورای نگهبان به وجود بیاید، در نهایت چالش بین اصولگرا، اصلاح‌طلب و سایر اسامی که به میان آمده، جای خود را به چالش بین منتقدان و موافقان وضع موجود خواهد داد.

فلاحت‌پیشه در تحلیل حضور و حمایت اصولگرایان از سعید جلیلی در انتخابات ریاست جمهوری گفت: من معتقدم، برخی از کسانی که در گذشته حاضر بودند و شعارهای مختلفی را سر دادند، هیچ‌کدام از این شعارها عملیاتی نشد، این افراد تنها امیدی که دارند این است که عرصه رقابت انتخاباتی به حدی تنگ شود که شبیه به انتخابات دوره دوم تهران شود. یعنی انتخابات میان دوستان سابق باشد. به همین دلیل ما می‌بینیم که جریانات مختلفی که شعارهای عمل نشده‌ای را در انتخابات گذشته دادند، روی امیدواری به انتخابات حداقلی حساب کرده‌اند. اما انتخابات حداقلی به منزله خودزنی نظام سیاسی جمهوری اسلامی است. چون مردم به اندازه کافی از انتخابات زده شده‌اند و یک نظام سیاسی نباید باید در این حد خود و مشروعیت خود را فدای چند شخص ناکارآمد کند. لذا امکان اینکه یک مدت فضای انتخابات بازتر شود وجود دارد اما در نهایت معتقدم که انتخابات به سمت دوقطبی شدن پیش می‌رود. یعنی حافظان وضع موجود و مخالفان وضع موجود و حافظان وضع موجود این‌بار پشت سر یک نفر جمع خواهند شد و برای مجلس و دولت نقش یک قطب را بازی می‌کنند و قطب دیگر نقش ناراضی از وضع موجود است و من معتقدم که این قطب بسته به اینکه چه کسی تأیید صلاحیت شود کاندیدای خودش را مشخص می‌کند.

این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که فضای دو قطبی در انتخابات بین کدام یک از کاندیداها رخ خواهد داد، گفت: اگر کاندیدای شاخصی در جناح اصلاح‌طلب مثل آقای جهانگیری تأیید صلاحیت‌ شود، به طور طبیعی امکان اینکه اصلاح‌طلبان یک جریان مستقل را شکل بدهند وجود دارد. اما اگر کاندیدای شاخصی مثل آقای جهانگیری تأیید صلاحیت نشوند، بخش عمده‌ای از جریان اصلاح‌طلب مشارکت نخواهند کرد. در جریان اصلاح‌طلب خواهان مشارکت نوعی عملگرایی حاکم می‌شود و آنها سعی می‌کنند با کسانی همراه شوند که منتقد وضع موجود هستند و به نوعی سهم سیاسی را در دولت آینده برای جریانات باقی‌مانده‌ اصلاح‌طلب یا حداقل کارگزار و باقی‌مانده از دولت آقای روحانی قائل شوند. به همین دلیل امکان اینکه اگر آقای جهانگیری تأیید صلاحیت نشود، جریانات مختلف به سمت کسانی مثل آقای لاریجانی بروند، وجود دارد. اما مسأله این است که خود آقای لاریجانی تأیید صلاحیت‌شان یک امکان بینابینی است.

وی درباره قطب طرف مقابل گفت: معتقدم جریانات حاکم بر دولت و مجلس، اگر رقابت را انحصاری ببینند، بی‌رحمانه به جان هم خواهند افتاد و اتفاقاتی شبیه دور دوم تهران در انتخابات مجلس شکل خواهد گرفت. اما اگر در جریان منتقد وضع موجود، کسانی مثل آقای لاریجانی تأیید صلاحیت نشوند، من معتقدم این جریانات پشت‌سر یک نفر و به احتمال زیاد پشت‌سر آقای قالیباف جمع خواهند شد.

فلاحت‌پیشه در ارزیابی تایید صلاحیت نامزدهای زن در انتخابات ریاست جمهوری گفت: بعید می‌دانم خانمی برای انتخابات تأیید شود. هرچند که معتقدم محدود کردن رجل سیاسی به مردها یک نوع نابرابری است، اما معتقدم هنوز تفکر سنتی در شورای نگهبان حاکم است که مانع حضور خانم‌ها در عرصه انتخاباتی ریاست جمهوری خواهد شد.