جزئیات افتتاح رسمی دو طرح سد قیز قلعهسی و تکمیل و توسعه سد خداآفرین با حضور روسای جمهور ایران و آذربایجان
طرح سد قیز قلعهسی و تکمیل و توسعه سد خداآفرین که به شکل مشترک میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان اجرا شده است، با حضور روسای جمهور دو کشور به شکل رسمی افتتاح و بهرهبرداری از آنها آغاز شد.
سید ابراهیم رئیسی و آقای «الهام علیاف» روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان پیش از ظهر امروز یکشنبه با حضور در نقطه صفر مرزی و محل اجرای سد مشترک «قیز قلعهسی»، این سد را که به منظور تکمیل بهرهبرداری از سد خداآفرین در بالادست رودخانه مرزی ارس احداث شده است، به شکل رسمی افتتاح کردند.
طرح جامع خداآفرین به طراحی و ساخت دو سد خداآفرین و سد قیز قلعهسی بر روی رود ارس و در مجاورت مرزهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان اشاره دارد که در واقع این دو سد را باید مکمل یکدیگر عنوان کرد. با وجود افتتاح سد خداآفرین در سال ۱۳۸۷ شمسی و شروع آبگیری این سد، اما به واسطه عدم احداث و راهاندازی سد قیز قلعهسی امکان بهرهبرداری حداکثری از سد خداآفرین برای دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان وجود نداشت.
اکنون با احداث و تکمیل سد قیز قلعهسی، امکان بهرهبرداری حداکثری از حجم آب ذخیره شده در سد خداآفرین با انتقال آن از طریق سد قیز قلعهسی به اراضی کشاورزی در استانهای آذربایجان شرقی، اردبیل و خاک جمهوری آذربایجان و نیز افزایش ظرفیت تولید برق فراهم شده است.
با تکمیل سد قیز قلعهسی و نهایی شدن طرح جامع خداآفرین، مزایای اقتصادی و اجتماعی فراوانی در نقطه صفر مرزی در شمال غرب کشور فراهم میشود که از جمله این موارد میتوان به تثبیت کشاورزی و دامداری منطقه، توسعه گردشگری و جذب مهاجر اشاره کرد.
سد قیز قلعهسی در ۲۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهر تبریز و در ۱۲ کیلومتری پائین دست سد مخزنی خداآفرین بر روی رودخانه ارس و در مرز ایران و جمهوری آذربایجان احداث شده است. عملیات اجرایی این پروژه از سال ۱۳۸۵ آغاز شد و در حال حاضر پیشرفت این پروژه ۱۰۰ درصد است. به دنبال بهرهبرداری از سد قیز قلعهسی حجم آب ذخیره شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعهسی قرار دارد از طریق کانال به دشتهای آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان ۲ میلیارد متر مکعب در سال و به وسعت ۷۴ هزار هکتار تزریق خواهد شد و علاوه بر تامین ۲۷۰ گیگاوات ساعت برق در سال زمینه توسعه بخشهای گردشگری و کشاورزی را نیز فراهم میکند.
سد قیز قلعهسی از نوع خاکی با هسته رسی و به ارتفاع ۳۷ متر از پی با طول تاج ۸۳۴ متر است و ۲.۱ میلیون متر مکعب حجم بدنه دارد.
این سد بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی و اردبیل است که علاوه بر تامین آب بزرگترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور، باعث تقویت دیپلماسی آب و حسن همجواری و افزایش تعاملات مناسب با جمهوری آذربایجان میشود. همچنین پیشبینی میشود بهرهبرداری از این طرح با توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه زمینه ایجاد اشتغال بالغ بر ۴۰ هزار نفر را به شکل مستقیم و غیرمستقیم فراهم آورد.