محاسبات ایران در منطقه راهبردی است نه تاکتیکی و هیجانی

ساسان کریمی تحلیل‌گر سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که در روزهای اخیر به نقل از سی ان ان گفته شده که ایالات متحده در آماده‌باش کامل است و به طور فعال برای یک حمله «مهم» توسط ایران آماده می‌شود تحلیل شما از حمله چیست، گفت: به نظرم این اخبار ناصحیح هستند و بیشتر در زمره اعمال ابزار قدرت معنایی رسانه‌­ای قلمداد می‌­شوند. هر گونه اقدام تلافی ­جویانه­ ایران طبعاً با چنین پیش­‌بینی از طرف ایالات متّحده همراه نخواهد بود. از طرف دیگر در حال حاضر یکی از مهم‌ترین عناصر محاسبه­ ایران مسأله­ استقبال اسرائیل و به ویژه نتانیاهو از کشیده شدن پای ایران و متعاقب آن ایالات متحده به یک تنش قابل توجه نظامی است. چنین گسترشی در آتش جنگ، می‌تواند بیش از هر چیز مشکل اسرائیل و دولت نتانیاهو را تبدیل به مشکل منطقه، ایران و ایالات متحده کند. بنابراین برای ایران محاسبات این معنا، راهبردی است و نه تاکتیکی و هیجانی.

کریمی در پاسخ به این سوال که آیا ایران به طور مستقیم در جهت پاسخ به حمله به کنسولگری ایران در سوریه وارد عمل خواهد شد یا برنامه دیگری در نظر دارد، گفت: ​پاسخ به این پرسش نیاز به اطلاعات طبقه بندی شده دارد که من ندارم و اگر هم کسی داشته باشد بنا بر تعریف، نمی‌­تواند از آن برای عموم استفاده کند. ولی تحلیل من این است که ایران حق خود را در پاسخگویی محفوظ دانسته، قاعدتاً باید تلاش کند در مذاکره نمایندگی‌ها با کشورهای موثر بر معادلات بین‌­المللی موضع خود را تثبیت کند. احتمالاً خود ایران واکنش عملیاتی نشان ندهد. ولی طبعاً همفکران ایران در منطقه که گروه­‌های مقاومت هستند از این رفتار جسارت آمیز اسرائیل آشفته خواهند بود و در نتیجه افزایش سطح درگیری‌­های پراکنده میان نیروهای مقاومت در منطقه و مواضع اسرائیل دور از ذهن نیست.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که ایران به صورت غیر مستقیم و از طریق نیروهای نیابتی وارد عمل شده و یا صبر استراتژیک را در دستور کار خود قرار خواهد داد، گفت: ​صبر استراتژیک احتمالاً راهکار اصلی است. چرا که اولاً این صبر حمل بر ضعف ایران نیست و ثانیاً از نظر سیاسی موضع خویشتنداری و تحت تهاجم قرار گرفتن ایران امری است که باید در مذاکره با دیگر کشورهای موثر به ایشان فروخته شود و این البته رسالت کادر وزارت خارجه و به خصوص نمایندگی های ما در سراسر جهان است.

وی افزود: ضمن آنکه بیش از این، ایران باید در روایت سازی و پر رنگ کردن موضوع در رسانه‌های بین المللی اقدامات بهتری انجام می‌­داد. رسانه و دیپلماسی نمایندگی‌ها به نوعی ضعف ایران هستند که باید روی آنها تمرکز شود. ما برای این مساله نیاز به استفاده دائمی از نخبگان داریم. نمی‌­شود فقط وقتی که مساله‌ای پیش می آید به این مساله اقدام کنیم. مانند مساله موشکی، هسته‌ای و پهپادی که تمرکز، سرمایه گذاری و مدیریت شده است و از نخبگان واقعی (و نه کسانی که پیرامون قدرت هستند) استفاده شده است، در موضوعات معنایی مانند دیپلماسی و رسانه هم باید با همان جدیت کار دنبال شود.

این کارشناس حوزه سیاست خارجی تصریح کرد: موضوعات نرم امروز شاید در اولویت بیشتر قدرت آفرینی باشند. ولی متاسفانه گاهی ما فکر می‌­کنیم با شعار دادن، تکرار شدید مواضع و گاهی هم با الحان خاص، این کار انجام می‌­شود. ولی واقعیت این است که اگر اینطور بود ما الان این مشکل را در ابعاد معنایی قدرت نداشتیم. گاهی واقعاً ممکن است کسانی که لازم است با ما همکاری کنند در همه­ ابعاد همراه و همفکر یک دولت یا گرایش خاص سیاسی نباشند ولی اگر کاری از دست آنها بر می‌­آید نباید منافع ملی را خرج چنین کنار گذاشتن‌هایی کرد.

کریمی تصریح کرد: گاهی آنچه در حاشیه­ بعضی از نهادهای قدرت به وجود آمده شناخت نهادها را از محیط بین­‌المللی به مخاطره می‌­اندازد و دچار آسیب گروه-فکری(group think) و تایید یکدیگر می شوند. بنابراین متخصصین واقعی امر که ممکن است شکل، روش یا محتوایی غیر از آنچه رسماً مطلوب است داشته باشند کنار گذاشته شده و در موضوعاتی این چنینی کشور ضرر کرده، حق و منافع ملی در محیط بین‌­المللی پایمال می­‌شود. امروز قدرت معنایی ما در تحت فشار قرار دادن اسرائیل در گوشه وکنار جهان باید در اولویت باشد.