بررسی ابعاد پیشرفت روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی/ نیازمند روزآمد کردن تصویر خود از جهان در ابعاد مختلف هستیم/ باید مرتبا روایت خود را به افکار عمومی ارائه کنیم

ساسان کریمی تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که بعد از سفر سال گذشته رافائل گروسی به تهران، شاهد توافقاتی درباره اقدامات اتمی ایران هستیم. یکی از مکان‌های ادعایی سایت مریوان در شمال آباده حل و فصل شده است. آژانس درباره غنی سازی ۸۳ درصد قانع شده و تعدادی از دوربین‌های آژانس به صورت آفلاین بار دیگر نصب شدند. ارزیابی شما درباره روند به وجود آمده چیست؟ گفت: این مواردی که رخ داده اتفاقات خوبی است. در عین حال در اینکه این یک روند است، هنوز احتیاط می‌کنم. سازمان انرژی اتمی همکاری خوبی را به آژانس پیشنهاد کرده و آنچه ما می‌بینیم این در حال انجام داده که مثبت است. می‌بایست مراقبت کرد و در حالی که به همکاری ادامه می‌دهیم آژانس را هم به اعلام‌ها و گزارش‌های به موقع وادار کنیم.

کریمی در پاسخ به این سوال که درباره حل و فصل دو مکان ادعایی دیگر تا چه اندازه می‌توان امیدوار بود، گفت: همانطور که عرض شد، این نیازمند امتداد همکاری فیمابین است. به نظر می‌رسد اگر امور فنی با دقت انجام شود، آژانس از گزارش صحیح سر باز نخواهد زد. بنابراین موارد مورد نظر آژانس به لحاظ فنی باید با دقت انجام شود و در بعد حقوقی و سیاسی هم درایت سیاسی لازم ادامه یابد تا موضوعات در گزارش‌های آژانس به صحت منعکس شوند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال برخی معتقدند این موضوع نشان داد که اختلاف بین ایران و آژانس موضوعی حل نشدنی نیست تحلیل شما درباره این موضوع چیست، گفت: بله. بالاخره با تمامی جزئیات سیاسی، آژانس یک نهاد فنی است و بیش از مقدار خاصی نمی‌تواند از رویکرد فنی خود فاصله بگیرد. این یک فرصت است برای ما که مسائل‌مان با آژانس را حل و فصل کنیم. البته چیزی که ما می‌گوییم حل و فصل در ادبیات آژانس به شکل خاص خود مبتلور می‌شود که قطعاً مفید است. ما باید با حل کردن موارد خود در آژانس، امکان امنیتی‌سازی بیشتر پرونده هسته‌ای را از دیگرانی که مایل به این کار هستند که در صدر آن‌ها اسرائیل است، بگیریم.

کریمی در پاسخ به این سوال که چقدر ضرورت و چقدر احتمال دارد آژانس از احتمال تاثیرگذاری خرابکاری اسرائیل درباره مکان ادعایی به راحتی عبور نکند و پیگیری لازم را انجام دهد، گفت: ضرورت دارد ولی امکان آن زیاد نیست. بالاخره ما هم نسبت به نفوذ اسرائیل حدس‌هایی می‌زنیم و از پشتیبانی‌هایی که اسرائیل از سمت قدرت‌ها دارد، اطمینان داریم. ولی در مذاکره با آژانس همواره از این موارد باید به عنوان برگ برنده استفاده شود.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به خبرهای منتشر شده به چه شکل می‌توان این تعامل و همکاری میان ایران و آژانس را همچنان حفظ کرد، گفت: بله. می‌توان گفت که سازمان انرژی اتمی مسیر خود را پی گرفته که از جنس همکاری است و بی شباهت به مسیر دولت قبل نیست. با تمرکز بر امور فنی در سازمان انرژی اتمی و مذاکره حرفه‌ای با آژانس، همین مسیر قابل ادامه است.

کریمی در پاسخ به این سوال که به چه شکل می‌توان این فضا را بهبود داد که غرب با سیاسی کاری، آژانس را در برابر اقدامات قانونی هسته‌ای ایران تحت فشار نگذارد، گفت: بالاخره همه طرف‌ها تلاش خود را می‌کنند. البته اروپایی‌ها چندان نسبت به فروکش کردن مساله هسته‌ای ما بی‌تمایل نیستند. اما شاید در مواردی نظیر آلمان نقش سازنده خود را ایفا نمی‌کنند. در عین حال باید از امکانات مذاکراتی و سیاسی مانند ایالات متحده و بریتانیا هم در این مورد بهره برد.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که به چه شکل ایران و آژانس می‌توانند مقابل بازی‌های سیاسی اسرائیل در حوزه فعالیت هسته‌ای ایران مقابله کنند، گفت: این کار ساده‌ای نیست، ولی ممکن است. ما نیازمند روزآمد کردن تصویر خود از جهان در ابعاد مختلف هستیم. نباید در چاله‌های فکری و شناختی-ادراکی بیفتیم. در مواردی ادراک ما از محیط بین‌المللی ممکن است نیازمند اصلاح یا ابطال باشد. نباید راه ذهنمان را بر اطلاعات مبطل یا چالشی ببندیم. همچنین باید مفاهیم و واژگان خود را با ادبیات نو و دینامیک سیاسی در محیط بین‌المللی معنا کنیم. باید روایت خود را هم به افکار عمومی ارائه کنیم. کاری که طرف‌های ما مرتبا انجام می‌دهند.

کریمی در پاسخ به این سوال که با توجه به اتفاقات رخ داده، سناریوی پیش رو درباره از سرگیری مذاکرات احیای برجام را چه طور تحلیل می‌کنید و آیا می‌توان امیدوار بود که این روند در کوتاه‌مدت باعث تغییرات جدی در روند احیای برجام شود، گفت: فعلاً تا آن نقطه فاصله داریم. متولی مذاکرات وزارت امور خارجه است که روحیه متفاوتی نسبت به سازمان انرژی اتمی دارد. در عین حال قطعاً این موارد مانع‌زدایی از مذاکره قلمداد می‌شود. ولی اینکه خود مذاکرات که در طرف مقابل خود هم به جای آژانس، کشورهای ۴+۱ و آمریکا را دارد چه زمانی زنده شده و امکان احیا داشته باشد، با توجه به استعدادها امری با فوریت به نظر نمی‌رسد.