هر کسی هر کاری از دستش برمی‌آید، باید انجام دهد/ احزاب برای حفظ ایران راه منطقی و عاقلانه‌ای را در پیش گیرند

مرتضی الویری فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که چقدر ضرورت دارد در سال جاری با برنامه‌ریزی دقیق و عملیاتی صدای اعتراضات مردم شنیده شود و همچنین موضوع برگزاری تجمعات که در اصل ۲۷ قانون اساسی به آن اشاره شده است اجرایی شود، گفت: شما یک دیگ زودپز را در نظر بگیرید، اگر سوپاپ آن درست کار نکند، در نهایت فشار داخلی مشکل ایجاد می‌کند. بنابراین سیستمی که می‌خواهد پایدار بماند، لازم است که در آن اعتراضات و انتقادها از طریق روش‌های منطقی انجام شود. من عمیقا نگران هستم که این حق قانونی و منطقی که ضوابط، چارچوب‌ها، هنجارهای قانون اساسی و قانون عادی به آن توجه کرده و هم تجربیات سایر کشورها در این زمینه وجود دارد، مورد توجه قرار نگیرد. تصور من این است که اگر حاکمیت به باز کردن فضای مناسب برای بیان دیدگاه‌ها و نظرات توجه نکند، بدون تردید ما با برخوردهای خشن و نامناسب مواجه خواهیم بود که  به ضرر حاکمیت و مردم خواهد بود.

الویری در پاسخ به این سوال که  فکر می‌کنید چه سازوکاری نیاز است که این قانون در نهایت عملی شود، گفت: سازوکار آن خیلی ساده است، لازمه‌ آن، این است که اجازه دهیم همان‌طور که برخی اجازه دارند در رخدادهای مختلف تجمع کنند، جریان‌های منتقد هم اجازه داشته باشند بدون هیچ‌گونه هراس و نگرانی دیدگاه‌های خودشان را بیان کنند، در صورت لزوم در یک استادیوم یا میدانی دور هم جمع شوند، اگر لازم بدانند در مسیرهایی تعیین‌شده راهپیمایی کنند و حاکمیت به همراه نیروی انتظامی هم امنیت آنها را در زمان برگزاری تجمع و هم امنیت عواقب و پیامدهای حضور در این تجمعات را تضمین کند. به عنوان مثال اگر این نگرانی وجود داشته باشد که فردی برای بیان یک دیدگاه در حوزه کاری‌اش با مشکل مواجه شود، طبیعتا به ضرر همه طرف‌ها خواهد بود.

این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که در اعتراضات اخیر شاهد انتشار بیانیه‌هایی از سوی احزاب بودیم. به نظر شما احزاب سیاسی در مناسبات اخیر چه جایگاه و تأثیرگذاری داشتند، گفت: گروه‌هایی سعی کردند فضا را تلطیف کنند. از یکسو تلاش کردند حاکمیت را متقاعد کنند که اعتراضات و انتقادها را به رسمیت بشناسد، در مقابل آن، به کسانی که هنجارشکنی کردند و به دنبال تفرقه و به وجود آوردن فضای ناامن و نامناسب بودند سعی کردند تفهیم کنند که اگر بخواهیم دموکراسی و مردم‌سالاری حاکم شود، از طریق خشونت امکان‌پذیر نیست. خشونت چرخه معیوبی است که خودش را بازتولید می‌کند و در آن مسیر همه ضرر خواهند کرد.

وی افزود: بنابراین من فکر می‌کنم احزاب اصلاح‌طلب تلاش کردند علیرغم تمام ناملایمتی‌ها راهی را برای برون‌رفت از بحران پیدا کنند. اما همان‌طور که اشاره کردم به دلیل محدودیت‌های مختلفی که برای احزاب به وجود آمده از جمله برخورد یا حتی تهدید آنها برای انحلال‌ فعالیت‌شان، باعث شدیم آنطور که باید و شاید احزاب نتوانند کار خودشان را کامل و جامع انجام دهند.

الویری در پاسخ به این سوال که در اعتراضات اخیر شاهد بودیم برخی سلبریتی‌ها به عنوان فعالان سیاسی وارد میدان شدند و خودشان را نماینده مردم معرفی کردند. ضرورت تقویت نقش احزاب برای پیشگیری از این آسیب‌ها را چطور می‌بینید و چقدر اهمیت دارد که این اتفاق رخ دهد، گفت: حضور احزاب و گروه‌های سیاسی شناخته شده و اجازه دادن برای فعالیت‌ آنها یک باید و ضرورت برای جامعه‌ای است که بخواهد مسیر مردم‌سالاری را طی کند. به هر میزانی که ما این مسیر را مسدود کنیم، زمینه را برای شکل‌گیری فضای نامطلوب، مسموم و کینه‌توزی فراهم کردیم. بنابراین من این را به عنوان یک ضرورت، الزام و اجبار برای توسعه متوازن کشور تلقی می‌کنم.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سوال که فکر می‌کنید راهکار آن به چه شکلی باید باشد، گفت: متاسفانه بسیاری از دیوارهای اعتماد فروریخته است. ولی با تمام این احوال چون ادامه این شرایط را برای کشور خطرناک می‌دانم، احساس می‌کنم اگر حاکمیت به صدای رسای مردم گوش فرا دهد، نتیجه مثبت خواهد گرفت. اولین کار این است که زمینه انتخابات کاملا آزاد را فراهم کند که سال جاری با آن مواجه هستیم و همزمان لازمه این کار این است که از همین حالا فضا و میدان برای فعالیت‌های احزاب باز شود. حتی در فضای ناامیدانه هم فکر می‌کنم اگر گوش شنوا و چشم بینا برای واقعیت‌هایی که زیرپوست شهر هستند، باشد می‌تواند راه نجات از بحران باشد.

الویری در پاسخ به این سوال که برای افزایش اعتماد عمومی، مشارکت مردم و همچنین پر کردن شکاف میان مردم و حاکمیت چه اقداماتی باید از سوی مسئولان و دلسوزان کشور انجام شود، گفت: اولین گام این است که مسئولان به اشتباه خود اعتراف کرده و از مردم عذرخواهی کنند. تا زمانی که گله‌مندی‌های فراوانی که مردم با آن مواجه هستند و تمام خواسته‌ها و تقاضای آنان به عنوان یک توطئه خارجی ترسیم شود، هیچ راهی برای برون‌رفت از این وضعیت وجود ندارد.

وی افزود: آنقدر در این زمینه بد عمل شده که همین الان که دارم با شما صحبت می‌کنم و این صحبت‌ها را در مورد شکل‌گیری یک آشتی ملی بیان می‌کنم، احساس می‌کنم مورد فحش و انتقاد قرار می‌گیرم اما به دلیل آنکه از یک بحران دیگر بیمناک هستم، این فحش و انتقاد را به جان می‌خرم و همه تلاش‌ خود را به کار می‌گیرم و از همه احزاب می‌خواهم برای حفظ ایران راه منطقی و عاقلانه‌ای را در پیش بگیرند.

الویری در پاسخ به این سوال که در اعتراضات اخیر بسیاری از مقامات از ضرورت گفت‌وگوی ملی صحبت کردند و همچنین طرح آشتی ملی را که آقای خاتمی چند سال پیش از آن صحبت کرده بود را مطرح کردند. به نظر شما دولت و مسئولان نظام در این راستا باید چه اقداماتی انجام دهند، گفت: حاکمیت و دولت اول باید برای برون‌رفت از وضعیت فعلی راه‌حل‌ها را بشنود و زمینه جلب اعتماد را فراهم کنند.

وی در پاسخ به این سوال که اخیرا آقای خاتمی بیانیه‌ای نوشتند که از بن‌بست اصلاحات صحبت کردند از نظر شما آیا نیاز به اصلاحات وجود دارد، گفت: نگاهی به مشکلات موجود ما را به این جمع‌بندی می‌رساند که ما الزاما باید برخی ساختارها را اصلاح‌کنیم  این هم می‌تواند بسیار اصولی و مسالمت‌آمیز انجام شود. حاکمیت می‌تواند برای حل مشکل و بحران موجود، با استناد به بند ۸ اصل ۱۱۰ قانون اساسی، در قالب یک رفراندوم اصلاحات مدنظر را به رای مردم بگذارد.

الویری در پاسخ به این سوال که  در جریان اعتراضات اخیر برخی از چهره‌های شاخص سیاسی به خصوص در جریان اصلاح‌طلب با برخی از مسئولین حاکمیتی کشور گفت‌وگوهایی را داشتند که به نظر می‌رسد این گفت‌وگوها به جایی نرسیده، با توجه به این مساله چقدر ضرورت دارد که در حال‌حاضر چهره‌های شاخص‌تر و معقول‌تر مثل سیدحسن خمینی، آقای روحانی، آقای لاریجانی، آقای خاتمی، آقای ناطق نوری و افرادی از این دست به میدان بیایند و اراده و انسجام خودشان را برای یک آشتی ملی و گشایش تجمیع کنند، گفت: این افرادی که نام بردید کار خودشان را به فرم‌های مختلف انجام داده‌اند. در قالب‌های مختلف سعی کردند این کار را انجام دهند ولی متاسفانه توجهی به خواسته‌های آنها نشده است. با این حال علیرغم همه نا‌مهربانی‌ها هرکس هر کاری که از دستش برمی‌آید، باید انجام دهد. 

وی در پاسخ به این سوال که از نظر شما چه گروه و چه شخصیت‌هایی می‌توانند این موضوع را رهبری کنند که بتوانند گفت‌وگوها را به نتیجه برسانند، گفت:  به نظر من کسانی می‌توانند این رسالت را به عهده بگیرند که پرونده پاک و سالمی از لحاظ اخلاقی و مالی داشته باشند تا مردم به آنها اقبال و اعتماد داشته باشند و هیچ‌گونه شائبه‌ای هم درباره آنها وجود نداشته باشد.