اصلاح سازوکارهای مجوزدهی به خدمات مشاوره ازدواج و خانواده

در این گزارش بیان شده: تصویب سیاست‌های توصیه‌ای و اجباری در استفاده از ظرفیت خدمات مشاوره‌ای در جهت تشکیل و تحکیم نهاد خانواده از ابتدای دهه 80، به مرور سبب افزایش دستگاه‌های مجوزدهنده به فعالیت مشاوران و روانشناسان و ازسوی دیگر موجب توسعه کمّی و کیفی دفاتر و مراکز مشاوره ازدواج و خانواده مجاز و غیرمجاز شد.

در ادامه این گزارش آمده: با توجه به اهمیت نهاد خانواده و ارائه خدمات مشاورهای به این نهاد و تکلیف قانونی «هیئت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب وکار» مبنی بر تسهیل فرایندهای صدور مجوزهای کسب وکار و براساس بررسی درگاه ملی مجوزها تا انتهای خردادماه ۱۴۰۱، این هیات مصوباتی را در ارتباط با فرایند مجوزدهی سازمان بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در ارتباط با فعالیت مشاوران و روانشناسان تصویب کرده است، اما بررسی ها نشان می‌دهد علیرغم تلاش برای تسهیل شرایط، موانع صدور مجوزهای مشاوره ازدواج و خانواده در مقایسه با دستورالعمل‌های قبلی دستگاه‌های اصلی مجوزدهنده هنوز به قوت خود باقی است.

در این گزارش تصریح شده: لذا با توجه به اهمیت فعالیت مشاوران و روان شناسان به خصوص در حیطه سلامت روان ازدواج، مسائل خانواده و تربیت فرزندان و در نظر گرفتن این موضوع که مشاوره تنها از سنخ کسب و کار نیست و تعهد اخلاقی، تخصص علمی و رویکرد مشاوران و روان شناسان در سطحی فراتر از سایر افراد درخواست‌کننده مجوز باید لحاظ شود. زیرا مشاوره غیردقیق، نادرست و ناهمخوان با فرهنگ طی زمان می‌تواند بر سلامت روان و وضعیت خانواده در جامعه تأثیرگذار بوده و از عوامل تغییر فرهنگ و هویت جامعه خواهد بود.

در ادامه این گزارش ذکر شده: بنابراین راهکارهای پیشنهادی برای رفع موانع صدور مجوز در راستای مصوبات هیئت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار عبارت خواهد بود از: شرایط عمومی و تخصصی به اضافه تعهد اخلاقی و رویکرد افراد برای دریافت مجوزهای مشاوره ازدواج و خانواده در مراجع مجوزدهنده شناسایی و شرایط و ضوابط استاندارد شوند. شفاف‌سازی و رفع ابهام در معیارها و ضوابط تعیین شده برای دریافت مجوز در مشاوره ازدواج و خانواده، برخورد سلیقه‌ای را از میان برداشته و زمینه ورود متقاضیان جدید را فراهم می‌کند.

در ادامه این گزارش تصریح شده: تعریف مشخص و روشن در ارتباط با «پروانه اشتغال»، «پروانه فعالیت»، «مسئول فنی»، «موافقت اصولی»، «مرکز تخصصی مشاوره»، «راهنمای خانواده و ازدواج» و... می‌تواند از اعمال سلیقه مجریان در عمل بکاهد و بر تسریع صدور مجوز مؤثر باشد. تعیین چارچوب مشخص و معین برای زیرساخت‌های ایجاد مراکز مشاوره ازدواج و خانواده می‌تواند به حذف موانع صدور مجوزها و شفافیت عملکردی کمک نماید. مطابقت دستورالعملهای دستگاه‌های فعال در مجوزدهی مشاوره ازدواج و خانواده با شرایط و مدارک لازم، زمان و هزینه صدور مجوز در درگاه ملی مجوزها و همچنین الزام ارجاع‌دهی متقاضیان از درگاه تخصصی دستگاه‌های فعال به درگاه ملی مجوزها ایجاد شود.

در ادامه راهکارهای مورد تاکید در این گزارش آمده: مجوزهای مشاوره ازدواج و خانواده جزئی از فعالیت‌ها در سطح ریسک بالا برشمرده می‌شوند، بنابراین در اتخاذ رویه‌هایی برای مجوزدهی الزام به وجود نظارت پیشینی و نظارت پسینی بر خدمات مشاورهای خانواده و ازدواج دارای اهمیت است. تعدد مراجع مجوزدهنده به فعالیت دفتر یا مراکز، موجب رویه های متعدد صدور مجوز و اتلاف وقت و هزینه برای متقاضیان شده، لذا ایجاد تمرکز و هماهنگی بین مراجع مجوزدهنده بر انسجام و هم‌افزایی به منظور ساماندهی نظام روانشناسی و مشاورهای در کشور یاریگر است.