محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا:
سیاست نزدیکی با همسایگان همواره جزو اولویت دولت‌ها در ایران بوده است/ مذاکرات ایران و عربستان باید به سطوح سیاسی و دیپلماتیک برسد
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در ارزیابی سیاست خارجی دولت سیزدهم در قبال کشورهای عربی همسایه، به این سوال که آیا تحولی در این حوزه صورت گرفته است، پاسخ داد.
قاسم محبعلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی سیاست خارجی دولت سیزدهم و در پاسخ به این سوال که با توجه به شعار این دولت مبنی بر اولویت دادن به همسایگان، آیا تحول محسوسی در این حوزه به وقوع پیوسته است، گفت: سیاست نزدیکی با همسایگان از ابتدای انقلاب جزو اولویت‌های دولت‌های جمهوری اسلامی ایران بوده اما علل مختلفی داشته که این سیاست خیلی به نتیجه نرسیده یا آنطور که مطلوب بوده تحقق پیدا نکرده است. برخی از این علل به مسائل رخ داده در منطقه و برخی نیز به سیاست مقطعی جمهوری اسلامی برمی‌گردد. در خصوص این دولت هم همین مسائل مطرح است چرا که در عمل به دلیل اینکه اختلافاتی بین ما و کشورهای همسایه و همچنین میان ما و غرب به ویژه آمریکا وجود دارد، طبیعی است که این مسائل به هم پیوسته است و تا زمانی که روند تنش‌زدایی به صورت موازی و با هم پیش نرود، نمی‌توان توقع داشت که آن سیاست به موفقیت دست یابد.
وی ادامه داد: لذا می‌توان گفت که برای مثال سیاست تنش‌زدایی با عربستان که بارها هم بر آن تاکید شده در این مدت پیشرفتی نداشته به این معنی که دو طرف از آغاز گفت‌وگوها استقبال کردند و این گفت‌وگوها نیز در چهار دور صورت گرفت اما نتیجه ملموسی نداشت و در خصوص سایر کشورها نیز اتفاق خاصی رخ نداده است و حتی در خصوص برخی کشورها مانند عراق کیفیت روابط کاهش پیدا کرده و مانند سابق نیست.
این دیپلمات پیشین در پاسخ به این سوال که با توجه به اراده بهبود روابط در تهران و ریاض، در آینده نزدیک شاهد تحولی در این حوزه خواهیم بود، گفت: تحول در این حوزه به دو مولفه بستگی دارد که نخست سیاست‌های منطقه‌ای هر دو کشور و دیگری مساله روابط ایران با غرب است؛ به این معنی که اگر در حوزه رابطه با غرب و آمریکا تغییری صورت بگیرد، می‌توانیم امیدوار باشیم که در این حوزه هم پیشرفت کنیم. همچنین روابط ما با عربستان به موضوعات منطقه‌ای زیادی مانند یمن، عراق، سوریه، لبنان و امنیت خلیج فارس وابسته است که با وجود تمایل دو طرف برای بهبود روابط، باید به این مسائل نیز پرداخته شود.
وی افزود: البته این نکته نیز قابل توجه است که تاکنون گفت‌وگوها در سطوح امنیتی صورت گرفته و تا زمانی که این مذاکرات به سطوح دیپلماتیک و رسمی نرسد، باید صبر کرد تا آن زمان ببینیم چه نتیجه‌ای در بر خواهد داشت.
این تحلیل‌گر مسائل خاومیانه در پاسخ به این سوال که در ماه‌های اخیر شاهد سفرهای متعددی میان تهران و دوحه بوده‌ایم و گفته شده سیاست دو کشور بر توسعه روابط است، این روند مثبت تا چه میزان برای ایران و قطر از اهمیت برخوردار است، گفت: قطر و عمان همواره دو استثناء در شورای همکاری خلیج فارس بودند؛ عمانی‌ها که از پیش از انقلاب رابطه خوبی با ما داشتند و این رابطه را پس از انقلاب نیز ادامه دادند، البته با همه طرف‌ها رابطه خوبی دارند و سعی می‌کنند اختلافی نداشته باشند. در خصوص قطر نیز به خصوص پس از مساله تحریم این کشور از سوی عربستان و شورای همکاری خلیج فارس، با توجه به نیازی که برای ارتباط با دنیای خارج داشتند، روابط خود را با تهران گسترش دادند و در حال حاضر نیز سیاست چندجانبه‌گرایی را دنبال می‌کنند.
وی افزود: همچنین با توجه به اینکه قطری‌ها مهمترین متحد آمریکا در منطقه هستند و مهمترین پایگاه نظامی و سرفرماندهی مرکزی آمریکا در این کشور وجود دارد سعی دارند تا در حوزه میانجی‌گری میان ایران و ایالات متحده هم نقش داشته باشد. البته قطری‌ها از قدیم مناسبتی خوبی با اسرائیل دارند و به همین دلیل نیز سعی می‌کنند برای کاهش هزینه این روابط، همزمان روابط خود با ایران نیز توسعه دهند.
