طالبان به دنبال نمایش مذاکره، برای جلب حمایت جامعه جهانی است/ به نفع ایران است که با حفظ رابطه با طالبان، آن‌ها را کنترل کند/ میان ایران و بیت احمدشاه مسعود علقه فرهنگی وجود دارد

عبدالمحمد طاهری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی نشست بین‌الافغانی شکل گرفته در تهران میان امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان و احمد مسعود و محمد اسماعیل خان از رهبران مقاومت افغانستان و در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه طالبان خود را قدرت مطلق می‌داند، آیا تلاش تهران برای ایجاد همگرایی و تسهیل گفت‌وگوهای بین‌الافغانی برای تشکیل دولت همه شمول به نتیجه خواهد رسید، گفت: نخست باید بگویم که معتقد نیستم طالبان امروز قدرت مطلق است چرا که اگر قدرت مطلق بود و آلترناتیوی در مقابل خود نمی‌دید، دیگر نیازی هم به گفت‌وگو احساس نمی‌کرد. از سوی دیگر ایران یک علقه فرهنگی و در هم تنیده با بیت احمدشاه مسعود به عنوان نماد مقاومت دارد و نمی‌تواند آن را و همچنین فرماندهان سالم باقیمانده از جهاد سابق که امثال محمداسماعیل خان هستند را رها کند.

وی ادامه داد: در نتیجه تهران دامنه ارتباطات خود را حفظ کرده که هم گروه‌های مخالف حضور داشته باشند و هم اینکه بتواند این‌ها را با توجه به ناآرامی‌هایی که در افغانستان وجود دارد، برای رسیدن به یک نتیجه قابل قبول ساماندهی کند. باید به این مساله واقف باشیم که نه تنها تغییری در بنیان‌های طالبان به وجود نیامده بلکه طالبانی که امروز حکومت می‌کنند نیز از طریق جریان تندروی دیگری رهبری می‌شوند. بنابراین نمی‌توان حتی به سخنان این گروه با نگاه خوش بینی نگاه کرد چرا که صندوق رای، مصالحه و دموکراسی هیچ جایگاهی در ادبیات این گروه ندارد. اصولا مگر می‌توان پذیرفت گروهی که با عملیات انتحاری و با این همه خشونت به حکومت رسیده حالا تن به مذاکره بدهد؟ مگر اینکه فرضیه ما این باشد که این افراد خود را قدرت مطلق نمی‌دانند.

وی افزود: از سوی دیگر نیروهای مخالف در حال سازماندهی خود هستند و شنیدم که سخنگوی احمد مسعود اعلام کرده که در آینده نزدیک شاهد تحرکاتی از جانب این جبهه در همه ولایت‌ها خواهیم بود و گفتند نه سلاح و نه مذاکره را زمین نخواهند گذاشت اما بر این نکته نیز تاکید کردند که طالبان در همین نشست تهران نشان دادند که حاضر به تن دادن به خواست مردم نیستند. سخنگوی احمد مشعود همچنین اعلام کرد که آن‌ها با نارضایتی تهران را ترک کرده‌اند. با این حال اقدام تهران حرکتی حساب شده بود اما من با توجه به شناختی که از طالبان دارم می‌گویم این گروه تنها به دنبال ارائه نمایشی از مذاکره برای جلب حمایت جامعه جهانی است اما نمی‌خواهند کسی را در قدرت راه دهند. 

رایزن پیشین ایران در افغانستان گفت: طالبان از اینکه بتوانند به دولت قدرتمندی همچون جمهوری اسلامی ایران نزدیک شوند از هر نظر استقبال می‌کنند و از این جهت به نفع آن‌ها خواهد بود که انتظارات تهران را برآورده کنند و البته به نفع ما هم هست که در ارتباط با این گروه بتوانیم اندکی آن‌ها را کنترل کنیم چرا که در غیر اینصورت، همسایه شرقی ما مامن و پناهگاه تروریست‌هایی خواهد شد که مشکلات زیادی را متوجه کشور ما می‌کند. 

وی افزود: من هرچند معتقد به وجود تغییر در طالبان نیستم اما پاسخم به این سوال که آیا تهران می‌تواند طالبان را در مسیر اجرای برخی تغییرات قرار دهد، مثبت است؛ ایران از این قدرت و اقتدار برخوردار است اما باید به مولفه حضور پاکستان هم توجه داشته باشیم. با این حال ایران در کنار تمام این مولفه‌ها می‌تواند با اقدامات خود طالبان را تاحدی کنترل کند. من در زمان پناه بردن احمد مسعود به دره پنجشیر در مصاحبه‌ای گفتم که تنها تشر جمهوری اسلامی کافی است که طالبان جرات صدمه رساندن به احمد مسعود را نداشته باشد و خوشبختانه تا امروز هم همین اتفاق رخ داده است و تا زمانی که ایران از جریان مقاومت در افغانستان حمایت کند هم این اطمینان وجود دارد و این جای تشکر دارد چرا که احمد مسعود و فرماندهانش نیروهایی سالم هستند و من از نزدیک با آن‌ها آشنایی دارم.