شفیعی در گفتوگو با ایلنا:
هرچه پیش میرویم بر سرعت مذاکرات افزوده میشود/ کاستن از فضای بیاعتمادی میان تهران و واشنگتن کار مشکلی است/ ایران در مسیر دستیابی به توافق با نگرانیهای فراوانی مواجه است
یک کارشناس مسائل بینالملل گفت: سه کشور اروپایی فشارهایی را بر ایران وارد کرده و تعهداتی را بر ایران تحمیل میکنند اما خودشان نه حاضر به پذیرش تعهد هستند و اگر هم تعهدی را بپذیرند به آن عمل نمیکنند.
نوذر شفیعی در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی روند پیشرفت مذاکرات وین، آغاز دور هشتم مذاکرات از روز گذشته و در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه از سوی وزیر امور خارجه مطرح شد که طرفین در خصوص آغاز کار روی سند مشترک توافق کردهاند، آیا شاهد سرعت بخشیدن به روند مذاکرات خواهیم بود، گفت: معتقدم هرچه در مذاکرات پیش میرویم اختلافات کاهش یافته و بر سرعت آن افزوده میشود؛ اینکه چرا در دور گذشته مذاکرات به کندی پیش رفت ناشی از این موضوع بود که میان طرفین نوعی بیاعتمادی وجود داشته و همچنان ادامه دارد چرا که ایرانیها ضمن به یاد داشتن خاطره تلخ خروج آمریکا از برجام، امروز نیز با آیندهای مبهم در خصوص توافق هستهای مواجه هستند چراکه جمهوریخواهان اعلام کردهاند در صورت احیای برجام، چنانچه در انتخابات ۲۰۲۲ اکثریت کنگره و در سال ۲۰۲۴ ریاست جمهوری را به دست بیاورند، اقدام ترامپ در خروج از آن را تکرار خواهند کرد.
وی ادامه داد: بهانه آمریکاییها هم البته تحت فشار لابی صهیونیست این است که ایران در صدد خرید وقت برای پیشبرد برنامههای هستهای خود است. بنابراین باید ببینیم چگونه قرار است این فضای بیاعتمادی میان دو طرف کاسته شود که البته کار بسیار دشواری است. ایران به دنبال متنی است که به دغدغههای خودش پاسخ دهد و طرف آمریکایی هم نگرانیهای خود را مدنظر قرار داده است.
وی افزود: یافتن چنین متنی با حساسیتهای خاصی همراه است و میتواند فضای دور هشتم مذاکرات را نیز با لغزشهایی مواجه کند. به هر صورت، لازمه پیشرفت مذاکرات این است که اراده طرفین بر پیشبرد مذاکرات باشد که هر دو طرف در این رابطه نسبت به طرف مقابل شکاک هستند. همچنین اگر تلاش طرفین بر اعتمادسازی معطوف باشد و این اعتماد شکل بگیرد آن زمان است که میتوانیم نسبت به دستیابی به توافق و اجرای موفقیتآمیز آن امیدوار باشیم.
این استاد دانشگاه گفت: ایران در مسیر دستیابی به توافق برای احیای برجام با نگرانیهای فراوانی مواجه است که پایبندی آمریکا به توافق حاصل شده و تعهد این کشور برای تسهیل حضور شرکتهای بینالمللی در ایران از مهمترین نگرانیها است. البته تهدید جمهوریخواهان به خروج از توافق نیز میتواند مانعی برای حضور شرکتها و سرمایهگذاری در ایران باشد.
شفیعی همچنین در پاسخ به این سوال که پیش از آغاز مذاکرات این چنین تصور میشد که مانع اصلی در مسیر احیای برجام آمریکا است و کشورهای اروپایی تنها تسهیلگر گفتوگوها خواهند بود اما با آغاز دور هفتم مشخص شد که تروئیکای اروپایی نیز نقشی غیرسازنده را در پیش گرفتهاند، این سه کشور اساسا چه هدفی را از این نوع کنش دنبال میکنند، گفت: اروپاییها سه ملاحظه را در جریان مذاکرات مدنظر دارند؛ نخستین ملاحظه مسائل و دغدغههای مرتبط با خودشان است. آنها فرضشان بر این است که ایران به دنبال برنامههای هستهای نظامی است.
وی افزود: همچنین در ملاحظه دیگری نگران اسرائیل هستند چرا که بسیار از خشم این رژیم در هراس هستند و در سومین ملاحظه نیز بر دغدغههای ایالات متحده متمرکز هستند و یک نوع همافزایی را به لحاظ این ادعا که ایران برایشان تهدید است، دارند. در مجموع اینها برنامههای هستهای صلحآمیز ایران را «امنیتیسازی» کردهاند. اروپا تحت تاثیر این سه ملاحظه در حال کنشگری است؛ این سه کشور خود را تسهیلگر میدانند اما عملا در کنار آمریکا و اسرائیل قرار دارند.
وی ادامه داد: نکته عجیب البته این است که این سه کشور، فشارهایی را بر ایران وارد کرده و تعهداتی را بر ایران تحمیل میکنند اما خودشان نه حاضر به پذیرش تعهد هستند و اگر هم تعهدی را بپذیرند به آن عمل نمیکنند.