آینده افغانستان در دوحه معامله شده است/ ایران، روسیه و چین بازندگان شاخص توافق آمریکا با پاکستان و سعودی هستند/ تهران در قبال همسایه شرقی در حالت بلاتکلیفی است

پیرمحمد ملازهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به سوالی در خصوص انفعال کشورهای همسایه افغانستان از جمله ایران نسبت به تحولات همسایه خود در حالی که شهرهای این کشور یکی پس از دیگری به دست طالبان در حال سقوط بوده و سقوط پایتخت و ارگ ریاست جمهوری نیز دور از ذهن نبود، گفت: واقعیت این است که در قبال آینده افغانستان معامله‌ای در دوحه میان آمریکا، پاکستان و عربستان سعودی شکل گرفته تا طالبان به قدرت برگردند و امارت اسلامی گزینه‌ای است که از سوی ایالات متحده و نیروهای همسویش در این منطقه انتخاب شده‌اند تا به جای نیروهای لیبرال دموکراتی که از سال ۲۰۰۱ در افغانستان مستقر شده‌اند، قرار بگیرند؛ در واقع واشنگتن از نیروهای دموکرات و حقوق بشر در افغانستان عبور کرده است. 

وی ادامه داد: معامله شکل گرفته در قطر بازندگان و برندگانی دارد که تا اینجای کار برندگان سعودی و پاکستان و بازندگان شاخص ایران، هند، روسیه و چین هستند. 

این کارشناس مسائل افغانستان گفت: انفعالی که ناظران صحنه افغانستان به آن اشاره می‌کنند در اصل در ارتباط با ایران اندکی قابل درک است اما در سمت دیگر، پاکستانی‌ها بسیار جدی وارد جنگ شده‌اند و نیروهای نظامی این کشور به صورت رسمی در جبهه طالبان قرار گرفته‌اند و خبرها حاکی از آن است که در روزهای اخیر ۲۰ تا ۲۵ هزار نیروی رادیکال از مرزهای پاکستان وارد افغانستان شده‌اند.  

وی افزود: در رابطه با تحولات همسایه شرقی دو نگاه در ایران وجود دارد؛ نخست نگاهی است که اولین بار از سوی آقای حسین شریعتمداری و روزنامه کیهان مطرح شد و معتقد است که استقرار امارت اسلامی در افغانستان یک واقعیت است و ما نیز باید برای کم شدن خطرات، این مساله را پذیرفته و با آن‌ها کار کنیم که البته این تفکر در میان نیروهای امنیتی کشورمان هم طرفدار دارد و طالبان را بهتر از نیروهای لیبرال دموکرات می‌داند؛ حال سوال این است که این نگاه تا چه میزان با منافع ایران همخوانی دارد که پاسخ من این است که همخوانی ندارد.

وی افزود:  نگاه دوم این است که علیرغم پذیرش طالب به عنوان واقعیت صحنه افغانستان، این مساله نیز نباید فراموش شود که در صورت قدرت گرفتن و استقرار امارت اسلامی، این گروه فضا را برای نیروهای رادیکال که بخش قابل توجهی از آن دشمن ایران بوده و در سوریه و عراق با جمهوری اسلامی جنگیده است را باز می‌کند و این امنیت ملی کشورمان را به خطر خواهد انداخت. در این میان اما به نظر می‌رسد تهران نتوانسته است میان این دو نگاه تعادل ایجاد کند و بلاتکلیف است. 

ملازهی گفت: اگر بلاتکلیفی در صحنه سیاست خارجی ایران وجود نداشت، قطعا به این سادگی از کنار سقوط شهرهای مهم افغانستان عبور نمی‌کردند تا در شهری مانند هرات، اسماعیل خان به عنوان یک فرمانده جهادی و والی آن شهر که از ایران درخواست کمک کرده بود به دست طالبان اسیر شود. 

وی افزود: در شمال افغانستان نیز همین انفعال را از سوی همسایگان شمالی افغانستان شاهد بودیم که انتظار می‌رفت روسیه، تاجیکستان و ازبکستان به درخواست‌های ژنرال دوستم برای حفظ مزار شریف پاسخ مثبت دهند که این اتفاق هم محقق نشد و این شهر سقوط کرد؛ معلوم است که این کشورها هم متوجه شده‌اند که معامله صورت گرفته در دوحه قوی‌تر از آن است که بتوان از تحقق آن جلوگیری کرد. 

این تحلیل‌گر مسائل شبه قاره گفت:‌ با استقرار امارت اسلامی، قطعا برنامه بعدی آمریکا جمع و یکپارچه شدن نیروهای رادیکال از مناطق مختلف آسیا در افغانستان است تا آن‌ها را برای مقابله با ایران، روسیه و چین تجهیز کند و من تردیدی ندارم که این انفعال تهران به نفع کشورمان تمام نخواهد شد.