شکاف داخلی در خصوص نحوه احیای برجام باعث تعلیق مذاکرات شد/ برخی با تصور کاندیداتوری ظریف، مانع موفقیت مذاکرات وین پیش از انتخابات شدند/ مساله مبادله زندانیان به احیای برجام گره خورده است

مرتضی مکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به سوالی در خصوص افق پیش روی مذاکرات وین برای احیای برجام در دولت سیزدهم گفت: در رابطه با تعلیق مذاکرات وین و موکول شدن ادامه مذاکرات به پس از استقرار دولت سیزدهم متغیرهای زیادی قابل بررسی هستند؛ واقعیت این است که یک شکافی در داخل نظام جمهوری اسلامی ایران در خصوص چگونگی احیای برجام وجود دارد. این شکاف از همان ابتدای پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا عیان شد. آقای جو بایدن چند گام اولیه برای احیای برجام برداشتند؛ اینکه چهره‌هایی که در مذاکرات سال ۲۰۱۵ حضور داشتند را مجددا مسئول پیشبرد مذاکرات احیا کردند و همچنین اظهارات امیدوارکننده‌ای در خصوص احیای برجام از سوی وی مطرح شد. 

وی ادامه داد: این در حالی است که در جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی این سیگنال‌های مثبت را به شکل دیگری پاسخ داد و قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را تصویب کرد و به میزان قابل توجهی دست مذاکره‌کنندگان را بست چراکه اگر این مصوبه نبود، دیپلمات‌های ما با سهولت بیشتری می‌توانستند مذاکرات برای احیای برجام را به پیش ببرند. 

وی افزود: طرح خواسته‌های حداکثری از سوی ایران که استراتژی «همه یا هیچ» را در پیش گرفت و سیاست لغو گام به گام تحریم‌ها را از روی میز مذاکره برداشت، باعث طولانی‌تر شدن مذاکرات و در نهایت تعلیق آن شد و همانطور که رئیس‌جمهور اشاره کرد، اگر قانون مصوب مجلس نبود و سیاست گام به گام در پیش گرفته می‌شد، امکان اینکه تحریم‌ها خیلی زودتر لغو شود، دور از انتظار نبود. 

این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: در نتیجه این اختلافات موجود در کشور در خصوص نحوه احیای برجام و نتایج انتخابات ریاست جمهوری تا حد زیادی پیش‌بینی می‌شد که مذاکرات به سرنوشت فعلی دچار شود و همانگونه که پیش از انتخابات تلاش زیادی صورت گرفت تا مذاکرات احیای برجام با این تصور که آقای ظریف می‌خواهد کاندیدای ریاست جمهوری شود، به سرانجام نرسد؛ پس از انتخابات نیز تلاش شد تا با تعلیق مذاکرات، تصمیم‌گیری در این خصوص به تیم دولت سیزدهم محول شود. 

مکی همچنین در خصوص تصمیم ایالات متحده برای تعلیق تبادل زندانیان، در پی تعلیق مذاکرات احیای برجام، گفت: طرح خواسته‌های حداکثری از سوی هر دو طرف و اینکه دوطرف تلاش می‌کنند تعلیق مذاکرات را به گردن دیگری بیاندازند، باعث شده تا اجرای توافقات اولیه نیز که می‌تواند حامل سیگنال‌های مثبت برای تداوم مذاکرات محسوب شود را نیز در هاله‌ای از ابهام فرو برده و تعلیق کند. ایران در زمان ترامپ هم آمادگی خود را برای تبادل زندانیان اعلام کرده بود که رئیس‌جمهور وقت آمریکا از آن استقبال نکرد و این تصور برایش وجود داشت که مساله مبادله زندانیان می‌تواند در نهایت به نفع جمهوری اسلامی ایران باشد. اکنون نیز گفته شده که توافق برای تبادل ۱۰ زندانی صورت گرفته بود اما باز هم این مساله به سرانجام نرسید و به نظر می‌رسد دو طرف می‌خواهند حداکثر بهره تبلیغاتی را از این مساله ببرند و آن را به مذاکرات احیای برجام گره زده‌اند.