خوشبینیم که در دولت جدید ایران، مدل برخورد نیکسون با چین تکرار شود/ اینکه "هیچ خبری" از وین نمی‌رسد، نشانه خوبی نیست/ بازگشت آسان به برجام اصلی ممکن نیست

ادوارد رودز،  استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه جرج میسون آمریکا است. وی در حوزه‌های روابط بین‌الملل و سیاست خارجی آمریکا مشغول بحث و بررسی و تحقیق است. رودز در گفت‌وگو با ایلنا نظرات خود را درباره مذاکرات برجامی و احیای توافق بیان کرده است.

آیا دو دولت حاضرند تصمیم سیاسی پرهزینه‌ای  بگیرند

ادوارد رودز در ابتدا در مورد مذاکرات وین گفت:  به نظر می‌رسد که مذاکره‌کنندگان وین توافقنامه پیشنهادی را تنظیم کرده‌اند که با موقعیت چانه‌زنی رسمی هیچ یک از طرف‌ها سازگار نیست. به این معنا که توافقنامه پیشنهادی شامل مقرراتی است که هم دولت ایران و هم دولت ایالات متحده در گذشته عنوان کرده‌اند که غیرقابل قبول است. اکنون سوال این است که آیا دو دولت حاضرند تصمیم سیاسی پرهزینه‌ای را برای دادن امتیازاتی به طرف دیگر  بگیرند.

اگر طرفین حاضر به دادن امتیاز به طرف دیگر نباشند، توافق ممکن نیست

وی اضافه کرد: بدون دانستن اینکه این امتیازات دقیقاً چه امتیازاتی است، نمی‌توان فهمید که آیا هر دو دولت  مایل به پرداخت هزینه سیاسی داخلی باشند که لازم است پرداخت کنند. با این حال، چیزی که تقریباً درست است این است که بهای سیاسی برای هر دو دولت قابل توجه خواهد بود. بخش‌های عمده مردم و بازیگران مهم سیاسی در هر کشور به شدت مخالف انجام این امتیازات هستند. به احتمال زیاد هیچ یک از دو دولت قادر به ارائه توافق به عنوان "پیروزی" نیستند.

این استاد دانشگاه همچنین در ادامه گفت:  اگر هر یک از دو طرف تمایلی به تعیین امتیازات و پرداخت هزینه‌های سیاسی مربوط به امتیازات نداشته باشند، در این صورت توافق امکان‌پذیر نیست.

بازگشت آسان به برجام اصلی ممکن نیست

ادوراد رودز افزود: یک مشاهده نهایی مهم است؛ آنچه مدتهاست روشن شده این است که  "بازگشت" آسان به برجام  اصلی ممکن  نیست. این غیرممکن است چرا که طی چند سال گذشته، اقدامات برگشت‌ناپذیری از سوی هر دو طرف انجام شده است. آنچه روی میز است چیزی در روح برجام  اصلی است، چیزی که به عقیده مذاکره‌کنندگان نگرانی‌های مهم ایالات متحده و ایران را برطرف می‌کند حتی در حالی که از هر دو امتیاز سیاسی قابل توجهی می‌خواهند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: برای انجام توافق نهایی، تهران و واشنگتن باید امتیازاتی را بدهند و بگیرند. با فرض اینکه هر دو طرف به این نتیجه برسند که مایلند هزینه سیاسی انجام این امتیازات را بپردازند، هر یک باید زمان بهینه برای انجام آنها را تعیین کنند.

وی اضافه کرد: احتمالاً دو طرف به وضعیت سیاسی داخلی خود نگاه کنند و در تلاشند تا زمانی را تعیین کنند که هزینه‌های سیاسی آنها را به حداقل برساند.

تمایل به زنده نگه داشتن توافق وجود دارد

اینکه "هیچ خبری" از وین نمی‌رسد، نشانه خوبی نیست

این استاد دانشگاه اضافه کرد: بهترین حدس من این است که تنها چیزی که می‌تواند به سرعت نهایی شود، شکست مذاکرات است. به این معنی که یا ایالات متحده یا ایران (یا هر دو آنها) می‌توانند به سرعت "نه" بگویند، اما گفتن "بله" زمان قابل توجهی را می‌طلبد حتی اگر هر دو، تصمیم به گفتن "بله" داشته باشند. من فکر می‌کنم در شرایطی هستیم که در واقع این که "هیچ خبری" از وین نمی‌رسد، نشانه خوبی نیست. این واقعیت که هر دو طرف درگیر بحث های وین هستند نشان می دهد که هیچ یک از طرفین وضعیت موجود را کاملاً قابل قبول نمی دانند. من فکر می کنم منصفانه است که بگویم تمایل به زنده نگه داشتن توافق وجود دارد. اما این احتمال وجود دارد که اگر امتیازاتی که هر طرف از دیگری می‌خواهد، مورد پذیرش قرار نگیرد در این صورت مذاکرات با شکست مواجه می‌شود.

مخالفت اسرائیل با برجام از موانع احیای برجام است

ادوارد رودز تاکید کرد: مخالفت اسرائیل با برجام از موانع احیای این توافق است. یکی از هزینه‌هایی که دولت بایدن مجبور به پرداخت آن شد، عصبانیت متحدان آن‌ها است. حفظ این روابط احتمالاً به تعهدات اضافی آمریکا در قبال آنها، حداقل در حد تأمین خواسته‌های طرفداران و مدافعان آنها در آمریکا، احتیاج دارد.

خوشبینیم که در دولت جدید ایران، مدل برخورد نیکسون با چین تکرار شود

وی در ادامه در مورد تاثیر انتخابات در ایران بر مذاکرات وین گفت: بله تاثیر دارد اما تأثیر آن برای ناظران آمریکایی مشخص نیست و حتی ممکن است برای ناظران ایرانی نیز مبهم باشد. خوش‌بینان در آمریکا امیدوارند آنچه که "نیکسون با  چین" انجام داد را ببینیم. در طول جنگ سرد، عادی‌سازی روابط با چین برای یک سیاستمدار میانه‌رو یا چپ غیرممکن بود. فقط راست محافظه‌کار ضد کمونیست شناخته شده مانند رئیس‌جمهور ریچارد نیکسون توانست  به پکن سفر کند و روابط را عادی کند بدون اینکه متهم به، به خطر انداختن امنیت و ارزش‌های آمریکایی شود. رأی.دهندگان راست آمریکایی و ضدکمونیست‌ها به نیکسون اعتماد کردند؛ او نتیجه گرفت که عادی‌سازی روابط با چین کار درستی است و آنها مایل بودند قضاوت وی را بپذیرند.