یادداشتی تحلیلی از مصطفی کریمی؛
تحلیل پیام، داستان، شعار و کمپین در مناظره اول ریاست جمهوری/ تهمت، سنگر بی‌برنامگی
مصطفی کریمی طی یادداشتی به بررسی جزئیات فنی نخستین مناظره انتخابانی میان کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری که با موضوع «اقتصاد» برگزار شد، پرداخت.
از اولین مناظره تلویزیونی کندی و نیکسون در سال ۱۹۶۰ توجه بر روی تکنیک‌های مناظره در کمپین های سیاسی، اهمیتی دو چندان یافت. مناظره های انتخاباتی سال ۱۹۶۰ برای ریچارد نیکسون بسیار گران تمام شد چرا که گفته می شود او بیمار بوده و در مناظره نخست، پیشنهاد گریم صورت پیش از حضور در تلویزیون را رد کرده بود. تیم کندی هم از این فرصت استفاده کرد و با آگاهی از فن نورپردازی با انداختن نور از بالا، چهره نیکسون رو ناخوشایندتر از کندی به تصویر کشید. از آن سال به بعد اهمیت ظاهر مناظره کننده ها و تکنیک های کنترل مناظره تلویزیونی و تحتت أثیر قرار دادن مخاطب اهمیت بسیاری در مناظره های انتخاباتی و نتایج آن پیدا کرد. بر این اساس بر روی "فرم لباس"، "رنگ لباس"، "زبان بدن"، "شیوه استدلال ها"، "نحوه مواجهه با رقیب یا رقبا"، "نوع بیان کلمات"، "شدت صدا" ، "چگونگی بیان آمار و ارقام" و "انتقال پیام" ، تحقیقات فراوانی صورت پذیرفت و با پیشرفت رویکردهای میان رشته ای (Interdisciplinary ) و با توسعه و ترویج رشته هایی مانند بازاریابی سیاسی (Political Marketing) و با پیوند شیوه هایی تدوین کمپین های اقتصادی و تبلیغاتی با کمپین های سیاسی، تدوین، تقریر و مکتوب کردن کمپین های انتخاباتی و سیاسی، به یک تخصص چند رشته ای تبدیل شد.
استفاده از فعالان کف توئیتر به جای بهره گیری از مشاوران اقتصاد، برند و مناظره
اولین نکته تاسف بار در مناظره اول ریاست جمهوری این بود که کاندیدهای ریاست جمهوری به جای بهره گیری از متخصصان این عرصه (به غیر از یک یا دو استثنا) با این پیشفرض که مناظره یک بحث و جدل سیاسی است، با بهره گیری از مشاوره کسانی که در توئیتر خوب فحش می دهند یا خوب فحش می خورند فضای مناظرات ریاست جمهوری یک کشور هشتاد و پنج میلیون نفری را پیش بردند که خود یک "فاجعه ملی" است. واقعا شاید در زیمباوه هم پیش نیاید نامزد ریاست جمهوری یک فعال توئیتر را که با فالو و آنفالو افراد و فحش و تهمت درصدد بالاتر بردن فالورهای خود بود به عنوان مشاور مناظرات ریاست جمهوری برگزیند. بر همین مبنا هم بسیاری از دلسوزان کشور، به درستی، فضای مناظره که باید از پیش به وسیله مشاوران طراحی می شد را را در سطح ریاست جمهوری ارزیابی نکردندف نتیجه این اشتباه محاسباتی گزینه ها، این بود که طیف وسیعی از بینندگان هیچ گزینه ای در سطح ریاست جمهوری در مناظرات ندیدند. هفت نفر می خواهند برای لایک و تشویق و هورا، به هم فحش بدهند، تهمت بزنند، سابقه همدیگر را زیر سوال ببرند و با تخریب همدیگر حقانیت خود و جریان خودشان را ثابت کنند.
تحلیل استراتژی های مناظره بر مبنای سبد رای، پژوهش و برنامه زمانی با پیام، داستان و کمپین
تقریبا می شود گفت بر خلاف مناظره های سال ۱۳۹۶ و حتی مناظرات پیشین، حداقل های نظری یک مناظره انتخاباتی در حد ریاست جمهوری رعایت نشد. تحلیل فضای پیشاکمپین در مناظرات ریاست جمهوری یکی از ابزارهای کمین نویسان برای بازسازی فضای مناظرات پیش از آن است. تقریبا می شود گفت به صورت اسف باری هیچ کاندیدایی برنامه ای برای ارائه در فضای پیشا کمپین نداشت.
اولین نکته در باب مناظره این است که مناظره، بخش مهمی از کمپین سیاسی است. در واقع مناظره به عنوان یکی از ابزارهای کمپین، برای جلب آراء رای دهندگان به دلیل بازنمایی فضای اصلی رقابت میان کاندیداها، از نقش به سزایی در مبارزات انتخاباتی و تعیین الگوی رفتار انتخاباتی مردم، برخوردار است. با اینکه فضای سیاسی موجود در هر مبارزه انتخاباتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ ولی در بسیاری از موارد، عامل مهم‌تر (که برنده و بازنده را مشخص می‌کند) شرایطی است که در هر کمپین انتخاباتی و به‌صورت پویا رقم می‌خورد. با این وصف طراحی فضای مناظره و مناظره موفق ، معمولا در کمپین های سیاسی در سه مرحله دسته بندی می شود:
با این وصف مناظره، باید به وسیله کمپین انتخاباتی، در بستری قرار داده شود، هم که شرایط آماده سازی، هدف گذاری و استخراج پیام در مرحله پیشا مناظره در آن صورت گیرد، هم پیام و نحوه ارائه آن و مواجهه با رقیب و جلب اعتماد مردم در مرحله مناظره لحاظ شود و هم نحوه پوشش خبری و شکل دادن به افکار عمومی در مرحله پسا مناظره رعایت شود. تلخ ترین نکته مناظره اول ریاست جمهوری ۱۴۰۰ این بود که هیچ یک از کاندیدهای هفت گانه، کمپین، پیام، شعار و داستان مشخصی نداشتند.
یک برنامه انتخاباتی موفق پیش از مناظره، مانند نقشه یک ساختمان، شرایط کلی زمینه سیاسی و استراتژی‌ها و منابع مورد نیاز را تا روز انتخابات مشخص می‌سازد. روشن است که از این برنامه باید همانند نقشه ساخت یک ساختمان، به عنوان راهنما و مرجع استفاده شود، نه اینکه تنها در هنگام سردرگمی و مشکلات به آن مراجعه شود.
بر اساس تحقیقات صورت پذیرفته در این زمینه ۶ برنامه اصلی در فضای پیشا مناظره باید صورت پذیرد:
۱) انجام تحقیقات لازم جهت آماده شدن برای مناظره انتخاباتی؛
۲) تعریف کردن یک هدف استراتژیک که همانا "مقدار رای مورد نیاز" برای پیروز شدن در انتخابات است؛
۳) تحلیل، بخش‌بندی و انتخاب رای‌دهندگان گروه هدف؛
۴) تعیین یک پیام انتخاباتی؛
۵) تهیه یک برنامه ارتباطی با رای‌دهندگان
۶) اجرای درست این برنامه ارتباطی.
هیچ یکی از مراحل ششگانه بالا در کمپین نویسی و فضای پیشاکمپین، کاندیدهای هفتگانه انتخابات سال ۱۴۰۰ رعایت نشده بود.
