قاضی، اسم افرادی که در حبس قرار دارند را دائم مرور و به آنها توجه کند/ آراستگی و ادب شرط قضاوت عادلانه است

به گزارش ایلنا،‌ سید ابراهیم رئیسی امروز در نشست شورای عالی قوه قضاییه با شورای قضایی استان‌ها با اشاره به فیوضات و برکات ماه رجب اظهار داشت: برای دست اندرکاران امر قضا بهره مندی از ملکه و مدال فرقان و تمییز حق از باطل و تقوای الهی، امری ضروری است؛ بسیاری تلاش دارند تا با جوسازی‌ها، باطل را حق و حق را باطل جلوه دهند و انسان برای زدودن این غبار‌ها و انجام قضاوت بر مبنای حق و عدل نیاز دارد تا به ملکه فرقان و تقوای الهی مجهز باشد.

رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: قاضی در مراحل و فرآیند‌های مختلف قضاوت از جمله تشخیص موضوع و حکم و ایجاد تناسب میان موضوع و حکم و همچنین برخورداری از اراده پولادین برای صدور حکم و تصمیم گیری مبتنی بر مبانی باید به ملکه فرقان مجهز باشد و تقوای الهی پیشه کند.

وی با بیان اینکه برای قضاوت عادلانه، آراستگی به علم و ادب از شرایط لازم است، گفت: بسیاری از فقها در بحث قضا، آداب قضا را جزء فرایض و واجبات امر قضاوت در نظر گرفته اند؛ آداب قضا جلوه‌های متعددی دارد که برخی از آن‌ها در آیین دادرسی قید شده است، اما باید توجه داشت که آداب قضا نشأت گرفته از یک محتوای درونی است.

رئیسی در ادامه با تشریح مقولات «ادب مع الله » ، « ادب مع النفس » و « ادب مع الناس» گفت: ادب مع الله عبارت است از آنکه بدانیم آنچه در درون ما نیز می گذرد بر محضر خداوند آشکار است ؛ ادب مع النفس نیز عبارت است از مراقبت از آمیخته کردن امر مقدس قضاوت با هواهای نفسانی و ادب مع الناس نیز شمولات مختلفی از جمله توجه به کرامت انسانها و مراجعان به دستگاه قضایی دارد.

رئیس دستگاه قضا با اشاره به اهمیت مقوله توجه به کرامت مراجعان به دستگاه قضایی گفت: ما در زمینه اهتمام به کرامت انسانها و مراجعان به دستگاه قضایی دستور العملی را صادر کرده‌ایم که همه همکاران ما در قوه قضاییه مکلف به اجرای این دستورالعمل مهم هستند؛ یکی از جلوه‌های تکریم ارباب رجوع، شنیدن سخنان آنان می‌باشد؛ تشخیص درست موضوع و صدور حکم عادلانه نیز از جلوه‌های دیگر تکریم مراجعان به دستگاه قضایی است.

وی تبیین موضوع حکم برای طرفین دعوی را جلوه دیگری از توجه به کرامت مراجعان به دستگاه قضایی دانست و گفت: باید قرائن و ادله قطعی منتهی به صدور حکم به طرفین دعوی نشان داده شود و موضوع حکم برای آنها تبیین شود تا رضایت این مراجعان به دستگاه قضایی جلب شود و این امر از جمله موضوعات اصلی در رعایت آداب قضا توسط قضات است.

رئیسی با اشاره به اهمیت شناسایی موضوع توسط قاضی رسیدگی کننده به پرونده، گفت: باید توجه داشت که مراجعه قاضی به کارشناس و متخصص برای شناخت موضوع، امری ضروری است؛ مشاوره و مشورت کردن با افراد متخصص و مطلع خلاف استقلال قاضی نمی‌باشد و به اتقان رأی نیز کمک می‌کند.

وی به موضوع نقض آراء در مراجع بالاتر قضایی اشاره کرد و گفت: باید شاهد به حداقل رسیدن نقض آرا در مراجع بالاتر و دیوان عالی کشور باشیم و به هر میزان که این نقض آراء چه از حیث شکلی و چه از حیث ماهوی کاهش یابد، نشانه‌ای دال بر اتقان آراء صادره در محاکم خواهد بود.

رئیس قوه قضاییه با اشاره به ضرورت سرکشی و نظارت مستمر قضات از زندان‌ها و آگاهی آن‌ها از وضعیت زندانیان گفت: قاضی باید افراد در حبس را مدام به اسم و مشخصات مرور کند و با مشاهده پرونده آن‌ها بررسی کند که آیا این افراد مستحق ادامه حبس می‌باشند یا خیر.

رئیسی در ادامه سخنان خود به اهمیت پیگیری مجدانه مسئولان قضایی در خصوص اجرای دستورالعمل‌های ابلاغی اشاره کرد و گفت: اینجا میدان عمل است؛ اگر ۲۰ درصد حرف گفته می‌شود باید ۸۰ درصد عمل صورت گیرد لذا همکاران ما در استان‌ها و ستاد به صورت مداوم و مجدانه پیگیر عملیاتی شدن دستورالعمل‌ها، فعل‌ها و ترک فعل‌ها باشند.

وی با بیان اینکه در بستر گام دوم انقلاب اجرای عدالت یک محور بسیار مهم است گفت: عدالت اعم از عدالت قانونی و عدالت اخلاقی مربوط به همه دستگاه‌ها و شئونات نظام اسلامی است؛ عدالت اخلاقی یک بستر بسیار گسترده است و بدین معناست که فردی که متخلق به اخلاق الهی و مودب به آداب قضا است با بهره مندی از ملکه عدالت اخلاقی، می‌تواند عدالت قانونی را نیز برقرار سازد.

وی با بیان اینکه اقتدار بدون عدالت هرگز بر صراط مستقیم قرار نمی‌گیرد گفت: اقتدار بدون عدالت، قدرت نمایی و قیافه گرفتن بدون عمل است و مصداق این موضوع آمریکایی‌ها هستند که در جای جای جهان حقوق بشر را زیر پا می‌گذارند و در کنار این موضوع ژست به کیفر رساندن مجرمین را نیز می‌گیرند؛ در واقع صرفا نمایش قدرت ارائه می‌دهند؛ این امر در حالی است که برای همه مردم دنیا مبرهن است که آمریکایی‌ها مظهر تضییع حقوق مردم و میثاق شکنی در همه عالم هستند.

رئیس قوه قضاییه در ادامه با اشاره به آمار‌های موجود در زمینه کاهش اطاله دادرسی و کاهش ورودی پرونده‌ها به دادگستری‌ها گفت: آمار موجود بیانگر توفیقات دستگاه قضایی در امر کوتاه شدن زمان رسیدگی به پرونده‌ها در دادگاه‌ها و کاهش ورودی پرونده‌ها به دادگستری‌ها است؛ البته باید در این زمینه‌ها اقدامات بیشتری صورت گیرد.

رئیسی ادامه داد: همچنین در امر توجه به مسائل زندان و زندانیان نیز، وضعیت مطلوبی وجود دارد؛ البته باید در این زمینه نیز اقدامات بیشتری صورت گیرد.

رئیس قوه قضاییه خطاب به مسئولان قضایی در مرکز و استان‌ها گفت: در مقطع فعلی که در روز‌های پایانی سال به سر می‌بریم، ضروری است اقدامات صورت گرفته در سال ۹۹ و برنامه ریزی برای سال ۱۴۰۰ مبتنی بر سند تحول قضایی انجام گیرد و همکاران قضایی نیز در همه نقاط کشور نقطه نظرات اصلاحی خود را به معاونت راهبردی قوه قضاییه منتقل کنند و توجه داشته باشید که سند تحول قضایی باید توسط همه بخش‌ها اجرایی گردد.

وی به مبحث صیانت از حقوق عامه اشاره کرد و گفت: حقوق عامه از نکات بسیار مهم و محوری می‌باشد؛ این موضوع نباید صرفا حالت شکلی داشته باشد؛ برای نمونه وقتی در تقویم «روز حمایت از حقوق مصرف کنندگان» درج شده، باید در بازار نگاه کنیم و ببنیم که آیا این حمایت از حقوق مصرف کننده توسط سازمان ذی ربط و ساز و کار‌های موجود تحقق یافته است یا خیر.

رئیس قوه قضاییه توجه به منابع طبیعی و جنگل‌ها را یکی از مصادیق محوری و مهم در امر صیانت از حقوق عامه دانست و تاکید کرد: همکاران قضایی در سراسر کشور نسبت به تعیین تکلیف پرونده‌های معوق پیرامون تعرض به منابع طبیعی و جنگل‌ها اهتمام جدی داشته باشند.

رئیسی افزود: یکی از موضوعات در پرونده‌های مرتبط با حقوق عامه، تشخیص درست موضوع است؛ در این رابطه نیز ممکن است پرونده مربوطه دارای پیچیدگی‌هایی باشد که ضروری است روسای کل دادگستری‌ها با ایجاد تمهیدات آموزشی ویا بهره گیری از متخصصین امر، شرایط را برای قضات جهت شناخت و تبین درست موضوع فراهم آورند.

وی به مقوله نظارت بر ضابطین اشاره کرد و گفت: نظارت بر ضابطین و آموزش ضابطین، امری بسیار مهم برای مسئولان قضایی و قضات است و ضروری است قضات، گزارش‌های ضابطین را با دقت مطالعه و نواقص موجود را برطرف کنند و توجه داشته باشند که نباید رابطه آن‌ها با ضابطین صرفا در چارچوب اداری باشد.

رئیسی آموزش تخصصی قضات را از نکات بسیار مهم دانست و بیان داشت: روسای کل دادگستری‌ها و مسئولان قضایی باید شرایطی را ایجاد کنند که در زمینه‌های تخصصی نظیر بورس، بیمه، بانک و ... آموزش‌های لازم به قضات ارائه شود؛ چرا که این امر به اتقان آ‌راء صادره کمک خواهد کرد.

رئیس قوه قضاییه در ادامه به مقوله اعمال ماده ۴۷۷ اشاره کرد و تصریح کرد: حکم صادره در دادگاه تجدیدنظر قطعیت دارد و ماده ۴۷۷ در زمره مرحله بعدی دادرسی نمی‌باشد، بلکه تضمینی برای اجرای قانون و موازین شرع در عدلیه است.

وی توجه به امر صلح و سازش در قبال پرونده‌های ارجاعی به دستگاه قضایی را بسیار مهم دانست و خاطرنشان کرد: تأکید به انجام صلح و سازش وبه مصالحه رساندن پرونده‌های ارجاعی یک شاخص محسوب می‌شود و قضات باید در قبال پرونده‌هایی که به لحا ظ قانونی مختومه شدن با صلح و سازش را دارد، رویکرد ایجاد مصالحه میان طرفین دعوی را اتخاذ کنند ودر هر مرحله‌ای که مقتضی است شرایط را برای رساندن پرونده به صلح وسازش فراهم کنند.

رئیس قوه قضاییه صیانت از سلامت همکاران قضایی را موضوعی بسیار مهم دانست و تاکید کرد: سلامت همکاران قضایی تضمین کننده سلامت تصمیمات و آرا قضایی و سلامت کل مجموعه قوه قضاییه است و خدشه به این سلامت به همه تصمیمات قضایی ضربه وارد می‌کند؛ بنابراین مدیران قضایی باید نسبت به زیر مجموعه خود نظارت مستمر و علی الدوام داشته باشند و توجه کنند که امر نظارت بخشی از مدیریت است و نظارت را به بخش‌های حفاظتی و نظارتی حواله ندهند بلکه در همان مرحله اول از وقوع تخلف پیشگیری کنند.

رئیسی در پایان تأکید کرد: مقوله اعتماد عمومی و افزایش امید در جامعه و اقداماتی که به این امر مهم منتهی می‌شود، سرمایه‌ای ارزشمند است که این سرمایه را نمی‌توان با چیز دیگری عوض کرد؛ از همین رو بهترین کار اقدام ایجاد امید در جامعه با اقدامات مجدانه و پیگیرانه است.