بهشتی‌پور در گفتوگو با ایلنا:
بایدن با فرمان حکومتی تحریم‌های ترامپ را لغو کند/ آیا عربستان اجازه نظارت بر برنامه هسته‌ای خود را به ایران می‌دهد که حضور در برجام را می‌خواهد؟/ برنامه موشکی برای ایران هویتی است نه حیثیتی
استاد مسائل استراتژیک شرایط ایران و آمریکا برای بازگشت به برجام و همچنین نقش کشورهای اروپایی و عربی حاشیه خلیج فارس را در مواجه با ایران مورد بررسی و تحلیل قرار داد.
حسن بهشتی‌پور در گفت‌گو با خبرنگار ایلنا درباره مباحث مطرح شده در خصوص پروسه بازگشت ایالات متحده به برجام و اجرای کامل تعهدات از سوی ایران، در پاسخ به این سوال که کدام کشور نخست باید به تعهدات خود بازگردد، با بیان اینکه در عرف بین الملل وقتی کشوری از توافق یا تعهدنامه‌ای خارج می‌شود، برای بازگشت به آن سند باید شروع کننده باشد، اظهار داشت: آمریکا که از اردیبهشت ماه سال ۹۷ از برجام خارج شده است نمی‌تواند انتظار داشته باشد که نخست ایران به تعهدات خود بازگردد. ایران یک سال، از اردیبهشت ماه ۹۷ تا اردیبهشت سال ۹۸ به امید اینکه اروپایی‌ها به تعهدات خودشان عمل کنند صبر کرد و همه تعهدات را مو به مو اجرا کرد اما آنها به تعهداتشان عمل نکردند و در نهایت ایران در پنج گام، هر ۶۰ روز به سمت کاهش تعهدات خودش حرکت کرد.
وی ادامه داد: بنابراین چون شروع کننده این راه آمریکا بوده، طبیعتاً آن کشور باید به تعهدات خود بازگشته و آنها را عملی کند. از آقای بایدن انتظار می‌رود فرمانی صادر کرده و فرمانی که آقای ترامپ برای لغو تعلیق تحریم‌های ایران صادر کرد را ملغی کند. در عرصه بین‌الملل وقتی یک طرف شروع‌کننده سیاستی است، خود باید برای جبران پیشگام شود. وقتی آقای بایدن این کار را انجام دهد، اروپایی‌ها بهانه‌ای ندارند که بگویند تحت فشارهای آمریکا تعهدات خود را اجرا نمی‌کنند و تعهداتش را اجرایی خواهند کرد.
این کارشناس ارشد مسائل سیاست خارجی با تاکید بر عرف بین الملل درباره بازگشت به تعهدات میان کشورها خاطرنشان کرد: ایران و ایالات متحده میتوانند نقطه صفر بگذارند و بگویند هر دو با هم بازگشت به تعهداتشان را شروع می‌کنند اما این آمریکاست که از برجام خارج شده است، درست مثل قطع رابطه دو کشور با یکدیگر است، طرفی که شروع کننده قطع ارتباط بوده است، برای تجدید رابطه پیشگام می‌شود.
وی با روشن دانستن مسیر بازگشت به تعهدات از سوی دو طرف، گفت: بایدن می‌خواهد در باره برجام با متحدین خودش هماهنگی انجام دهد. او بر خلاف ترامپ که اصلاً اروپایی‌ها را به حساب نمی‌آورد و برخورد‌های بسیار بدی با آنها داشت، به شرکای اروپایی خودش احترام می‌گذارد و حتی ممکن است در این موضوع با چین و روسیه نیز هماهنگی کند.
بهشتی‌پور گفت: پروسه بازگشت به برجام به زمان احتیاج دارد چرا که باید یک اقدام هماهنگ را همه با هم پیش ببرند؛ اما مشروط کردن بازگشت ایران به تعهداتش، تعلیق به محال است. باید واقع‌بین باشیم، بایدن برای چگونگی برگشت به توافق با ایران به زمانی برای مشورت و جمع بندی نیاز دارد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این پروسه در زمان دولت آقای روحانی محقق می‌شود، با بیان اینکه این موضوع برای آنها خیلی اهمیتی ندارد، یادآور شد: می‌توان تصور کرد که خیلی زودتر از اتمام این دوره ریاست جمهوری به نتیجه برسند اما اینکه آقای روحانی یا شخص دیگری باشد، چندان اهمیتی ندارد، چرا که آنها می‌دانند رهبری انقلاب در این زمینه تصمیم‌گیرنده هستند. حتی برجام هم در دولت قبلی شروع شد و در دولت روحانی به نتیجه رسید.
این استاد دانشگاه درباره توقعاتی که دو کشور از یکدیگر دارند از جمله خواست ایران مبنی بر خروج آمریکا از منطقه، اظهار داشت: این موضوع از سوی مسئولان ایران مطرح می‌شود اما شرط ایران برای مذاکره با آمریکا نیست. منطق ایران این است که حضور آمریکا موجب ناامنی در منطقه شده و به جای اینکه امنیت بی‌آفریند، موجب به وجود آمدن داعش و تروریست‌های تکفیری شده که عملیات‌های مختلف را در منطقه انجام می‌دهند. این حضور به جای اینکه امنیت افزا باشد امنیت زدا شده است. بنابراین مثل هر کشور دیگر اعلام موضع می‌کنند اما تا به حال به عنوان شرط از طرف ایران مطرح نشده است.
وی دومین موضوع را نگرانی غرب از برنامه موشکی ایران دانست و تصریح کرد: مسائل موشکی، حق دفاع مسلم ایران است. مطرح شدن این موضع به عنوان شرط مذاکره، مثل این است که ایران بگوید تنها زمانی مذاکره می‌کنم که ایالات متحده موشک‌های هسته‌ای خود را از بین ببرد؛ چه کسی می‌تواند چنین حرفی را از ایران بپذیرد؟ بنابراین نباید این حق را به خودشان بدهند چرا که موشک‌ها تنها وسیله دفاعی ایران است و نباید در مقابل دشمنانش آن را خلع سلاح کرد. کدام عقل سلیمی در ایران زیر بار چنین موضوعی می‌رود؟
این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه خواسته طرف مقابل مبنی اینکه ایران برنامه موشکی خود را محدود کند، یک خواسته ناحق است؛ بیان داشت: آنها می‌دانند حجم کل بودجه نظامی ایران بسیار کمتر از کشورهایی مانند اسرائیل، عربستان و امارت است؛ بنابراین این منطق ایران در مورد دفاع است که استفاده از موشک در برابر تهاجم به عنوان یک عامل بازدارنده را حق مشروع خود می‌داند و هیچ وقت از آن کوتاه نخواهد آمد. این مسئله، حیثیتی نیست بلکه مسئله‌ای هویتی است. خیلی روشن است که ایران نمی‌تواند مسیر خود را بدون موشک‌ها جلو ببرد.
وی با اشاره به نگرانی آمریکا و اروپا از حضور منطقه‌ای ایران، ادامه داد: موضوع حضور منطقه‌ای ایران نیز روشن است؛ خود آنها در منطقه حضور دارند؛ آمریکا با اجازه دولت بحرین، در این کشور، پایگاه دارد علاوه بر آن بزرگترین پایگاه نظامی ایالات متحده با هماهنگی در قطر قرار دارد. ایران نیز با هماهنگی دولت سوریه و عراق در این کشورها حضور دارد.
این استاد مسائل استراتژیک با بیان اینکه کشورهای منطقه باید منطق ایران را بپذیرند یا لااقل راجع به چیزی که قابل مذاکره باشد، گفتوگو کنند، گفت: کشورهای منطقه میتوانند در خصوص چگونگی برقراری صلح در یمن رایزنی کنند، ایران از همه امکاناتش برای صلح یمن استفاده کند و عربستان نیز به جای اقدام نظامی دنبال برقراری صلح باشد یا اینکه این پیشنهاد ایران که مسیر همکاری‌های منطقه‌ای بدون حضور آمریکا را شکل دهیم موضوع گفتوگو با عربستان، امارات در دیگر کشورها قرار گیرد.
وی تصریح کرد: آیا عربستان اجازه می‌دهد که ایران راجع به برنامه هسته‌ای آنها صحبت کند که آنها می‌خواهند در مذاکرات هسته‌ای ایران باشند؟ اکنون عربستان سعودی حتی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه نمی‌دهد که به مراکز هسته‌ای آنها که در حال همکاری با چین و کره جنوبی است، دسترسی داشته باشند. بنابراین با این شرایط آیا عربستان سعودی می‌پذیرد که ایران در مذاکرات آژانس و در نظارت بر عملکرد عربستان وارد مذاکره شود؟
