مصوبه مجلس نمی‌تواند اهرم فشاری بر دولت بایدن باشد/ برای ایران برداشتن تحریم‌ها نسبت به بازگشت آمریکا به برجام تقدم و اولویت دارد

دیاکو حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره موضع گیری‌های اخیر مقام‌های ارشد ایران درباره برجام و همچنین سخنان سیاستمداران آمریکا پیرامون این توافق‌نامه، اظهار داشت:‌ اکنون خوانش‌های کاملا متفاوتی از برجام، کارکرد و آینده آن از طرف ایران و آمریکا وجود دارد که الزاما این خوانش‌ها با یکدیگر سازگار نیستند. از طرفی ایران اعلام کرده است برداشتن تحریم‌ها نسبت به بازگشت آمریکا به برجام تقدم و اولویت دارد. اگر بازگشت آمریکا به برجام به معنای لغو هر چه سریعتر تحریم‌هایی که بعد از خروج آمریکا از برجام وضع شده است، باشد، در آن صورت ایران نیز از این بازگشت استقبال می‌کند.

وی افزود: اما اگر معنای بازگشت به برجام صرفاً تدارک نیل به مذاکره برای آمریکا و چانه زنی‌های باشد که ایران در مورد آنها توافق ندارد و این اتفاق در حالی بیفتد که تحریم‌های آمریکا هنوز لغو نشده‌اند و چشم‌انداز کوتاه‌مدتی نیز برای لغو آن موجود نباشد، طبیعتا مورد قبول ایران واقع نمی‌شود و این آن چیزی است که توسط مقامات رسمی ما گفته شده است. بنابراین اولویت ایران لغو تحریم‌ها است و نه الزاماً بازگشت آمریکا به برجام و اگر این بازگشت منجر به لغو در زمان کوتاه مدت و معین شود طبیعتا مورد حساب قرار می‌گیرد.

این کارشناس ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه از طرفی سویه ‌گیری‌های آمریکایی بسیار متنوع‌تر است، یادآور شد: جمهوری‌خواهان عمدتاً مخالفت بازگشت به برجام هستند، همانطور که از ابتدا هم مخالف این توافقنامه بودند. بخشی از دموکرات‌ها اگرچه در اقلیت بودند اما از ابتدا از این توافق حمایت نکردند. اکنون نیز بسیاری از جامعه الیت‌های واشنگتن معتقدند که ایران تحت فشار زیادی قرار گرفته و تحریم‌هایی که طی این مدت انجام شده ایران را در مضیقه اقتصادی قرار داده است. بنابراین انتظار دارند ایران آمادگی دادن امتیازهای بیشتری در مقابل لغو تحریم‌ها داشته باشد؛ بنابراین به آقای بایدن می‌گویند که بلافاصله به برجام باز نگردد و همچنین اینکه بازگشت به برجام مساوی با لغو کلیه تحریم ها نباشد و از آنها برای گرفتن امتیازهای بهتر و بیشتر استفاده کنند.

وی خاطر نشان کرد:عده دیگری فکر می‌کنند که اساسا آمریکا نیازی ندارد به برجام بازگردد چرا که این توافقنامه از ابتدا بسیار معیوب بوده است و امروز نیز که به واسطه خروج آمریکا از برجام زمان بندی‌هایی آن به هم خورده‌ است، کارکرد کافی نیز ندارد. ضمن اینکه این توافق به مسائلی مثل برنامه موشکی ایران و سیاستهای منطقه‌ای رسیدگی نکرده و اینها مسائل عدیده‌ای است که ریشه در روابط ایران و آمریکا دارد. بنابراین چنین تصوری در آمریکا وجود دارد و آن را نیز ترویج می‌‌کنند.

دیاکو حسینی با بیان اینکه در این آشفته بازاری که وجود دارد دولت بایدن و درک او از اهمیت این توافق و چشم انداز دستیابی به توافق بهتر با ایران در غیاب برجام تعیین کننده است، ‌گفت: اگر آنها فکر کنند که می‌توانند بدون بازگشت به برجام به توافق بهتر با ایران دست یابند، هرگز به برجام باز نخواهند گشت. همچنین اگر تصور کنند که ایران آماده سپردن امتیازهای بیشتری به ایالات متحده در ازای لغو تحریم‌ها است، ممکن است تعلل بیشتری کنند. 

وی تاکید کرد: پیچیدگی‌های این مسئله خیلی زیاد است چون آقای بایدن به محض اینکه وارد کاخ سفید شود مجبور خواهد بود برای مجاب کردن جمهوریخواهان، بخشی از دموکرات‌ها و متحدانش از جمله اسرائیل و کشورهای عربی تلاش زیادی را به خرج داده و نشان دهد که بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها مقدمه‌ای برای رسیدگی به سایر مسائل در رابطه با ایران است اما واقعیت این است که برای چنین مسئله ای هیچ تضمینی وجود ندارد و ممکن است چنین اتفاقی نیفتد.

این تحلیلگر ارشد مسائل بین المللی با بیان اینکه کار برای آقای بایدن در هفته های اول ورودش به کاخ سفید بسیار دشوار خواهد بود، ادامه داد: مگر اینکه چنین تضمین‌هایی را از سوی ایران به دست بیاورد اما به دلیل فقدان ارتباطات موثر و بادوام دیپلماتیک بین ایران و آمریکا حداقل این تضمین را نمی‌تواند به دست بیاورد و ایران نیز نمی‌تواند چنین تضمینی را به آقای بایدن بدهد؛ بنابراین کار بسیار سختی پیش روی دولت آقای بایدن خواهد بود.

وی درباره قوانین اخیر مجلس شورای اسلامی و نقش آنها در روابط ایران و آمریکا و تاثیرش در برجام گفت:  نمایندگان مجلس تصور می‌کنند که با ایجاد این اهرم‌های فشار بر آمریکای بایدن، او را ناگزیر می‌کنند که بلافاصله به برجام بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند؛ اما واقعیت این است که پیچیدگی‌های سیاست در واشنگتن این ساده‌انگاری را رد می‌کند. 

این استاد مسائل استراتژیک افزود: عده زیادی از دموکرات‌ها همین اتفاقات، یعنی شروع غنی‌سازی ۲۰ درصد و تقلیل اجرای پروتکل الحاقی توسط ایران را بهانه‌ای می‌گیرند برای ادامه تحریم‌ها و به تعویق انداختن لغو آنها تا بازگشت آمریکا به برجام؛ تا از این طریق فرصت کافی داشته باشند که جمهوری خواهان و متحدانش را متقاعد کنند و یا حتی منتظر انتخابات ایران در خردادماه بمانند.

حسینی با بیان اینکه از طرف دیگر این نوع اقدامات از طرف ایران، بایدن را تحت فشار روانی جدیدی قرار خواهد داد، تصریح کرد: آن فشار عبارت است از اینکه اگر بایدن به واسطه ایران تحت فشار قرار گرفته و در پیامد این اقدامات، بلافاصله به برجام بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند،‌ به عنوان ضعف دولت بایدن تلقی می‌شود. بنابراین به منظور اینکه چنین تلقی ایجاد نشود همین موضوع می‌تواند بایدن و مشاورانش را تشویق کند که به این زودی‌ها به برجام باز نگردند و تحریم‌ها را لغو نکنند برای اینکه در مقابل ایران یک دولت و رئیس‌جمهور ضعیف شناخته نشوند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: این مسئله در سیاست داخلی آمریکا که به شدت دو قطبی است و دو حزب یکدیگر را به انواع و اقسام رفتارها و اتهامات متهم می‌کنند، خیلی اهمیت دارد و می‌تواند منجر به پویایی و دینامیزم در آمریکا شود و کار را دشوارتر کند. بنابراین در مقطع حاضر که هنوز دولت آمریکا شکل نگرفته و پنجره کوچکی برای بهبود روابط دو کشور باز است این قبیل اقدامات نمی‌تواند اهرم فشار ایجاد کرده و به سمت بهبود و گزینه‌های مطلوب ایران حرکت کند، بلکه برعکس ممکن است آمریکا را به سمت دیدگاه‌های تندتر سوق دهد. 

وی در پایان افزود: این تلقی حتی در میان دموکرات‌های آمریکا رایج است که ایران به واسطه تحریم‌های ایالات متحده به لحاظ مالی تحت فشار شدیدی قرار دارد و دست بالا را در این چانه زنی‌ها  ندارد، بنابراین بعید می‌دانم که این اقدامات مفید باشند. بهتر بود که ما صبر می‌کردیم و اجازه می دادیم آنها سیاست‌های خودشان را مشخص کنند بعد اقدام کنیم، چرا که فرصت کافی هم برای واکنش وجود داشت، اما اکنون اقدامات انجام شده می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد.