گزارشی از سیاست خارجی ایران در هفته‌ای که گذشت
طی یک هفته گذشته گمانه زنی‌ها پیرامون برجام با واکنش‌هایی از سوی تروئیکای اروپای و رئیس‌جمهور منتخب آمریکا ادامه داشت، ایران نیز میزبان وزرای خارجه سوریه و آذربایجان بود. آخر هفته اما رئیس جمهور ترکیه با اظهار نظری که چاشنی جدایی‌طلبی بخش‌هایی از ایران را به همراه داشت واکنش‌های زیادی را برانگیخت.
به گزارش ایلنا، هنوز یک هفته از ترور «محسن فخری زاده» دانشمند هسته‌ای ایرانی نگذشته بود و همچنان سیل محکومیت این ترور و پیام‌های تسلی کشورهای دیگر به ایران ادامه داشت که طرحی با عنوان مقابله با تحریم‌های هسته‌ای و آنچه "صیانت از حقوق ملت ایران" خوانده شد در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. این طرح که دولت را به بازگشت به شرایط پیش از برجام و غنی سازی ۲۰ درصد ملزم می‌کند، بلافاصله به تایید شورای نگهبان رسید و بعدتر نیز مورد تاکید شورای عالی امنیت کشور قرار گرفت.
این در حالی است که رئیس جمهور، وزارت امور خارجه و سخنگوی دولت چندین بار این طرح را غیر کارشناسی و بدون در نظر گرفتن نظر و رای دولت دانستند. از سویی اما محمد جواد ظریف در گفت‌وگویی تصریح کرد که اگر اروپا به تعهدات برجامی خود بازنگردد طرح مجلس را اجرایی می‌کنیم.
با آغاز هفته جو بایدن رئیس جمهور منتخب ایالات متحده آمریکا در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان، درباره دشورای بازگشت واشنگتن به برجام، اظهار داشت که باید شفاف بگویم که بسیار سخت است. وی همچنین گفت که حرف آخر این است که نباید اجازه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را داد و بعد نیز تاکید کرد که مساله موشک‌ها هم هست که می‌تواند خیلی دشوار باشند.
اما به نظر می‌رسد تروئیکای اروپایی اینبار بر خلاف دوران زمامداری ترامپ دوباره نقش پلیس بد را انتخاب کرده است به طوریکه «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان با بیان اینکه نیازمند نوعی برجام پلاس خواهیم بود که به سود ما باشد گفت: انتظارهای واضحی از ایران داریم که علاوه بر عدم تولید تسلیحات هسته‌ای، هیچ‌گونه برنامه‌ای برای موشک‌های بالستیک هم نداشته باشد.»
وزارت خارجه آلمان پیشتر نیز اعلام کرده بود که اروپا منتظر نظرات دولت جدید آمریکا درباره توافق هسته‌ای ایران است تا بتواند درباره این توافق تصمیم‌گیری کند اما فعلا باید به توافق هسته‌ای ایران متعهد باشیم و تا بتوانیم در آینده پیشنهادها را بررسی کنیم.
اما «جوسب بوررل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره چشم‌انداز بازگشت دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا به برجام، گفت که بایدن از تمایل برای بازگشت به تواق هسته‌ای سخن گفته است اما باید دید ایرانی‌ها چه فکر می‌کنند، چرا که حق دارند حس کنند که به آن‌ها خیانت شده است.
ایران در هفته گذشته روزهای پر رفت و آمدی را به لحاظ دیپلماتیک داشت روز دوشنبه میزبان «فیصل مقداد» وزیر خارجه سوریه بود که نخستین مقصد خود را در سمت جدیدش سفر به ایران انتخاب کرده بود.
این سفر از آن جهت مهم است که سوریه خواست اینگونه القا کند که سوریه بهترین رابطه را با ایران دارد و روابطشان با کشورهای دنیا را از راه ایران شروع می‌کنند.
بلافاصله بعد از سفر دو روزه وزیر خارجه سوریه به تهران و دیدارش با مقامات امنیتی نظامی و دیپلماتیک، «جیحون بایراموف» وزیر خارجه جمهوری باکو در فاصله کمتر از چهل روز پس از غائله قره‌باغ/آرتساخ و صلح میان ایروان و باکو به ایران سفر کرد و با مقامات ارشد ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.
اخبار منطقه‌ای به حضور وزارای خارجه دوکشور آذربایجان و سوریه به ایران محدود نشد، سردار قاآنی فرمانده سپاه قدس به عراق سفر کرد و با مقامات ارشد از جمله رئیس‌جمهور و نخست وزیر این کشور دیدار و گفت‌وگو داشت.
همچنی سرگئی لاوروف در نشست «گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای» اوضاع خلیج‌فارس را دارای نگرانی جدی دانست و از طرح روسیه برای حضور ایران و آلمان در جلسه مجازی رهبران پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل با خبر داد.
پایان هفته نیز با یک رویداد و یک اظهار نظر جنجالی به پایان رسید، روز پنج شنبه حسن روحانی و «محمد اشرف غنی» روسای جمهور ایران و افغانستان ضمن اشاره به اشتراکات فرهنگی دو کشور و نزدیکی زبانی و فرهنگی، راه آهن هرات_خواف را افتتاح کردند.
در فاصله‌ای کمتر از چند از خبر اتمام دیوار ۸۱ کیلومتری ترکیه در مرز ایران، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سفری که به جمهوی باکو داشت با خواندن شعر ارس واکنش مقامات و افکار عمومی ایران را برانگیخت.
در این شعر او به فاصله افتادن میان دو آذربایجان اشاره می‌کند و سعی می‌کند طرح شکست خورده آذربایجان شمالی/ جنوبی را که پان ترکیست‌‌ها و تجزیه طلبان بر آن تاکید داشتند، دوباره احیا کند.
محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در واکنش به این سخنان اردوغان در حساب توئیتر خود نوشت: به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است! یا او نفهمید که علیه استقلال جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند در باره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.
علاوه بر واکنش ظریف، شبکه‌های اجتماعی ایران نسبت به این اقدام اردوغان واکنش‌های تندی نشان دادند.
