وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی ویژه خبری:
زمان زیادی برای واکنش در برابر عهدشکنی غرب نیاز نداریم
ما گفته‌ایم می‌خواهیم به دنیا ثابت کنیم که برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز است و می‌خواهیم ثابت کنیم آن‌هایی که از ایران یک تهدید ساخته بودند در واقع خودشان تهدید عمده صلح و امنیت در این منطقه و جهان هستند.
وزیر امورخارجه کشورمان گفت: غربی‌ها می‌فه‌مند که باید با ایران از در احترام و تکریم وارد شوند و هر زمان احساس کنیم عهدشکنی وجود دارد برنامه به شکلی تنظیم شده است که ما می‌توانیم برگردیم و زمان زیادی نیاز ندارد.
به گزارش ایلنا، محمدجواد ظریف در سخنانش در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما گفت: به همه دوستان پیشنهاد می‌کنیم که عظمت این کوه را که در این توافقات ایجاد شده است ببینند نه این‌که در داخل کوه به دنبال یک خس و خاشاکی که به زمین افتاده بگردیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا قرار دادن برخی شرکت‌ها و افراد ایرانی در فهرست تحریم‌ها به روند گفت‌وگو‌ها صدمه‌ای وارد نمی‌کند؟ تصریح کرد: اگر بخواهیم واقع بین باشیم این موضوعات نقض تفاهم نیست چون افراد جدیدی وارد تحریم‌ها شده‌اند درست است که کل تحریم‌ها غیرقانونی و بی‌اثر است، اما این تحریم‌هایی است که قبلا وجود داشته است و افراد جدیدی برای اجرای آن تحریم‌ها اضافه شده‌اند.
وی گفت: البته این صحبت‌ها و اقدامات آن اعتمادی را که باید در مرحله اول که همان اعتمادسازی است ایجاد کند دچار خدشه خواهد کرد و ما این موضوع را به صراحت به خانم اشتون، آقای کری و دیگران تذکر دادیم و آنها در مقابل به ما تاکید کردند که در رسیدن به راه حل نهایی متعهدند و می‌خواهند همه تحریم‌ها برداشته شود.
وزیر امور خارجه افزود: آنها قبول دارند که باید همه تحریم‌ها برداشته شود و ما این روند را ادامه خواهیم داد؛ چراکه دولت و مردم ایران وقتی وارد کاری می‌شوند جدی هستند؛ ما گفته‌ایم می‌خواهیم به دنیا ثابت کنیم که برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز است و می‌خواهیم ثابت کنیم آن‌هایی که از ایران یک تهدید ساخته بودند در واقع خودشان تهدید عمده صلح و امنیت در این منطقه و جهان هستند.
وی گفت: برای ادای این وظیفه با پافشاری بر حقوقمان جدا مذاکره و به صورت جدی دیگران را هم وادار می‌کنیم که در پای میز مذاکره بیایند و با نمایندگان این مردم مذاکره کنند.
وی تاکید کرد: وقتی در سابقه مذاکرات بین‌المللی نگاه می‌کنیم نمی‌توانید خیلی از این دست مثال پیدا کنید که وزرای امورخارجه شش کشور عمده دنیا در فاصله چند ساعت به ژنو سرازیر می‌شوند آن هم دوبار در طول دو هفته و در ژنو می‌مانند.
ظریف ادامه داد: این افراد گاهی اوقات از الان که درباره برنامه‌هایشان سوال کنید تا سال آینده برای ساعت‌های مختلف برنامه‌ریزی کرده‌اند اما می‌بینید که برنامه‌هایشان را لغو می‌کنند و به ژنو می‌آیند؛ چراکه احساس می‌کنند مجبورند با جمهوری اسلامی پای میز مذاکره بنشینند.
وی افزود: مقاومت مردم ما بود که وزرای امورخارجه کشورهای مهم دنیا را به پای میز مذاکره با ایران کشاند و این روش را با زبان عزت، منطق و با زبان قدرت اما با لحن حقوقی و مقررات بین‌الملل ادامه خواهیم داد.
وی گفت: ما با ادبیات خاص چنین مذاکراتی، منافع مردم را پیش می‌بریم و ضمن آن تلاش می‌کنیم تهدیدات، تحریم‌ها، فشارهاو تنگناهای اقتصادی را که به ناحق برمردم تحمیل شده است برطرف کنیم و یقین داریم با ایستادگی بر این دیدگاه و مسیر تعامل سازنده که به نظر ما گفتمان اصلی انقلاب اسلامی نیز همین مسیر اعتدال است می‌توانیم به نتیجه برسیم.
ظریف در پاسخ به این سال که چه تضمینی وجود دارد که ما گام‌هایی در مسیر این تفاهم نامه برداریم اما طرف مقابل بر ندارد؟ گفت: متن برنامه اقدام مشترک کاملا مشخص است و بر اساس آن همه اقدامات باید کاملا متوازن باشد.
وی افزود: در توافقی هم که دوستان ما در وین داشتند و در چند روز آینده مجدد گفت‌وگو‌ها ادامه خواهد یافت کاملا مشخص است که ما در یک روز اقدامات را انجام خواهیم داد.
وی ادامه داد: اقداماتی که ایران انجام می‌دهد سازوکار نظارتی آژانس را دارد و بقیه اقدامات نیز سازوکاری دارد و ما توافق کردیم و در داخل برنامه اقدام نیز وجود دارد که یک کمیسیون مشترک از ایران و ۱ + ۵ تشکیل می‌شود و بر اجرا نظارت می‌کند.
وزیر امور خارجه گفت: هر دو رشته اقدامات هم از سوی ایران و هم ۱ + ۵ مورد ارزیابی و راستی‌آزمایی قرار می‌گیرد، از این رو حتما آنها موظفند که اقدامات خود را انجام دهند.
وی افزود: البته نگرانی آنها این است که یک تحریمی را که انجام داده‌اند با یک دستور لغو می‌شود در صورتی که ایران باید اقدامات خود را در یک بازه زمانی انجام دهد چون این اقدامات مانند تبدیل اورانیوم ۲۰ درصد به سوخت یا اکسید یا رقیق کردن سوخت نیازمند بازه زمانی است.
وی گفت: البته بحث‌هایی هم در این زمینه بوده است اما اکنون توافق وجود دارد و در متن نیز کاملا روشن است که اقدامات همزمان و در یک روز صورت می‌گیرد، البته ما آن روز را هنوز تعیین نکرده‌ایم چون بستگی دارد به این‌که اروپایی‌ها بیشتر این امکان را داشته باشند.
وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: البته در جلسه دو روزپیش به صورت کلی تصویب کردند؛ آنها فکر می‌کردند نمی‌توانند این کار را در ماه دسامبر انجام دهند و نیاز دارند تا ماه ژانویه صبر کنند اما توانستند در این جلسه به صورت کلی تصویب کنند و اختیار را به خانم اشتون بدهند که برای آنها تصمیم‌گیری کند.
وی گفت: البته این موضوع نیازمند این است که در توافقی که بین کار‌شناسان صورت می‌گیرد در مورد جزئیات تفاهم کنیم.
وی تصریح کرد: زمانی که این تفاهم صورت گرفت روزی را تعیین می‌کنیم که در همان روز اقدامات ما و اقدامات ۱ + ۵ آغاز خواهد شد و مکانیزم و سازوکار نظارتی نیز مشخص است.
ظریف افزود: سازوکار نظارتی برای اقدامات ما آژانس و برای آنها کمیسیون مشترک است و یقین دارم که کم‌کم به نتیجه می‌رسیم.
وی گفت: خیلی سخت است دیدگاهی را که سال‌ها غربی‌ها به آن خو گرفته‌اند تغییر دهند اما ما مردم مقاوم و صبوری هستیم و این دیدگاه را تغییر خواهیم داد و آنها می‌فه‌مند که باید با ایران از در احترام و تکریم وارد شوند و هر زمان احساس کنیم عهدشکنی وجود دارد برنامه به شکلی تنظیم شده است که ما می‌توانیم برگردیم و زمان زیادی نیاز ندارد.
وی افزود: وضع کنونی به شکلی است که تقریبا با یک فاصله ۲۴ ساعته می‌توانیم برگردیم و تولید ۲۰ درصدی ایران می‌تواند در یک فاصله کمتر از ۲۴ ساعت از سر گرفته شود آنها هم می‌توانند برنامه‌های خودشان را برگردانند.
وزیر امور خارجه گفت: البته آنها ادعا می‌کنند که برای آنها زمان بیشتری طول می‌کشد به این علت که فقط تحریم‌ها نیست که بر ایران فشار ایجاد کرده بلکه فضاسازی روانی غیر عادی جلوه دادن ایران این فضا را ایجاد کرده است.
وی افزود: آن‌چه که تندروهای آمریکا از آن اظهار نگرانی می‌کنند و تندروهای داخل دولت نیز تلاش می‌کنند با امکانات خود مانع از آن شوند این است که اگر این فضا بشکند همان‌طور که آقای رییس‌جمهور گفت نظام تحریم‌ها ترک بر می‌دارد و این ترک را نمی‌توان به راحتی بازسازی کرد.
وی ادامه داد: نمی‌خواهم اصلا راجع به نقض صحبت کنم؛ اطمینان می‌دهم اگر نقضی صورت گیرد ما هم مقابله به مثل می‌کنیم اما ما با این دیدگاه وارد این روند شدیم که کار را به پیش ببریم و با توکل به خدا و اعتماد مردم کار را با چشم باز به نتیجه برسانیم.
ظریف گفت: ما معتقدیم که این مسیر را می‌توانیم تا آخر به جلو ببریم؛ آن‌چه که برای ما اهمیت حیاتی دارد این است که نپذیریم کسی برای ما تعیین تکلیف کند و به ما دستور دهد که چه کاری را می‌توانیم و چه کاری را نمی‌توانیم انجام دهیم.
وی افزود: مبنای برنامه ما این است و مردم توانسته‌اند آن را به کرسی بنشانند و من فکر می‌کنم با همین دیدگاه و با عنایت به همین پایداری و مقاومت می‌توانیم جلو ببریم.
وی تاکید کرد: به نظر من خیلی هم نباید نگران بعضی حرف‌های لابی صهیونست باشیم؛ اظهارنظرهای همسایگان نیز بیشتر از روی نگرانی است و واقعیت ندارد؛ ما واقعا برایمان امنیت همسایگان مانند امنیت خودمان است و به همین دلیل نیز به کشورهای منطقه سفر کرده‌ام.
وزیرامورخارجه ادامه داد: به همه دوستان پیشنهاد می‌کنیم که عظمت این کوه را که در این توافقات ایجاد شده است ببینند نه این‌که در داخل کوه به دنبال یک خس و خاشاکی که به زمین افتاده بگردیم و بگوییم این هم چیز مهمی است؛ ما باید با اعتماد به مردم و اتکاء به خدا از همه خس‌وخاشاک‌ها بگذریم.
وی گفت: هدف، یک برنامه گام به گام است که هم در مقدمه برنامه اقدام و هم در مرحله نهایی مشخص شده است که دو نکته حتما وجود خواهد داشت که یکی برنامه غنی سازی در ایران و دیگری رفع همه تحریم‌ها از جمله تحریم‌های شورای امنیت و تحریم‌های دوجانبه و چند جانبه را شامل می‌شود.
وی افزود: این مساله کاملا صریح است اما این‌که چگونه قرار است مذاکره کنیم برداشت من این است که بعد از مرحله اول و پس از اجرای این مرحله که نباید فاصله زیادی داشته باشد؛ چراکه قبل از اجلاس وزرای خارجه اتحادیه اروپا آنها نیز نگرانی داشتند که تا ۲۰ ژانویه شاید نتوانند آماده شوند ولی ظاهر این امر این است که در جلسه‌ای که دو روز پیش داشتند این اجازه داده شد که حتی زود‌تر از اول بهمن کار شکل بگیرد.
ظریف گفت: البته تعطیلات میلاد حضرت مسیح را نیز پیش رو داریم اما به هر حال ممکن است تا یکی دو هفته امکان اجرا به دلیل تعطیلات سال نو میلادی نباشد اما پس از آن و با اجرای مرحله اول، با فاصله کمی مذاکرات را شروع می‌کنیم و الان توافق کرده‌ایم که مذاکرات دیگری برای مراحل میانی نباشد.
وی گفت: توافق کردیم که مذاکرات راجع به گام نهایی باشد و این گام نهایی را با دقت تعریف کنیم.
وی افزود: برنامه اقدام مشترک شامل یک گام اولیه بود که باید بسیار ریز تعریف می‌شد؛ چراکه باید اجرایی شود؛ باید یک چارچوب و تصویری را روشن می‌کردیم که همه بدانند به کجا می‌رویم اما الان می‌خواهیم که گام نهایی را به دقت تعریف کنیم.
وزیر امور خارجه گفت: ممکن است نتوانیم کل این گام نهایی را در یک مرحله اجرا کنیم اما می‌توانیم درباره کل آن توافق کنیم و بعد با فواصلی بر اساس برنامه زمان‌بندی شده آن را اجرا کنیم.
وی افزود: به هر حال همه این مسائل بحث‌هایی است که باید در مذاکره که بسیار هم دشوار خواهد بود بررسی شود؛ مذاکره اول که برای شش ماه بود این‌قدر دشوار بود مذاکرات بعدی برای یک دوره طولانی‌تری خواهد بود ولی باید بگویم که آن دوره نیز مدت‌دار است و بعد از آن دوره ما وارد مرحله‌ای خواهیم شد که برنامه هسته‌ای ایران مانند برنامه هسته‌ای ژاپن می‌شود.
وی گفت: در جمله پایانی برنامه اقدام مشترک ژنو نیز آمده است که بعد از گذشتن دوره مرحله نهایی، با ایران مثل هر کشور غیرهسته‌ای دیگر برخورد خواهد شد.
ظریف گفت: بعضی دوستان ما تصور می‌کنند کشور غیر هسته‌ای به معنای کشوری است که هیچ دسترسی به فناوری هسته‌ای ندارد بلکه مبنای کشور غیر هسته‌ای ان پی تی و معاهده عدم اشاعه است.
وی افزود: معاهده عدم اشاعه دو گروه کشور را تعریف می‌کند یک گروه کشورهای هسته‌ای که شامل ۵ کشور آمریکا، شوروی سابق، چین، فرانسه و انگلیس هستند و سایر کشورهای عضو ان پی تی همگی غیرهسته‌ای هستند و لذا ژاپن، آلمان، برزیل، آرژانتین و همه کشورهایی که دسترسی به فناوری پیشرفته غنی‌سازی دارند غیر هسته‌ای هستند.
وی گفت: بعضی دوستان دائما اصطلاح «ایران هسته‌ای» را مطرح می‌کنند و این‌ها باید بدانند که این لفظ در محیط‌های سیاسی و آکادمیک خارج ایران به معنای ایران دارای سلاح یا دست کم خواهان رسیدن به سلاح هسته‌ای است؛ لذا باید روی عبارات دقت کنیم.
وزیر امور خارجه افزود: در برنامه اقدام مشترک گفته می‌شود بعد از این‌که توافق نهایی(که یک دوران مدت دار است و زمان آن هنوز معلوم نیست و باید روی آن توافق کنیم) به پایان برسد ایران مانند کشورهای ژاپن و آلمان می‌شود، یعنی هیچ محدودیتی وجود ندارد جز محدودیت‌هایی که ان پی تی می‌گذارد و آن نرفتن به دنبال سلاح هسته‌ای است.
وی گفت: در هر حال اگر ما توافقی کنیم و برخی محدودیت‌ها را بپذیریم اما قطع مسلم این است که برنامه غنی‌سازی در خاک ایران ادامه پیدا خواهد کرد.
وی در ادامه سخنانش در این‌باره که چرا امریکایی‌ها اخیرا به گونه‌ای اعلام می‌کنند که بر اساس این مذاکرات توانسته‌اند ایران را در بحثهسته‌ای مهار کنند؟ گفت: این موضوعات بحث‌های داخلی است؛ چراکه ایران به دنبال سلاح نبوده است.
ظریف افزود: آن‌هایی که از ایران تهدید انگاری می‌کردند دروغ می‌گفتند؛ امنیت، دین، اخلاق و تاریخمان اقتضا می‌کند که به دنبال سلاح نباشیم، ما کشوری هستیم که با وجود سکوت جامعه بین‌المللی، قربانی سلاح شیمیایی بودیم در حالی که فناوری آن را داشتیم حتی یک بار در عمل متقابل از سلاح شیمیایی استفاده نکردیم.
وی گفت: هیات حقیقت‌یاب در جریان جنگ ایران و عراق ۷ بار گزارش صادر و اعلام کرد عراق از سلاح شیمیایی علیه ایران استفاده کرده و ایران هیچ‌گاه عمل متقابل انجام نداده است.
وی افزود: دنیا خیالش راحت باشد که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و ایران حتی قبل از این برنامه و در ۱۰ سال گذشته نیز به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده است.
ظریف گفت: برخی در جهان می‌خواهند به گونه‌ای القا کنند که مانع دستیابی ایران به سلاح شده‌اند و این صحبت‌ها را به این حساب بگذاریم که طرف آمریکایی باید به طرف‌های فشار در کشور خود پاسخگو باشد.
وی افزود: مطالعات زیادی در آمریکا انجام شده که گروه‌های فشار منافع رژیم صهیونیستی را مقدم بر منافع آمریکا می‌دانند و این نگرانی برای مردم آمریکا وجود دارد.
وی گفت: نمی‌خواهم در امور داخلی آمریکا دخالت کنم و خود مردم آمریکا می‌دانند که چطور با این وضع برخورد کنند و نشانه‌هایی را در آمریکا دیده‌ایم که چطور مردم از این وضع خسته شده‌اند و در بحران اخیر سوریه مردم آمریکا مانع جنگ شدند.
ظریف افزود: لابی صهیونیست تلاش بسیاری کرد که آمریکا را به جنگ بکشاند و متاسفانه بعضی از کشورهای عربی و اسلامی نیز فشارهای شدیدی به آمریکا آوردند اما مردم پاسخ «نه» دادند و کنگره به خاطر پاسخ نه مردم بود که در مقابل جنگ ایستاد و آقای اوباما روش دیگری را در پیش گرفت(اگر چه که اعتقاد دارم اوباما هم از ابتدا تمایل نداشت وارد جنگ شود).
وی گفت: مردم آمریکا دیگر از لابی صهیونیستی خسته شده‌اند و این لابی به همین دلیل بر طبل جنگ می‌کوبد.
وی اظهار کرد: این توفیق جمهوری اسلامی بوده که این فضا را شکسته است و من فکر می‌کنم به دلیل همین توفیق بود که سیاستی را که ایران و تنها یکی دو کشور دیگر به دنبال آن بودند و از یک جنگ خانمانسوز جلوگیری کردند ایجاد شود.
وزیر امور خارجه گفت: دولتمردان آمریکایی و غربی هنوز احساس می‌کنند باید به این گروه اندک و فریبکاری که با مردم آمریکا صادق نیستند پاسخ دهند اما مردم آمریکا با دیدگاه دیگری به دنیا نگاه می‌کنند و مهم برای ما این تحول است.
وی گفت: در ابتدای کاریم؛ مراحل بسیار دشواری وجود دارد؛ بهت و ناباوری به بدخواهان ما حاکم شده است؛ آنها دست از کار نکشیده‌اند در حال تلاش هستند که از مسیر دیگری وارد شوند.
وی افزود: نتانیاهو می‌گوید اولین خطر بمب هسته‌ای ایران متوجه اروپاست که همین مساله یک هراس‌افکنی است و تلاش می‌کنند این نگرانی‌ها را ایجاد کنند.
ظریف با اشاره به این‌که باید این نگرانی‌ها را بشناسیم گفت: بیش از هر چیز نیاز داریم که در داخل کشور همه گروه‌ها همراه باشند و اختلافات جناحی را کنار بگذارند.
وی افزود: متعلق به هیچ جناحی نیستم و نبوده‌ام و باید با دید کلان همه دست به دست هم بدهیم و از فرصتی که ایجاد شده است استفاده کنیم و این فرصت را فراهم نکنیم که آنها تجدید قوا کنند و از بهت و حیرت در بیایند.
وی گفت: ما باید بهت بعد از بهت برای آنها ایجاد کنیم.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه گفت: نمی‌خواهم کار طرف‌های مذاکره کننده را در داخل کشورشان سخت کنم اما ساختار تحریم‌ها شامل یک برنامه واقعی تحریم و یک فضای روانی است؛ آن‌چه امروز بیش از برنامه واقعی تحریم فشار اقتصادی بر مردم وارد می‌کند آن فضاست که حتی قبل از اجرای توافق شکسته است؛ همین امروز شرکت‌های مختلف صف کشیده‌اند که به ایران بیایند.
وی تاکید کرد: در برنامه هسته‌ای ایران غنی‌سازی ۲۰ درصد هنوز متوقف نشده است اما اگر براساس توافقات متوقف شود قابلیت آن را دارد که در مدت یک روز بازگردد.
وی گفت: آن‌چه در مورد راکتور اراک پذیرفتیم نیزهیچ تحولی در راکتور ایجاد نمی‌کند؛ ساخت‌وساز ادامه دارد و نصب دستگاه‌ها هر وقت لازم باشد و ببینیم به توافق متعهد نیستند شکل می‌گیرد.
ظریف افزود: نمی‌خواهم حرفی بزنم که تحریک کننده باشد چون قصد این کار را ندارم و فکر می‌کنم که توافق به نفع همه دنیاست.
وی گفت: من همیشه گفته‌ام بازی حاصل جمع صفر را نمی‌پذیرم و معتقدم بر این اساس نمی‌توان به نتیجه رسید اما واقع امر این است که ساختار برنامه هسته‌ای ایران دست نخورده است، غنی‌سازی، فردو، نطنز و اراک ادامه دارد در صورتی که به نظر بنده فضا شکسته و تصویری که از ایران ایجاد کرده بودند تمام شد.
وی گفت: آن‌چه به عنوان زلزله در روابط بین الملل مطرح است این نیست که یک جمله توافق چه باشد اصل توافق مهم است و همین موضوع رژیم صهیونیستی و تندروهای آمریکا را نگران می‌کند؛ اجازه دهید هرچه دوست دارند بگویند واقعیات مشخص است ساختار برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران که همواره صلح آمیز بوده و صلح آمیز خواهند ماند دست نمی‌خورد.
ظریف افزود: اگر آنها می‌خواهند تبلیغ کنند که نگرانی نظامی هسته‌ای ایران رفع شد تبلیغ کنند؛ ما معتقدیم از ۱۰ سال پیش باید این کار را می‌کردند الان به نتیجه رسیده‌اند.
وی گفت: آنها خوشحال باشند ما هم خوشحالیم که آنها خوشحالند و این نگرانی رفع شده است ما واقعا نمی‌خواستم کسی نگران برنامه هسته‌ای ایران باشد برنامه ما باید در دنیا به عنوان یک برنامه صلح‌آمیز شناخته شود چون مبتنی بر دیدگاه‌ها، دکترین دفاعی، عقایدو باورهای مذهبیمان است.
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره نگاه دولت تدبیر و امید درباره رابطه با کشورهای دیگر از جمله کشورهای آفریقایی افزود: سیاست نگاه به شرق و غرب معنی ندارد دنیا یک مجموعه یکپارچه است و باید یک سیاست منسجم را دنبال کنیم.
ظریف گفت: البته اولویت ما کشورهای همسایه است و به همین دلیل بنده سفرم را با عراق شروع کردم و بعد از مذاکرات نیز فورا به کشورهای منطقه سفر کردم؛ چند بار به ترکیه رفتم و در چند روز آینده نیز به پاکستان سفر می‌کنم.
وی افزود: روابط ما با روسیه و چین روابط راهبردی است بعضی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که روابط ما با روسیه و چین عکس‌العمل روابط با غرب است.
وی با اشاره به این‌که ما به همه کشور‌ها معتقد به روابط دوسویه هستیم خاطرنشان کرد: در مورد منطقه دیدگاه ما دیدگاه اولویت همسایگان است و به همین دلیل نگرش ما به منطقه حیاتی است و امنیت منطقه و کشورهای منطقه امنیت ماست.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: آفریقا نیز بخش مهمی از روابط ماست؛ شش سال بود کمیسیون مشترک ایران و آفریقای جنوبی تعطیل بود و در فاصله ۶۰ روز بعد از دولت تدبیر و امید کمیسیون مشترک را با آفریقای جنوبی به درخواست آفریقای جنوبی برگزار کردیم.
وی ادامه داد: شش سال بود کمیسیون ایران و کویت برگزار نشده بود که در سفر من به منطقه برگزار شد.
وی گفت: این‌که تصور شود ما حوزه پیرامونی کشورهای منطقه و کشورهای عدم تعهد را فراموش کرده‌ایم نادرست است، روابط ما بسیار معتدل، همه‌جانبه و فراگیر است افراط و تفریط ندارد؛ ما یک نگاه کلی نگر به دنیا بر اساس منافع ملی خود داریم.
ظریف در پاسخ به این سوال که آیا در دولت تدبیر و امید به سیاست محور مقاومت بودن عراق، سوریه و لبنان قائل هستید؟ گفت: حتما همین‌طور است روابط ما با عراق، لبنان و سوریه و سایر کشورهای اسلامی بسیار گسترده و مستحکم است؛ چراکه منافع ملی و آرمانی ما هم راستاست.
وی گفت: ما ایران را به عنوان یک آرمان و دولت می‌بینیم آرمانی که همراه دولت و دولتی که همراه آرمان است البته برای پیگیری آرمان‌ها معتقد به دخالت در امور داخلی دیگران نیستیم و همچنین این‌که معتقد نیستیم باید نقض حقوق بین‌الملل را انجام دهیم زیرا رعایت حقوق بین‌المللی جزء آرمان‌ها و منافع ماست.
وی افزود: با این دیدگاه یک نگرش داریم که مبنای تعریف جدید روابط بین الملل و شناخت محیط پیرامون و شناخت جدید روابط بین‌الملل است.
ظریف گفت: ما نمی‌توانیم بر اساس موازینی که جهان دوقطبی را تعریف می‌کردند جهان امروز را تعریف کنیم. قواعد بازی و ساختار‌ها تغییر کرده و مولفه‌های قدرت عوض شده است.
وی افزود: رعایت حقوق بین‌الملل جزئی از منافع ماست؛ بنابراین شناخت جدید از محیط پیرامونی لازم است؛ چراکه با دیدگاه دوقطبی که در سابق وجود داشت نمی‌توانیم تصمیم بگیریم؛ چراکه اهرم‌ها تغییر کرده و هم‌اکنون راجع به قدرت گفتمانی و قدرت نرم صحبت می‌شود یعنی این‌که در ساختار قدرت زلزله ایجاد شده و پس از فروپاشی شوروی این تحول باعثشد که این اتحادیه از هم فروبپاشد و باعثاتمام توهم نظم نوین جهانی شد.
وی ادامه داد: آمریکا فکر می‌کرد نظم نوین را ساخته است و می‌تواند اجرایی کند اما شرایط سیال است و قدرت‌های میانی مثل ایران که جزو بازیگران مستقل است می‌تواند در صحنه بین‌المللی حضور یابد.
ظریف گفت: یکی از مولفه‌های قدرت این است که باید با نگاه جامع‌نگر از قدرت اقتصادی، نظامی، سیاسی، فرهنگی و پیام انقلاب استفاده کنیم و به عنوان کشوری ذی نفوذ فکر می‌کنم که این امر شدنی است و نباید مبانی قدرتمان را فراموش کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این‌که «امروز بدون حضور ایران نمی‌توان در منطقه تصمیم‌گیری کرد» افزود: دبیرکل سازمان ملل ساعاتی پیش به من زنگ زد و گفت: ما همه معتقدیم برای اینده سوریه، حضور ایران در ژنو ۲ مهم است.
وی افزود: دنیا به اینجا رسیده است که بدون حضور ایران موضوع افغانستان قابل حل نبود و موضوع سوریه هم بدون حضور ایران قابل حل نیست.
وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که برای مقابله با اقداماتی چون ربودن اتباعمان چه پیگیری‌هایی می‌کنید؟ گفت: ما با جدیت این موضوعات را دنبال می‌کنیم.
وی افزود: برای نمونه در خصوص دیپلماتمان که در یمن ربوده شد چندین بار هیات اعزام کردیم و به جد پیگیریم.
وی گفت: مشکل اصلی ما شکل‌گیری جریان‌های افراطی است که با سوء استفاده از نام دین کارهایی می‌کنند که هیچ ارتباطی با دین رحمانی اسلام ندارد.
ظریف افزود: در هر حال به عنوان وزارت خارجه دو وظیفه داریم نخست این‌که با همه توان از اتباع ایرانی حمایت و دوم با پدیده شوم جریان‌های افراطی مبارزه کنیم چون بهتر از دیگران که در بیرون منطقه هستند می‌دانیم چگونه باید با این مسائل مبارزه کنیم.
وی گفت: در کنار حرف‌های تندوتیز آمریکایی‌ها شاهد رگه‌هایی از واقع‌بینی در گفتمان مقامات آمریکایی هستیم.
وی که برای ارائه گزارش فعالیت ۱۰۰ روزه وزارت امور خارجه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری سه‌شنبه شب شبکه دوم سیما حضور یافته بود مهم‌ترین دستاورد در این مدت کوتاه را شکستن تصویری خواند که بدخواهان نظام برای ایران ترسیم کرده بودند.
وزیر امور خارجه افزود: به دلیل مقاومت مردم و حضور هوشمندانه‌شان در انتخابات ۲۴ خرداد همه تلاش‌هایی که برای خدشه‌دار کردن چهره انقلاب اسلامی صورت گرفته بود با شکست مواجه شد.
وی با اشاره به این‌که «رژیم صهیونیستی هر روز دروغ و نگرانی و هراس‌افکنی جدیدی را در مواجهه با ایران مطرح می‌کند» تصریح کرد: رژیم صهیونیستی فکر می‌کرد که با این طراحی‌هایش بتواند جنایت خود را در منطقه توجیه و به مهم‌ترین قدرت منطقه یعنی ایران ضربه وارد کند که این طراحی در این مدت فرو ریخت.
وی افزود: این موضوع بهترین دستاورد دستگاه دیپلماسی کشور در این ۱۰۰ روز بود که با مقاومت مردم و هدایت رهبری و درایت رییس‌جمهور محقق شد.
وزیر امور خارجه گفت: در پایان نود و نهمین روز از آغاز به کار دولت یازدهم یکی از برجسته‌ترین نمایه‌های موفقیت، با توافق اولیه در ژنو در قالب یک برنامه اقدام مشترک شکل گرفت که امیدواریم با همدلی و هماهنگی داخلی بتوانیم مراحل دشوار‌تر این مسیر را طی و در واقع حرکتی را آغاز کنیم که نتیجه‌اش حفظ حقوق و بهبود رفاه و معیشت مردم باشد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که چرا برخی مقامات آمریکایی از توافق نامه اخیر ژنو برداشت‌هایی غیر از برداشت ما دارند؟ افزود: در عالم سیاست مخصوصا در سیاست آمریکا بسیاری از نگرانی‌های داخلی، سیاست را شکل می‌دهند و آمریکا عبارتی دارند و می‌گویند همه سیاست‌ها داخلی است.
وی افزود: بیشترین نگرانی آمریکایی‌ها پاسخگویی به برخی فشارهای داخلی است.
ظریف در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: بر اساس نظرسنجی‌های صورت گرفته در آمریکا تا ۵ ماه پیش حدود ۵۰ درصد مردم آمریکا فکر می‌کردند تنها راه برخورد با موضوع هسته‌ای ایران از طریق برخورد نظامی است اما اکنون حدود ۷۰ درصد آنها معتقدند که موضوع هسته‌ای ایران از طریق مذاکره حل می‌شود.
وی گفت: با این حال، دولتمردان آمریکا که بیشتر تحت فشار برخی گروه‌ها هستند حرف‌هایی می‌زنند تا بتوانند آن فضا‌ها را آرام کنند اما از طرف دیگر در همان صحبت‌های تندو تیزی که می‌زنند تا آن صدا‌ها را خاموش کنند شاهد رگه‌هایی از واقع‌بینی هستیم.
وی افزود: برای مثال آقای اوباما چندی پیش در پاسخ به سوال سابان(از میلیاردرهای آمریکایی است) مبنی بر این‌که چرا شما به ایران اجازه دادید غنی‌سازی داشته باشد؟ گفت که اگر می‌توانستم و در اختیارم بود نمی‌گذاشتم یک پیچ و مهره از برنامه هسته‌ای ایران بماند اما نمی‌توانم.
وزیر امور خارجه گفت: البته آن‌چه که در ایران درباره این برنامه پخش شد این بود که اوباما حرف‌های گذشته را تکرار می‌کند اما بقیه دنیا این اعتراف اوباما را برجسته کردند؛ چراکه اوباما در این برنامه اعتراف کرد که غنی‌سازی در ایران واقعیتی شده است و باید با آن کنار آمد.
وی افزود: گفتمانی که در امریکا دارد شکل می‌گیرد هنوز از توهم ناشی می‌شود و این توهم است که باعثمی‌شود امریکا با فشار و تهدید کارش را پیش ببرد.
وی گفت: همین که امریکا پای میز مذاکره نشسته است نشان می‌دهد که برنامه غنی‌سازی ایران را به عنوان واقعیت پذیرفته‌اند.
وزیر امور خارجه افزود: آمریکا به راحتی غنی‌سازی را نمی‌پذیرد و آنها از ۶۰ سال پیش یک مقرراتی به نام بند طلایی دارند که بر اساس آن، آمریکا با هر کشوری که قرارداد هسته‌ای می‌نویسد(حتی رژیم شاه) اعلام می‌کند که طرف مقابل قرارداد باید بپذیرد که غنی‌سازی در داخل نداشته باشد.
وی گفت: آمریکا فقط برای چند کشور مانند هند، ژاپن و کره جنوبی موضوع غنی‌سازی را به اجبار پذیرفته است و اکنون امریکایی‌ها مجبور شدند برنامه هسته‌ای ایران را به عنوان یک واقعیت بپذیرند و در هر راه حلی باید این واقعیت وجود داشته باشد.
وی افزود: درست است این واقعیت را پذیرفته‌اند اما هنوز در گفتمانشان فکر می‌کنند با روش تحریم باید سیاست خود را پیش ببرند و هنوز در داخل دولت امریکا کسانی مانند معاون وزارت خزانه‌داری هستند که حتی آن رگه‌های واقع بینی را در گفتمانشان نمی‌بینیم.
ظریف در ادامه تصریح کرد: دولت امریکا باید در این باره چاره‌ای بیاندیشد و الا مذاکراتی که قرار است موجب رفع نگرانی و بی‌اعتمادی مردم ایران به سیاست‌های امریکا شود خدشه‌دار خواهد شد.
وی افزود: آن‌چه باید مورد توجه واقع شود این است که مجموعه‌ای از طیف خاکستری در سیاست امریکا هست که این طیف نه به خواست امریکا بلکه به دلیل مقاومت مردم ایران و حضور آنها در انتخابات تغییر موضع داده‌اند.
وی مهم‌ترین روش برای برخورد با مردم ایران را اصل احترام خواند و گفت: مردم ایران جز احترام توقعی ندارند.
ظریف گفت: ما ایرانیان یاد گرفته‌ایم روی پای خود بایستیم؛ به خودمان متکی باشیم؛ یاد گرفته‌ایم که تنها قدرت فائقه در جهان، خداوند است و هیچ قدرتی را به عنوان قدرقدرت نمی‌پذیریم اما اگر کسی بخواهد با ما تعامل کند باید بیاموزد که با مردم ایران باید با زبان احترام و برابری صحبت کند.
وی افزود: ما فقط از موضع برابر مذاکره می‌کنیم و باید همگان این موضوع را از ملت ایران درس بگیرند.
وی گفت: بان‌کی مون چند ساعت پیش در تماس تلفنی با اینجانب بر نقش موثر ایران در حل موضوع سوریه تاکید کرد.
ظریف گفت: دبیرکل سازمان ملل متحد چند ساعت پیش با من تلفنی تماس گرفت و گفت ما همه معتقدیم که برای آینده سوریه حضور ایران در ژنو ۲ ضروری است.
وی افزود: دنیا به این نتیجه رسیده است که بدون حضور ایران نمی‌شود مسائل را پیش برد.
وی تصریح کرد: موضوع افغانستان بدون حضور ایران قابل حل نبود و بدون حضور ایران، بحثسوریه هم قابل حل نخواهد بود.
