آخرین فرصت بازسازی گفتمانی دولت روحانی

به گزارش ایلنا، « آخرین فرصت بازسازی گفتمانی دولت روحانی » عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم روزبه کردونی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

نیرا چاندوک نویسنده کتاب جامعه مدنی و دولت با اشاره به اینکه دولت معنایی به مراتب بیشتر از حکمرانی دارد عنوان می کند دولت ها در اصل گفتمان سیاسی را برای ترسیم مرزهای حوزه های سیاسی اجتماعی شکل می دهند و سپس بیان می کند "مشروعیت دولت دقیقا تا زمانی تدوام می یابد که عامه سیاسی (به تعبیر هابرماس) مرزهای مورد نظر دولت را بپذیرنند." در همین چارچوب (به تعبیر اریش فرومی) باید گفته شود  که تاریخ سیاسی کشورها ، گورستان دولت هایی است که پایان آنها به این دلیل بود که گفتمان سیاسی آنها نتوانست در مواجه با چالش های و نقاط عطف سیاسی یک جامعه واکنشی مناسب از خود نشان دهد .

واقعیت این است که سلسله رویدادهایی که در آبان ماه اتفاق افتاد ،  ضربه ای مهلک به اعتماد و باور مردم به گفتمان دولت ( به معنای عام)  وارد کرده است ( برخی نظر سنجی های معتبر و دیدگاه های بیان شده توسط صاحبنظران موید این ادعاست.)  . همان گفتمانی که رئیس جمهورروحانی در مرداد 92 در مراسم تنفیذ خود رای مردم را " نشانه رفتن انگشت امید مردم به گفتمانی " دانست که در برنامه های وی تجلی داشت.

اینجا لازم است توضیح داده شود که در اینجا وقتی از گفتمان سخن گفته می شود منظور تعریف فوکویی آن است که گفتمان را هم ابزار و هم ثمره قدرت ، سازنده و شکل دهنده موضوعات و مجسم کننده ذهنیت و ارتباطات اجتماعی  سیاسی می داند.  

در این چارچوب باور من این است که در شرایطی فعلی که دولت با جامعه ای مواجه است که واقعیات آن بی نیاز از تحلیل و تبیین عریان و شفاف پیش روی همگان قرار دارد ، ظالمانه ترین و شدیدترین تحریم های اقتصادی را رودرو می بیند ، در گیر پیچیده ترین جنگ روانی بدخواهان خارجی و بی سابقه ترین کارشکنی های رقبای داخلی است ، تنها راه پیش رو و اصلی ترین مسئولیت دولت بازسازی گفتمانی است . صریح تر بگویم در شرایط فعلی برای اینکه دولت کارکرد اداری ، اجرایی ، قهری ، سیاست گذاری خود را تدوام بخشد راهی جز بازسازی گفتمانی خود با هدف جلب اعتماد و حفظ امید مردم ندارد.   

گفتمانی که صورت کلی و جهت گیری های آن در یک جغرافیای مشترک با شهروندان بتواند ، فضای انشقاق فعلی مردم و دولت را ترمیم کند ، سیاست های مشخص رفاهی برای مداخلات هدفمند برای پاسخگویی به مطالبات اقشار و اقوام مختلف ارائه دهد و مردم را به رسمیت بشناسد.

گفتمانی که حاملان و عاملان آن  توانایی گفت و گوی اجتماعی با مردم و جلب اعتماد عمومی را داشته باشند .

در این مسیر اولین گام این است که دولت اراده این را داشته باشد که اعتماد از دست رفته را بازگرداند . دیوید کامرون نخست وزیر اسبق انگلستان پس از بروز ناارامی های 2011 در این کشور اولین واکنشی که داشت این بود : "من مصمّمم که مجددأ اعتماد مردم رو به دست بیاریم." دولت فعلی هم پس از وقایع آبان ماه (در کنار اقدمات انتظامی و امنیتی نیروهای مسئول) صراحتا باید اراده و انگیزه خود را برای بدست آوردن اعتماد مردمی نشان دهد .

دومین گام این است که با درک دقیق از شرایط جامعه آسیب دیده ، فهم درست از مناسبات قدرت در کشور و تحلیل واقع بینامه از شرایط محیطی با یاری جستن از نخبگان ، فعالین مدنی و کنشگران عرصه عمومی از گفتمانی رونمایی شود که بویژه در عرصه عمل بتواند ضمن حل کردن خرده گفتمان ها درون خود ، کارآمدی و اثرگذاری خود را برای ترمیم جامعه آسیب زده و  بهتر کردن زندگی مردم و مقابله با فقر و تبعیض  فزاینده از خود نشان دهد .

سومین گام هم انتخاب حاملانی است که هم به این گفتمان باور داشته باشند ، هم انگیزه ، امکان و توان اجرایی شدن آنرا داشته باشند ( در ساخت دولت حضور داشته باشند)  و هم امکان جلب مشروعیت مردمی داشته باشند. این حاملان می توانند بخشی از مدیران میانی نواور ، جسور و بادانش همین دولت ( یا جوانانی که به جرگه مدیران بپیوندند ) باشند که نه انفعال پیشه کرده اند و در دام الودگی های اقتصادی ، چرخش های سیاسی افتاده اند.

نکته پایانی اینکه  رئیس جمهور روحانی در مراسم تنفیذ ، مسئولیت محوری خود را " حفظ امید واعتماد مردم" اعلام کرد. واقعیت این است که امروز آن امید و اعتماد در حال اسیب دیدن است  وظیفه مهم دولت وی این است که این امید و اعتماد را بازسازی کند.