ارسال نخستین بسته موسیقی الکترونیک برای موجودات فضایی

استان‌های قدیمی در مورد پیام‌های مهم داخل یک بطری که در آب‌های آزاد رها شده، حتماً به گوش شما هم رسیده است. در فیلم‌های سینمایی این طور نشان داده می‌شود که بازماندگان کشتی غرق شده درخواست کمک را روی یک کاغذ می‌نویسند و با قرار دادن داخل بطری، آن را در دریا رها می‌کنند تا از این طریق کمک بگیرند. ولی هم‌اکنون که در هزاره سوم و عصر دیجیتال زندگی می‌کنیم این نوع پیام‌رسانی جای خود را به چه ابزارهایی داده است؟

ماه گذشته در اختتامیه «فستیوال موسیقی سونار» در شهر بارسلونای اسپانیا تصمیم بر آن شد که بیست و پنجمین سالگرد تولد این اتفاق بزرگ (فستیوال موسیقی سونار) به صورت متفاوت جشن گرفته شود تا بر اساس آن ربع قرن تاریخ موسیقی جهان به صورت دیجیتالی ثبت شود و به مقصد بسیار دور در فضا رها شود تا شاید یک موجود بیگانه آن را پیدا کند. اثر هنری که قرار است به فضا فرستاده شود فایل صوتی 10 ثانیه‌ای است که 38 نوازنده موسیقی الکترونیک از جمله افراد مشهوری چون «جین-میشل جار»، «لائورنت گارنیر» و «زورا جونز» آن را نواخته‌اند و تصمیم نهایی بر آن شده است که این اثر فاخر به یک سیاره قابل سکونت به نام GJ273b که در فاصله 12.5 سال نوری از کره زمین قرار دارد، فرستاده شود.

یک کنسرت آسمانی

پروژه ارسال یک اثر موسیقایی به فضا که «صدای سونار GJ273b» نامگذاری شده است برای نخستین بار در تاریخ اجرا می‌شود و البته سیاره مقصد به قدری دور است که سازمان فضایی ناسا تاکنون نتوانسته است هیچ‌گونه کاوشگری را به آن بفرستد. این سیاره در نزدیکی کره زمین قرار ندارد که نتیجه پروژه روی آن براحتی مشخص شود و البته خلاصه 25 سال فعالیت موسیقایی حجم گسترده‌ای از اطلاعات را شامل می‌شود که بتوان آن را به دست موجودات ناشناخته رساند.

«جوردی پورتِل» از مهندسان مخابراتی که مدیر تحقیقات مؤسسه مطالعات فضایی کاتالونیا (IEEC) هم محسوب می‌شود، مدیریت این پروژه را برعهده گرفته است و این روزها تمام جوانب فنی آن را با دقت مورد بررسی قرار می‌دهد تا با محاسبات دقیق، این فایل صوتی به مقصد مورد نظر برسد. او در این خصوص گفت: «اگر بخواهیم تمام موسیقی‌های نواخته شده در 25جشنواره قبلی سونار را به فضا ارسال کنیم، اطلاعاتی معادل 2 هزارو 500لوح فشرده را شامل می‌شود که حجم این اطلاعات معادل 2 ترابایت یا 350گیگابایت در حالت MP3 است».

مدیران برگزار‌کننده این جشنواره که از بزرگترین گردهمایی‌های موسیقی جهان محسوب می‌شود از حدود یک سال قبل بررسی‌هایی را آغاز کردند و در نخستین گام، مه 2018 موفق شدند دو بسته صوتی 2.5 ساعته برای بیست و پنجمین سالگرد جشنواره تهیه کنند. نخستین بسته اطلاعاتی آنها مدتی قبل به صورت آزمایشی سفر فضایی خود را آغاز کرد و هم‌اکنون 6.9 تریلیون کیلومتر از ما فاصله دارد و البته این سیگنال‌های صوتی تاکنون 6 درصد از مسیر سفر خود را پشت سر گذاشته‌اند. با توجه به اینکه سیاره «لویتِن استار بی» یا GJ273b نسبت به موقعیت مدار مأموریت Gaia حدود 80 میلیون بار دورتر است و از آنجایی که سیگنال‌های رادیویی در فواصل دور کیفیت خود را از دست می‌دهند، موسیقی‌های ارسال شده کیفیت صوتی پایینی خواهند داشت و با سرعت اندک 500 بایت بر ثانیه اجرا می‌شوند که این سرعت نسبت به آنچه با فرمت فایل‌های MP3 گوش می‌دهیم 250 هزار بار کندتر است. پورتِل در این خصوص گفت: «نزدیک به 11 سال طول می‌کشد تا بتوانیم تمام موسیقی‌هایی را که طی 25 سال گذشته در جشنواره سونار اجرا شده است با فرمت MP3 ارسال کنیم». این مسأله همان دلیلی است که بواسطه آن تصمیم گرفته شد فایل‌های صوتی 10 ثانیه‌ای به صورت ویژه تولید شود و در نهایت سه قطعه به این شکل به آسمان‌ها برود.

با همه این توضیحات باید توجه داشت که فاصله طولانی، حجم فایل و کاهش کیفیت صوتی تنها بخشی از مشکل پیش‌رو محسوب می‌شود. دانشمندانی که در پروژه «صدای سونار GJ273b» حضور دارند باید با محاسبات دقیق خود به این نتیجه برسند که قطعه‌ها را چگونه فشرده‌سازی کنند، چه آنتنی باید برای کنترل و ردیابی آنها مورد استفاده قرار گیرد و چگونه باید به موجودات ناشناخته کمک شود تا بتوانند این فایل‌های صوتی را رمزنگاری کنند و آنها را گوش دهند. تکنیسین‌هایی که در این پروژه فعالیت می‌کنند روش پالس-کد مدولاسیون (PCM) را مورد استفاده قرار دادند تا فایل‌ها را به شکل 8 بیتی، تک صدایی و با فرکانس پایین 8کیلوهرتز آماده کنند. در مقابل باید گفت فایل‌های صوتی که در لوح‌های فشرده می‌شنویم 16 بیتی، استریو و مبتنی بر فرکانس 44.1 کیلوهرتز هستند.

دانشمندان علوم فضایی همچنین تصمیم گرفتند موسیقی‌های مورد نظر خود را به ساده‌ترین فرمت دیجیتالی تبدیل کنند، هیچ گونه فشرده‌سازی صوتی برای آنها انجام ندهند و از یک آنتن فرکانس رادیویی بسیار بزرگ که در تأسیسات EISCAT در شهر ترومسو نروژ واقع شده است کمک بگیرند. البته پروژه مذکور بر اساس این فرضیه دنبال می‌شود که یک زندگی هوشمند فرا خورشیدی در سیاره‌های دیگر دنبال می‌شود و موجودات ناشناخته باهوش این فایل‌های صوتی را دریافت می‌کنند.

در این میان یک پیام تبریک برای جلب توجه موجودات خارجی ناشناخته در نظر گرفته شده است که متفاوت با سیگنال‌های رادیویی معمول به دست آنها می‌رسد تا بتوانند از محتویات آن باخبر شوند. در این خوشامدگویی همچنین اطلاعات پایه در مورد انسان، تعریف اعداد زمینی، معادلات ریاضی و برخی مفاهیم فیزیک آورده شده است.

پورتِل توضیح داد: «شانس اینکه پروژه با موفقیت انجام شود و موجودات ناشناخته بتوانند فایل صوتی ارسال شده را گوش بدهند بسیار کم است». او به‌عنوان یکی از مدیران اصلی مأموریت فضایی Gaia وابسته به آژانس فضایی اروپا بخوبی می‌داند که موفقیت پروژه «صدای سونار GJ273b» به تعداد زیادی مفروضات غیرقابل اعتبار بستگی دارد که از جمله آنها می‌توان به وجود موجودات ناشناخته روی سیاره دیگر، میزان هوشمندی آنها برای رمزنگاری فایل ارسال شده و درک مفاهیم موسیقی زمینی اشاره کرد.

«یوهان مایانس» که در حوزه انسان‌شناسی دیجیتال فعالیت می‌کند بر این مسأله تأکید دارد که موسیقی یک پدیده فرهنگی و فرازمینی محسوب می‌شود و تمام انسان‌ها از موسیقی برای انتقال پیام‌ها و احساسات خود استفاده می‌کنند. حتی حیوانات هم از آواهای موسیقایی استفاده می‌کنند بنابراین می‌توان نتیجه گرفت موجودات ناشناخته فرازمینی هم موسیقی را می‌فهمند». به هر حال «جوردی پورتِل» که بررسی‌های فراوان در مورد زندگی خارج از کره زمین و موجودات فرازمینی می‌کند، نحوه رمزنگاری فایل‌های صوتی را هم برای فرازمینی‌ها توضیح داده است تا آنها بتوانند از کیفیت موسیقی زمینی و آنچه در جشنواره سونار اجرا شده است مطلع شوند. پیش‌بینی شده است که اگر همه چیز بدرستی پیش برود این پیام موسیقایی سال 2030 میلادی به سیاره GJ273b می‌رسد و اگر واقعاً در این سیاره موجودات ناشناخته زندگی کنند و بخواهند به فایل دریافت شده پاسخ دهند، دانشمندان می‌توانند در پنجاهمین مراسم سالانه برگزاری جشنواره سونار جوابیه آنها را در اختیار بگیرند. البته در این میان باید توجه داشته باشید که شاید فرازمینی‌ها علاقه‌ای به موسیقی الکترونیک نداشته باشند و پس از دریافت، آن را گوش ندهند.

منبع: ایران