بنیاد توسعه و بلای تظاهر

پدرام سلطانی-نایب‌رئیس اتاق ایران در جهان اقتصاد نوشت:  توسعه را باید از خود شروع کنیم و در یاد داشته باشیم که ملت‌های سعادتمند فرهنگ پاکیزه و توانگری دارند. آن‌ها بزرگ‌ترین دارایی‌شان مردمانی درست‌کردار و بزرگ‌منش است. ثروت‌های بیرونی مانند نفت و گاز هیچ‌گاه ما را به توسعه ماندگار و بالنده رهنمون نساخته است.

بی‌گمان یکی از ویرانگرترین ویژگی‌های فرهنگی ما ایرانیان تظاهر است. تظاهر در میان ما به این دلیل گسترده شده است که پاداش گرفته است. فرد متظاهر در سلسله‌مراتب کاری و اداری رشد می‌کند و سریع‌تر از دیگران ارتقاء می‌یابد. او با رفتار دوگانه برای خود سطح مصونیت بالاتری در جریان‌های اجتماعی و حاکمیتی به دست می‌آورد. او با تظاهر می‌تواند زمان بیشتری در گود سیاست و گردونهٔ منفعت و رانت بماند و بهره‌برداری کند. و او از برِ تظاهر حمایت می‌خرد، قانون را دور می‌زند و همرنگ هر جماعتی می‌گردد.

تظاهر در یک جامعه مانند موریانه اخلاق، آزاداندیشی، راست‌گویی و کرامت شهروندان را ریزریز می‌خورد و آن فرهنگ را مستعد ویرانی و تلاشی می‌کند. متأسفانه تظاهر قبح و کراهت خود را در فرهنگ ما تا حد زیادی ازدست‌داده است. فرزندان ما از کودکی پدر و مادر خود را می‌بینند که در مکان‌های مختلف چهره و کلام عوض می‌کنند یا شیوهٔ گردش و پوشش ایشان در اینجاوآنجا متفاوت است. کودکان یاد می‌گیرند که شخصیت‌های متفاوت داشته باشند. آن‌ها از والدین خود می‌آموزند که نباید در مدرسه راجع به چیزهایی مانند ماهواره، اینترنت و یا اموالشان سخن بگویند، یا اینکه آخر هفته در مهمانی منزل عمویشان چه‌کار کرده‌اند. آن‌ها یاد می‌گیرند که گاهی باید دروغ گفت، “دروغ مصلحتی”. آن‌ها از سنین پایین می‌فهمند که موضوعاتی در بیرون خانه خوب و درست تلقی می‌شود که حتما هم نباید با آن موافق باشند اما نباید درباره‌اش سخن بگویند یا اظهارنظر کنند، بلکه باید آن را انجام دهند. کودکانی که این درس‌ها را خوب یاد می‌گیرند، زرنگ خوانده می‌شوند، نزد خویشاوندان باافتخار از آن‌ها گفته می‌شود و در مدرسه جزء نورچشمی‌ها شمرده می‌شوند.

تظاهر آرام‌آرام فرومایگی را در شخصیت ما می‌نشاند. کاری می‌کند که پیرو مکتب “هدف وسیله را توجیه می‌کند” شویم. تظاهر از عزت‌نفس ما تغذیه می‌کند و آن را از درون تهی می‌کند. در نظام حکمرانی، تظاهر تیشه‌ای است که به ریشه شایسته‌سالاری و حاکمیت قانون زده می‌شود و سرمایه اجتماعی کشور را به احتضار می‌کشاند. تظاهر سم شیرینی است که زیردستان قدرت‌طلب و رانت‌جو به خورد حاکم و مدیر مافوق خود می‌دهند، سمی که علائم مسمومیتش نقدناپذیری، استبداد به رأی و خودشیفتگی است.

تظاهر از آن ویژگی‌های فرهنگی مخدر است که به‌راحتی از تن یک ملت بیرون نمی‌رود. نقش حاکمان در بیرون راندن تظاهر از فرهنگ مردم بسیار اساسی است اما یک ملت هم می‌باید تا همیشه منتظر اصلاح از بالا بماند. حتمان نمی‌شود مایی که در تظاهر غوطه می‌خوریم یک‌شبه ترک عادت کنیم. اما برای اینکه به شخصیت کودکانمان و به عاقبت ملتمان خدمت کنیم باید شروع کنیم. راه بزرگ شدن ملت ما از کنار گذاشتن تظاهر می‌گذرد. این اعتیاد شیرین اما شخصیت خردکن را کنار بگذاریم! از فردا به خود، به همسر و فرزند و دوستمان نهیب بزنیم که تظاهر بس است! خودت باش!

#پویش_ذره_بین با این اندیشه آغازشده است که اگر ما درست نشویم کشور درست نخواهد شد. توسعه را باید از خود شروع کنیم و در یاد داشته باشیم که ملت‌های سعادتمند فرهنگ پاکیزه و توانگری دارند. آن‌ها بزرگ‌ترین دارایی‌شان مردمانی درست‌کردار و بزرگ‌منش است. ثروت‌های بیرونی مانند نفت و گاز هیچ‌گاه ما را به توسعه ماندگار و بالنده رهنمون نساخته است. بدون داشتن ثروت درونی، همان فرهنگ راستین، به از این نخواهیم شد زیرا: “از کوزه همان برون تراود که در اوست.”