روزهای سیاه ونزوئلا

علیرضا امامی فرد در جهان اقتصاد نوشت: نام آن به عنوان اولین کشور نفت خیز جهان و بزرگترین از لحاظ ذخایر نفتی شناخته شده و اقتصادش به شدت وابسته  است به این منبع طبیعی. رئیس جمهور فعلی آن نیکولاس مادورو است که مانند رئیس جمهور پر سر و صدای اسبق ونزوئلا یعنی هوگو چاوز سیاست های سوسیالیستی را دنبال می کند. این روزها داشتن منابع عظیم نفتی ونزوئلا دیگر نه تنها یک افتخار بلکه عامل اصلی سقوط اقتصادی این کشور به شمار می رود. درست است که ۲۱ درصد ذخایر نفتی در این کشور وجود دارد اما این روزها همه این آمار و ارقام برای مردم این کشور فقط دو کلمه است که می تواند دردشان را بیشتر کند: «بلای نفت».

پس از آنکه هوگو چاوز تغییرات گسترده ای را در سیاست های اقتصادی و روابط بین الملل ایجاد کرد، حرکت ونزوئلا به سمت و سویی دیگر رفت. چاوز که با سیاست های ایالات متحده امریکا مخالف بود روابطش را با این کشور کاهش داد و روز به روز تنش میان آنها افزوده شد. امریکا یکی از مشتریان نفتی ونزوئلا است که اختلاف میان این دو کشور می تواند بیشتر  به ضرر ونزوئلا باشد تا امریکا. چاوز نتوانست دوره چهارم ریاست جمهوری خود را به خاطر بیماری به سرانجام برساند و سرطان عمر او را پایان داد.بعد از چاوز ، مادورو با یک انتخابات زود هنگام بر مسند قدرت نشست تا همان سیاست های رئیس جمهور گذشته را دنبال کند.

در همان ایام چالش های اقتصادی گریبان گیر این کشور نفت خیز شده  و به لحاظ تورم در رتبه اول را در جهان قرار گرفت. آن دوران درست همزمان با دوران ریاست جمهوری  محمود احمدی نژاد  بود و ایران نیز بعد از ونزوئلا از نظر تورم در رتبه دوم جای گرفت.

جمهوری اسلامی ایران پس از اتمام دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد مسیر نسبتا تازه ای را در پیش گرفت اما گویا ونزوئلا قصد چنین کاری را نداشت.

گرچه در همان سالها بحران اقتصادی مردم را از پای درآورده بود اما بسیاری از مردم فقیر همچنان از سیاست های هوگو چاوز حمایت می کردند. البته این طرفداری ها و پشتیبانی ها از سوی مردم بی دلیل نبود. پس از آنکه در سالهای ریاست جمهوری چاوز قیمت نفت روند صعودی به خود گرفت، این کشور که بیشتر اقتصاد خود را مبتنی بر این منبع با ارزش قرار داده بود، توانست پولهای خوبی برای کشورش به جیب بزند و از همین رو چاوز توانست با پولهایی که به دست آورده خدماتی به مردم خود از جمله ساخت خانه ارائه دهد. اما بسیاری مشکل کار را همین جا می دانند. کسب درآمد مقطعی و خرج کردن آن بدون پشتوانه ضربه ای بود که به بخشی از اقتصاد ونزوئلا وارد شد اما مردمی که به خاطر چاوز خانه دار شده بودند کاری به این صحبت ها و تحلیل های اقتصادی نداشتند و هم اکنون نیز عده ای در خانه های اهدایی چاوز از سیاست های رئیس جمهور فقید حمایت می کنند.

اما شرایط در دوران ریاست جمهوری مادورو فرق کرد. دیگر خبری از قیمت نفت بیش از صد دلار نبود. تنش‌ها بیشتر شده و مردم آن حمایتی که در گذشته از رئیس جمهور چاوز می کردند را دیگر از مادورو نمی کنند. رفته رفته تورم ونزوئلا افزایش پیدا کرد و هیچ برنامه ای برای آینده دیده نمی شد.

همه این اتفاقات در سالهای اخیر برای ونزوئلا رقم خورد که البته روز به روز در حال وخیم تر شدن است. مخالفین دولت مادورو بارها اعتراض کردند و حتی مردمی که دیگر نان برای خوردن نداشتند به خیابان ها ریختند اما دولت این کشور همه را سرکوب کرد. علاوه بر  وضعیت ناگوار اقتصادی، مسئله حقوق بشر نیز در این کشور اوضاع را پیچیده تر کرد. تقریبا خبرگزاری ها حق فیلم برداری از سوپر مارکت های خالی این کشور را ندارند و به عبارتی نمی توانند چهره تاریک ونزوئلا را به تصویر بکشند.

بحران غذایی در این کشور علاوه بر اینکه باعث شده تا مغازه های مواد غذایی چیزی برای ارائه نداشته باشند سبب شد تا مردم این کشور روزی یک وعده غذا بخورند و از این بدتر آنجاست که گاهی اوقات آنها برای سیر کردن شکم خود مجبور به سفر کردن به کشورهای اطرافشان هستند تا بتوانند چیزی برای خوردن پیدا کنند. این روزها برزیل نیز شاهد مهاجرت افرادی از ونزوئلا است که  به این کشور مهاجرت می کنند تا بتوانند زنده بمانند.. اوضاع ناگوار اقتصادی، اعتراضات پی در پی و بحران های دیگر باعث شد تا رئیس جمهور ونزوئلا برگزاری انتخابات زودهنگام را اعلام کند.

انتخابات ونزوئلا روز یکشنبه همین هفته برگزار شد، آن هم در شرایطی که تورم این کشور به سیزده هزار درصد رسیده است.

ایالات متحده امریکا اعلام کرد که این انتخابات مشروعیت ندارد. بعد از اعلام نتایج انتخابات مشخص شد نیکولاس مادورو برای دومین دور و برای شش سال دیگر به عنوان رئیس جمهور انتخاب شده است.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک ، رییس شورای ملی انتخابات ونزوئلا با اشاره به شمارش ۹۲.۶ درصد آرا اخذ شده در انتخابات ریاست‌جمهوری، اعلام کرد که بر اساس نتایج به دست آمده مادورو در سمت خود به عنوان رییس‌جمهوری این کشور ابقا شده است.

وی میزان مشارکت در این انتخابات را ۴۶.۰۱ درصد اعلام کرد و گفت، مادورو ۵ میلیون و ۸۲۳ هزار و ۷۱۸ رأی به دست آورده است. پس از او، هنری فالکون از جناح مخالف یک میلیون و ۸۲۰ هزار و ۵۲۲ رأی به دست آورده است.

گرچه از همین تعداد مشارکت اعلام شده مشخص است که  اکثریت مردم اعتقادی به مادورو ندارند و البته تعداد زیادی از آنها انتخابات را تحریم کرده اند. فالکون و یک نامزد دیگر مخالف به نام خاویر برتوچی اعلام نتایج انتخابات را به رسمیت نمی شناسند. فالکون خواستار رای گیری مجدد در ماه اکتبر شده است.

نامزد اصلی مخالفان پیش از این مدعی شد، مسئولان برگزاری انتخابات با اسکن کردن کارت مواد غذایی سعی کرده‌اند مردم را به سمت رأی دادن به مادورو سوق دهند. این کارت ها برای دسترسی به مواد غذایی از طرف دولت توزیع می‌شود.

گرچه مقام‌های دولت ونزوئلا اعلام کردند که برگزاری انتخابات آزادانه و منصفانه بوده است؛ هرچند مخالفان رأی‌گیری را تحریم کردند.

حال بعد از اعلام نتایج بحران های تازه تری گریبان ونزوئلا و دولتش را گرفته است. دونالد ترامپ دوشنبه تحریم های جدیدی علیه این کشور وضع کرده که البته مادورو آنها را ظالمانه دانسته است.

دستورالعمل ترامپ خرید و فروش هرگونه اوراق قرضه دولت ونزوئلا را برای شهروندان یا شرکت‌های آمریکایی ممنوع اعلام کرده است. همچنین حضور آنها در هرگونه مبادله مالی مرتبط با فروش یا انتقال دارایی‌های دولت ونزوئلا غیرقانونی شده است.

همچنین چهارده کشور از جمله آرژانتین، برزیل و کانادا روز دوشنبه در اعتراض به نحوه برگزاری انتخابات ونزوئلا سفرای خود را از کاراکاس فراخواندند. حتی پیش از برگزاری این انتخابات، کانادا، اتحادیه اروپا، و بیش از ۱۰ کشور آمریکای لاتین گفته بودند که نتیجه را نمی‌پذیرند.

اکنون نیز مکزیک، کلمبیا، شیلی، پاناما و پرو هم روابط با ونزوئلا را کاهش داده‌اند.

خورخه فائوری، وزیر امور خارجه آرژانتین در واکنشی نسبت به انتخابات برگزار شده در ونزوئلا گفت: با توجه به فقدان مشروعیت روند انتخاباتی ما نتایج آن را به رسمیت نمی‌شناسیم چراکه برخی از عاملان سیاسی در آن حضور نداشتند.

معاون دونالد ترامپ در بیانیه‌ای اعلام کرد که انتخابات ونزوئلا ساختگی و فاقد آزادی بود و عادلانه برگزار نشد.

وی در ادامه مدعی شد: نتیجه فاقد مشروعیت این روند جعلی باعث تضعیف سنت دموکراسی در ونزوئلا می‌شود.

معاون رئیس‌جمهوری آمریکا خاطرنشان کرد: دولت مادورو باید اجازه ورود کمک‌های انسان‌دوستانه به ونزوئلا را بدهد و بگذارد صدای مردم شنیده شود.

معاون وزیر امورخارجه آمریکا قبل از این اعلام کرده بود، واشنگتن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا را به رسمیت نخواهد شناخت.

اپوزیسیون ونزوئلا نیز مدعی پیروزی اخلاقی در انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا شده و تصاویری از حوزه‌های رای‌گیری تقریبا خالی را در توئیت خود آورد و انتقاد و محکومیت این رای‌گیری را از سوی واشنگتن و متحدان آمریکای لاتین ونزوئلا جشن گرفتند.

گرچه در این میان  روسیه، چین، کوبا، بولیوی و السالوادور این پیروزی را به مادورو تبریک گفتند.

حال سوالی که در اذهان متبادر می شود این است که چه کسی درست فکر می کند؟ مادورو رئیس جمهوری فعلی ونزوئلا و یا منتقدین او؟

نکته ای که در بین صحبت های منتقدین و یا به عبارتی دیگر اپوزیسیون ونزوئلا تامل برانگیز است شرکت پایین رای دهندگان در این انتخابات است. آخرین انتخابات ریاست جمهوری در این کشور به سال ۲۰۱۳ برمی گردد که در آن حدود ۸۰ درصد مردم شرکت داشته اند ولی در انتخابات سال ۲۰۱۸ این درصد به ۴۶ کاهش یافته است. از طرفی  برخی از صحبت های گروه مخالف رئیس جمهور شنیدنی است.

عمر باربوزا، رئیس کنگره تحت رهبری اپوزیسیون در جریان سخنرانی خود برای مردم در روز دوشنبه گفت: بی‌نظمی‌هایی در رای‌گیری وجود داشت که از جمله آن به اعمال فشار بر کارگران برای حمایت از مادورو و وعده هدیه دادن برای افرادی که رای می‌دهند، اشاره می‌شود. اینها همگی باعث شد تا اپوزیسیون تصمیم بگیرد در انتخابات شرکت نکند.

وی ادامه داد: گروهش هم اکنون به دنبال برگزاری انتخابات عادلانه ریاست جمهوری در پایان سال جاری میلادی است اما با وجود شورای انتخاباتی ونزوئلا که حامی مادورو است به نظر می‌رسد که این پیشنهاد برای برگزاری انتخابات عادلانه ناکام بماند.

رئیس کنگره همچنین در پاسخ به این سوال که گروهش چه برنامه‌ای در نظر دارد، گفت: اقدامات بعدی اعلام می‌شود و بر هدفش به منظور تغییر سیاسی از طریق ابزارهای قانونی تاکید کرد.

مورد دیگر اینجاست که چطور می شود مردم کشوری با وجود کمبود مواد غذایی و دارو، تورم بی سابقه و ده ها مشکل دیگر دوباره به رئیس جمهوری که مسبب همه این فجایع هست اعتماد کنند؟!

حال همه چیز در کشور ونزوئلا گره خورده است. سوالهای زیادی این روزها پرسیده می شود که برخی از آنها این است که آیا مادوروی ۵۵ ساله که مدعی کسب ۶۸ درصد آراست، سیاست های خود را بدون توجه به مردم و مخالفین ادامه می دهد؟ یا اینکه تصمیم به برگزاری انتخابات دوباره و این بار با شفافیت بیشتری را صادر می کند؟