آیا «شامد» مشکل کپی‌رایت را حل می‌کند؟

در پی اعلام این خبر روزنامه ایران به سراغ فعالان پیام‌رسان‌های داخلی و توسعه دهندگان اپ و بازی‌ها رفت تا نظر آنها را درباره ارائه کد بداند و اینکه آیا این کد می‌تواند راهی برای پیگیری مالکیت معنوی اپ‌ها و کانال‌ها باشد؟

غنیمتی در نبود قانون کپی رایت

عماد رحمانی یکی از بازی ساز‌ها درباره کد شامد به «ایران» گفت: تا آنجایی که اطلاع دارم کد شامد در اوج تلگرام برای کانال‌های دارای بیش از 5 هزار عضو تعریف شد تا بتوانند بر محتواهای ایمن و سالم و مفید نظارت کنند. ارائه کد شامد در کلیت خوب به نظر می‌رسد و می‌توان گفت در نبود قانون کپی رایت در کشور شاید بتواند غنیمت باشد.

رحمانی افزود: به نظر می‌رسد این کد شبیه به قانون کپی رایت باشد ولی در دنیا با قانون کپی رایت امکان شکایت و پیگیری وجود دارد و دارای ضمانت اجرایی قضایی است. بنابراین برای ما ابهام‌های فراوانی وجود دارد که آیا می‌تواند جای کپی رایت را بگیرد. از سوی دیگر چگونگی اجرای آن مهم است. چون مشخص نیست که آیا با این کد شامد فردی که شکایت کند، امکان پیگیری و ضمانت اجرایی وجود دارد؟ اینکه آیا پیگیری شکایت‌ها از این طریق شکل قضایی به خود خواهد گرفت؟

مهدی فنایی توسعه دهنده این اپلیکیشن به «ایران» گفت: من خود اقدامی برای دریافت کد شامد نکردم ولی گویا به صورت خودکار خود فروشگاه کافه بازار این کار را انجام داده است اما به نظرم نیازی به این کار نیست، این کارها اضافی است و ضرورتی ندارد. فنایی افزود: بحث مالکیت معنوی با مجوزی که از بنیاد بازی‌های رایانه‌ای یا خود وزارت ارشاد گرفته می‌شود هم قابل پیگیری است و دیگر نیازی نیست یک نهادی دیگر از همان وزارت ارشاد یک بخشی را به اپ‌ها اضافه کند.

امیرحسین فصیحی بازی‌ساز نیز درباره ارائه کد شامد به بازی‌های موبایلی و اپلیکیشن‌ها نیز به «ایران» گفت: اگر قرار است فعالیتی برای بررسی مالکیت معنوی در زمان شکایت‌ها انجام شود بهتر است قانونی کپی رایت را پیگیری و به نتیجه برسانند و دیگر نیازی به این نوع کارها نیست. این بازی ساز افزود: کاربر نیازی ندارد که بداند برنامه از سوی یک سازمانی تأیید شده است. تمام پلتفرم‌ها مکانیزمی  دارند که خود کاربران در مورد کیفیت آنها نظر می‌دهند. اساس مزیت پلتفرم‌های عرضه برنامه به‌صورت دیجیتال این است که بدون دردسر و مراحل بوروکراتیک بتوان محصولی را به مشتری رساند.

حسن مهدی اصل دیگر بازی ساز نیز در این زمینه گفت: براستی این کد قرار است چه مشکلی از مشکلات عمده تولید‌کنندگان را حل کند؟ مگر «ای نماد» چه کار مثبتی توانست انجام دهد؟ مگر لوگوی وزارت ارشاد چه تأثیر مثبتی بر جای گذاشت که هم‌اکنون کد شامد بتواند تأثیر مثبتی روی اپ‌ها بگذارد؟

 این بازی ساز افزود: واقعاً آنها فکر می‌کنند با این همه لوگوهای متنوع در وب سایت و اپ‌ها می‌توان محتوا را کنترل کرد و باعث نظم در بازار شد. مصرف‌کننده اصلاً به این مسائل توجهی نمی‌کند که یک محصول کد دارد یا ندارد، نماد دارد یا ندارد. برای مصرف‌کننده تنها و تنها کیفیت و سرویس و اپی که توسعه دهنده در اختیار آنها قرار داده است، اهمیت دارد. براستی تاکنون که این کد به اپ‌ها تعلق نگرفته بود چه اتفاق ناگواری رخ داده است؟ حال اگر این کد در کنار لوگوهای اپ‌ها قرار بگیرد چه اتفاقاتی رخ نخواهد داد؟

صدور خودکار کد شامد در فروشگاه‌های اپ

علی حقیقت مدیر روابط عمومی یک فروشگاه اپلیکیشن در ایران نیز گفت: فروشگاه ما میزبان بیش از 150 هزار برنامه و بازی است و 36 میلیون کاربر ایرانی از آن استفاده می‌کنند که اکنون تقریباً همه برنامه‌ها و بازی‌های منتشرشده در فروشگاه ما، کد شامد را دریافت کرده‌اند، چرا که با ثبت هر محصول از سوی توسعه دهندگان در این فروشگاه اپلیکیشن، یک شامد به صورت خودکار صادر می‌شود.

حقیقت با بیان اینکه خود صاحبان اپلیکیشن‌ها هم می‌توانند به سامانه شامد مراجعه کرده و کد را دریافت کنند، افزود: البته فروشگاه ما برای سهولت کار توسعه دهندگان، محصولات آنها را در سامانه شامد ثبت کرده و برای آنها کد دریافت می‌کند تا خود آنها درگیر این کار نشوند.

وی با بیان اینکه هنوز برخی مشکلات فنی در ارتباط با سامانه شناسه محتوای الکترونیکی وجود دارد و امیدواریم بزودی مرتفع شود، گفت: ولی هنوز بحث رده‌بندی سنی با این کد مطرح نیست و اجرایی نشده است. به عبارتی وقتی محصولی کد شامد می‌گیرد مشخص نمی‌کند که برای چه رده سنی مناسب است.

این مدیر روابط عمومی  درباره اینکه آیا این کد شامد برای اپ‌ها در خصوص پیگیری مالکیت معنوی (کپی رایت) مثمرثمر خواهد بود، گفت: حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان بدون نیاز به ثبت یا گرفتن کدی مثل شامد هم مورد حمایت قانون است. طبق گفته مسئولان، ثبت کد شامد باید به حفظ حقوق مالکیت معنوی توسعه‌دهندگان کمک کند و توسعه‌دهندگان باید بتوانند از این کد به‌عنوان سند مالکیت محصول خود استفاده کنند ولی بحث این است که هنوز کارکرد کد شامد در خصوص پیگیری مالکیت معنوی برای ما اثبات نشده است و تاکنون به موردی هم  برنخورده‌ایم که از این طریق توانسته باشد در صورت ضایع شدن حق خود، به حق و حقوق‌اش رسیده باشد. حقیقت گفت: البته باید گفت اگر ساز و کار اخذ کد شامد مستلزم ارزیابی آثار باشد و از سوی دیگر مقرر شود که داشتن کد شامد، دلیل برخورداری از حقوق مالکیت فکری است به نظر می‌رسد، مخالف اصول حقوقی حاکم بر مقررات حوزه مالکیت فکری است.

لزوم پیگیری قانون کپی رایت

مهدی انجیدنی مدیر یکی از پیام‌رسان‌های داخلی معتقد است کد شامد خوب است ولی نباید دریافت آن برای کانال‌ها اجباری باشد. مدیر این پیام رسان داخلی افزود: البته تا آنجایی که می‌دانم بسیاری از کانال‌های بزرگ و دارای اعضای بیش از 5 هزار عضو خود به سامانه شامد مراجعه کرده و کد شناسه محتوای دیجیتالی را دریافت کرده‌اند و اکنون دارای کد شامد هستند. انجیدنی درباره اینکه این کد شامد چقدر می‌تواند در حفظ حقوق مالکیت معنوی کانال‌ها مؤثر واقع شود، گفت: بعید می‌دانم تأثیری در حفظ حقوق مالکیت معنوی داشته باشد، به نظر من بیشتر نقش ساماندهی را برعهده دارد. برای حفظ حقوق مالکیت معنوی باید قانون آن در کشور اجرا شود. ما مانند همه دنیا به قانونی برای کپی رایت نیاز داریم از این‌رو بهتر است به‌جای این کار به‌دنبال قانونی کردن کپی رایت بروند.

محسن غفاری مدیر یکی دیگر از پیام رسان‌های  داخلی  گفت: من اطلاعاتی درباره این کد ندارم البته مطالبی درباره آن شنیده‌ام. غفاری در پاسخ به این سؤال که آیا در پیام رسان شما کانال‌هایی با بیش از 5 هزار عضو با کد شامد تشکیل شده است، گفت: در پیام رسان ما کانال‌هایی با بیش از 6 هزار عضو نیز وجود دارد ولی اینکه دارای کد شامد هستند یا نه اطلاعی ندارم در هر صورت ما اقدامی در این باره نکرده‌ایم.

اما محمد یاراحمدی مدیر روابط عمومی یکی دیگر از پیام رسان‌های داخلی معتقد است ارائه کد شامد به کانال‌های بیش از 5 هزار عضو داخلی نیز می‌تواند راهی برای ثبت هویت یا تأیید هویت آن کانال‌ها باشد.