تبعات برجام شکنی

با تداوم کارشکنی‌های آمریکا در قبال برجام، چند روز پیش «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه بار دیگر واکنش نشان داد. او که با هدف شرکت در اجلاس صلح پایدار در نیویورک به سر می‌برد، تاکنون از فرصت‌های مختلف برای زیر سوال بردن زیاده‌خواهی‌های دولت جدید آمریکا استفاده کرده است.

وی پس از ورود به نیویورک در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه اگر آمریکا از برجام خارج شود اولین واکنش ایران چه خواهد بود؟ تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران به طور حتم براساس منافع خود عمل می‌کند، ایران در برجام و بیرون ازآن انتخاب‌های گسترده‌‌ای برای اقدام دارد و به طور حتم اقدامی که ایران خواهد کرد و واکنشی که جامعه بین‌ المللی به حرکت آمریکا خواهد داشت، برای آمریکایی‌ها بسیار ناخوشایند است.»

ترامپ در حالی قرار است بیست ودوم اردیبهشت ماه تصمیم خود را در باره پایبندی تهران به برجام را برای چهارمین بار اعلام کند که برخی رسانه‌ها تردید در تداوم اجرای برجام را از سوی آمریکا انعکاس می‌دهند. دولتی که در یک سال گذشته از هیچ گونه تلاشی برای بر هم زدن توافق هسته‌ای ایران و 1+5 فروگذار نکرد، اینک شروط تازه‌ای را مطرح می‌کند؛ شروطی که با واقعیت‌های موجود بسیار فاصله دارد و از سوی اعضای توافق پذیرفته نیست.

تداخل موضوع فعالیت‌های موشکی ایران به برجام از جمله خواسته‌های نادرست ترامپ است؛ موضوعی که دیپلمات‌های ایران و قدرت‌های غربی پس از سال‌ها مذاکرات سخت و فشرده راهی برای حل آن یافتند.

آنها معتقد بودند در صورتی که سایر مسائل به مسئله هسته‌ای گره بخورد نباید انتظار حل وفصل آن را داشت. حال رئیس جمهوری آمریکا با خلط این دو مبحث، سعی در به بن بست کشاندن توافق را دارد. ضمن اینکه ترامپ و مشاوران وی قصد دارند با طرح مسائل موشکی ایران، تهران را به عنصر بی‌ثبات کننده در منطقه معرفی کنند.

این در حالی است که ماجراجویی‌های آمریکا در غرب آسیا یکی از عمده‌ترین مسائلی است که به تنش و بحران‌های کنونی منجر شده. آمریکا با بحران‌سازی در این منطقه اقدام به فروش سلاح و عقد قراردادهای هنگفت تسلیحاتی با دولت‌های عرب منطقه می‌کند و در اجرای این سیاست طبیعی است که ایران باید به عنوان تهدید منطقه و جهان معرفی شود.

در ارتباط با متن برجام نیز لازم به یادآوری است که ترامپ به رغم زیر پا گذاشتن روح و جسم این توافق، حال ادعای تغییر و به اصطلاح خود اصلاح برجام را دارد و از طرفی با برخی بندهای قطعنامه 2231 نیز مخالفت می‌کند. آمریکا نمی‌خواهد با این واقعیت کنار بیاید که رفع محدودیت‌های زمانی مشخص شده در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای، موشکی و تسلیحاتی ایران، تهران را توانمندتر کند. محدودیت پنج ساله تسلیحاتی، هشت ساله موشکی و همچنین موانع هسته‌ای که پس از یک دهه برداشته خواهد شد، وحشت و نگرانی ترامپ را سبب شده است.

به همین دلایل است که رئیس جمهوری آمریکا تهدید کرده در صورت عدم رفع این ایرادها و نواقص از برجام خارج خواهد شد. وی در آستانه این تصمیم مهم به تغییراتی در کابینه دست زده تا شاید موانع مقابل خود را یکی پس از دیگری بردارد.

به باور ناظران انتصاب «مایک پمپئو» رئیس سیا به عنوان وزیر امور خارجه و «جان بولتون» در سمت مشاور امنیت ملی آمریکا که در ضدیت با ایران و مخالفت با برجام شهره‌اند با هدف بسترسازی برای خروج از برجام صورت گرفته است.

از آنجا که افراد مذکور اثرگذاری قابل توجهی بر شخص ترامپ دارند، پشت پا زدن آمریکا به برجام در آینده‌ای نزدیک محتمل‌تر از گذشته است. به ویژه سخن و موضع گیری تازه بولتون مبنی بر این که «اگر من جای او بودم، همان سه ماه قبل چنین کاری را می‌کردم.» فرضیه فوق را تقویت می‌کند.

شاید به همین دلیل است که 500 نفر از نمایندگان پارلمان‌های سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه در نامه‌ای به اعضای کنگره آمریکا، خواستار ممانعت آنها از هرگونه برجام شکنی و خروج این کشور از توافق شدند.

آنها بر این نکته واقفند که لغو برجام حیثیت غرب را در موضوع پایبندی به توافقات معتبر بین المللی خدشه‌دار می‌کند ضمن اینکه بر پایه اصل برگشت‌پذیری، تهران تنها چند روز تا رسیدن به وضعیت قبل فاصله خواهد داشت.

منبع: ایرنا