«کاروشی»؛ مرگ به واسطه کار بیش از حد

ساعات کاری طولانی و غیر معمول در ژاپن زمینه ساز یک بحران سلامت شده است. افزایش هشدار دهنده خودکشی بین افرادی که بیش از اندازه کار می‌کنند، دولت این کشور را وادار کرده است تا میزان اضافه کاری را به 100 ساعت در ماه محدود کند، که به گفته منتقدان همچنان اقدام موثری در راستای محافظت از کارگران نیست. مرگ به واسطه کار بیش از اندازه در ژاپن به نام «کاروشی» (Karoshi) شناخته می‌شود.

کاروشی؛ مرگ به واسطه کار بیش از حد

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "بیزینس اینسایدر و سی‌بی‌اس"، از اواخر دهه 1970، کلمه کاروشی در ژاپن مورد توجه قرار گرفت که به مرگ افراد در نتیجه کار کردن بیش از اندازه اشاره دارد.

ساتوشی سکیگاوا در یک کارخانه سیمان به عنوان مدیر فعالیت می کرد. وی در سال 2010 و پس از 109 ساعت اضافه کاری در یک ماه اقدام به خودکشی کرد.

یکی از نمونه های اخیر کاروشی، خبرنگار 31 ساله ای به نام میوا سادو بود. وی پیش از مرگ به واسطه نارسایی قلبی در ژوییه 2013 طی یک ماه 159 ساعت اضافه کاری داشت. سادو حدود 14 ساعت در روز کار می کرد. مرگ وی اخیرا و در اوایل اکتبر 2017 به عنوان کاروشی اعلام شد.

زمانی که فردی به واسطه ساعات کاری بیش از حد جان خود را در ژاپن از دست می دهد، خانواده وی برای دریافت غرامت از دولت درخواست می کنند تا درباره این که مرگ به واسطه کار بیش از حد رخ داده است یا خیر قضاوت کند.

از نمونه های دیگر کاروشی می توان به ماتسوری تاکاهاشی 24 ساله اشاره کرد که 105 ساعت اضافه کاری در آژانس تبلیغاتی دنتسو را طی یک ماه ثبت کرده بود. تاکاهاشی در روز کریسمس 2015 خود را از پشت بام ساختمان محل کارش به پایین پرتاب کرد. تاداشی ایشی، رئیس و مدیر عامل دنتسو، یک ماه پس از این رویداد از سمت خود استعفا داد.

همچنین، شرکت دنتسو برای تشویق کارکنان خود برای رفتن به خانه ساعت 10 شب چراغ های ساختمانش را خاموش می کند.

کار تا حد مرگ

ریشه های کاروشی را می توان در دوران پس از جنگ جهانی دوم جستجو کرد.

شیگرو یوشیدا، نخست وزیر ژاپن، در اوایل دهه 1950 بازسازی اقتصاد این کشور را اولویت اصلی خود قرار داد. وی فهرستی از شرکت های بزرگ و اصلی ژاپن تهیه کرد تا به کارکنان آنها امنیت شغلی مادام العمر ارائه شود، و در عوض از آنها تنها وفاداری و وظیفه شناسی درخواست شد. بدون تردید، این اقدام موفقیت آمیز بود و ژاپن اکنون به یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان تبدیل شده و تلاش های 65 سال پیش یوشیدا نقشی کلیدی در این زمینه داشته است.

اما طی یک دهه پس از ارائه درخواست یوشیدا، اقدام به خودکشی بین کارگران ژاپنی آغاز شد و همچنین آمار سکته مغزی یا نارسایی قلبی به واسطه فشار چشمگیر ناشی از استرس و کمبود خواب روندی صعودی را آغاز کرد.

به گفته پژوهشگرانی که تاریخچه کاروشی را مطالعه می کنند، این شرایط در ابتدا به عنوان «مرگ ناگهانی شغلی» شناخته می شد، زیرا آمار مرگ و میر در درجه نخست با شغل مرتبط بود. در تلاش برای تاثیرگذاری مثبت و ایجاد احساسات خوب در کارفرمایان، کارگران ژاپنی وفاداری خود را در بوته آزمون نهایی قرار داده بودند.

با حرکتی سریع به جلو و بررسی شرایط کنونی نیز تصویر تعادل بین زندگی و کار در ژاپن بهبود چندانی نشان نمی دهد.

گزارشی در سال 2016 که به بررسی موارد کاروشی و دلیل مرگ آنها پرداخته بود، نشان داد که بیش از 20 درصد از 10 هزار کارگر ژاپنی حاضر در یک نظرسنجی طی یک ماه حداقل 80 ساعت اضافه کار داشته اند.

در آمریکا، 16.4 درصد افراد به طور میانگین 49 ساعت یا بیشتر در هفته کار می کنند. گزارش منتشر شده نشان داد که در ژاپن بیش از 20 درصد مردم شرایطی این گونه دارند. نیمی از شرکت کنندگان در نظرسنجی نیز اعلام کردند که به مرخصی نمی روند.

اگرچه موارد کاروشی بیشتر در نیروی کار مرد دیده می شود، اما مرگ زنانی مانند تاکاهاشی و سادو نشان می دهد نتیجه کار کردن بیش از حد می تواند برای مردان و زنان یکسان باشد.

کاروشی؛ مرگ به واسطه کار بیش از حد

کار کردن طولانی مدت برای کارکنان جوان ژاپنی مساله ای غیر معمول نیست. کارفرمایان از کارکنان جوان انتظار دارند برای ترقی صبح زود در محل کار حاضر شده و دیر وقت آنجا را ترک کنند. تاکهیرو اونوکی، فروشنده ای 31 ساله، اغلب ساعت هشت صبح در محل کار خود حاضر شده و نیمه شب آنجا را ترک می کند. وی همسر خود را تنها آخر هفته ها می بیند.

این شرایط برای تعداد بیشماری از کارکنان ژاپنی، به ویژه آنهایی که در مشاغل اداری با سلسله مراتب های سفت و سخت حضور دارند، وجود دارد. این در شرایطی است که افراد به ندرت تمایلی به ترک کار خود دارند، زیرا یافتن شغلی جدید به معنای آغاز از صفر است و سطوحی که تا پیش از این پشت سر گذاشته اند در نظر گرفته نمی شوند.

کاروشی به یک حوزه کاری در ژاپن محدود نیست و در مشاغل مختلف از پزشکان و راننده های کامیون تا برنامه نویسان رایانه و کارگران ساختمانی دیده می شود.

بنابر نخستین بررسی دولتی، بیش از حد بیش از 2,000 نفر در سال 2015 به واسطه کار بیش از حد خودکشی کردند. نود و شش مرگ به واسطه حمله قلبی یا سکته مغزی ثبت شد. و تقریبا یک چهارم شرکت ها اعلام کردند که کارکنان آنها بیش از 80 ساعت اضافه کار در یک هفته داشته اند.

چگونه باید به کاروشی پایان داد؟

ژاپن در تلاش است موارد کاروشی را از طریق سیاست هایی که به افراد اجازه می دهد کمتر در محل کار خود حاضر باشند، کاهش دهد. پس از خودکشی تاکاهاشی در دسامبر 2016، دولت ژاپن طرح «پاداش جمعه» را معرفی کرد که بر اساس آن کارگران از این فرصت برخوردار شدند تا آخرین جمعه هر ماه ساعت 3 بعد از ظهر محل کار خود را ترک کنند.

اما دولت ژاپن طی مدت زمان سپری شده از معرفی این طرح به موفقیت چندانی دست نیافته است. بسیاری از شرکت های ژاپنی امور مالی ماهانه خود و دستیابی به اهداف فروش را در پایان ماه سازماندهی می کنند و یک روز کاری کوتاه‌تر تنها مردم را با مشغله بیشتر مواجه می سازد.

شرکت‌های دیگر به منظور کاهش موارد کاروشی ارائه صبحانه به افرادی که صبح زود در محل کار خود حاضر می شوند، و متقاعد ساختن آنها برای پرهیز از حضور تا دیر وقت در محل کار را مد نظر قرار داده اند. برخی شرکت ها نیز ارائه مرخصی های بیشتر به کارکنان خود را در دستور کار قرار داده اند.

با این وجود، کارشناسان فرهنگ ژاپن نسبت به موثر بودن این اقدامات در بلند مدت تردید دارند. به باور آنها مشکل اصلی ژاپن در دیدگاه نقش‌های جنسیتی این کشور نهفته است.

به گفته فرانسیس راین بلوت، دانشمند سیاسی در دانشگاه ییل، بهترین راهبرد برای کاهش ساعات کار ارائه معافیت‌های مالیاتی به شرکت‌ها در صورت استخدام هرچه بیشتر نیروی کار زن است. اما وی به دشوار بودن انجام این کار نیز اشاره داشته است.