«تولید» قربانی همیشگی

ایلیا پیرولی، با این مقدمه در روزنامه تجارت نوشت؛ حالا حتی کارشناسان اقتصادی موسوم به نئو لیبرالها نیز از این موضوع به شدت انتقاد کرده‌اند.  همان آنهایی که گفته می‌شود همه التهابات این چند ساله حاصل تفکر آنها بوده است. اما حالا این گروه نیز به خود انتقادی دست زده‌اند و انگار این تفکر در دردرون با چالش مواجه شده است.

رئیس کمیسون اقتصادی مجلس دهم از شیوه مدیریتی بانک مرکزی  در این زمینه به شدت انتقاد کرده و گفته است: اقدام بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز را غیرکارشناسی و تیر خلاصی به تولید کشور است.

محمدرضا پورابراهیمی، با اشاره به وضعیت بازار ارز و انتقاد از تصمیمات بانک مرکزی برای کنترل این بازار، گفت: کمیسیون اقتصادی در طول مدتی که بازار ارز با التهاباتی مواجه بود جلسات متعدد کارشناسی را برگزار کرد تا بتواند به راهکارهایی برسد که هرگونه پیامد منفی ناشی از تلاطم نرخ ارز را کاهش دهد. در چنین شرایطی یک مرتبه شاهد بودیم که بانک مرکزی بدون توجه به نظرات کارشناسان یک مرتبه تصمیم عجیب و غریبی را در حوزه بازار ارز گرفت. وی با اشاره به بسته‌های پیشنهادی دولت برای کنترل بازار ارز، گفت: پیشنهادات ارائه شده مبتنی بر تغییر نرخ‌هایی در بازار همچون سود سپرده‌ها، پیش فروش سکه و حساب ارزی مبتنی بر ریالی است. این سه اقدام بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز ارائه شده که اثر آن در بازار تولید خوب نیست.

پورابراهیمی در توضیح پیامدهای این تصمیم، گفت: دولت در طول سالیان گذشته با اقداماتش تمامی تلاشش را بر پایه کاهش نرخ تورم و سود سپرده قرار داد تا شاهد تکان خوردن بازار رکود در کشور باشیم اما این تصمیم عملا اقدامات گذشته دولت را زیر سوال قرار داد و تصمیمات را از بین برد.

پورابراهیمی ادامه داد: این افزایش نرخ سود سپرده‌ها باعث افزایش نرخ تامین مالی در اقتصاد می‌شود. ما نمی‌دانیم که دولت با نرخ سود سپرده ۲۰ درصدی چطور می‌خواهد وام‌های بانکی با ۱۸ درصد سود را بدهد، قطعا دیگر این نوع وام دادن عملیاتی نمی‌شود و آثار را در حوزه تولید خواهیم دید. این اقدام غیرکارشناسی بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز تیر خلاصی به تولید کشور می‌باشد که پیامدهای منفی ناشی از آن باعث توقف پیکر نیمه جان تولید خواهد شد.

این نماینده مجلس ادامه داد: از طرف دیگر در ماه‌های اخیر شاهد بهبود بازار رکود در کشور بودیم که چنین تصمیمی قطعا تاثیرات منفی را بر روی بازار سرمایه می‌گذارد چون هر افزایش سود سپرده نتیجه‌ای جز تاثیرات منفی در حوزه بازار سرمایه و سهامداری ندارد. این یک خطای راهبردی است که بانک مرکزی انجام داده است.(ایسنا)

تولید همیشه قربانی بوده است و بازنده اصلی همه مناقشه های اقتصادی در طول این 28 سال گذشته بود. همین تفکر نئو کلاسیک ها درطی این مدت با تصمیم های خود، اقتصاد را به لبه پرتگاه رسانده است. آنها روی رفتارهای بازار مثل ارز، طلا و سکه نقش تاثیرگذار ی دارند و این بازار ها جولانگاه منفت طلبی  و سود جویی بوده است.

به گفته دکتر محمد خوش چهره - اقتصاددان،   اگر عملکرد دولت‌های بعد از جنگ تحمیلی تاکنون بررسی کنید؛ متوجه اشتراکات زیادی در بین آنها می‌شوید.

مهمترین اشتراک با توجه به پرسش شما، شباهت‌های کارکردی است که در همه دولت‌های گفته شده وجود داشته و در رفتارهای بازار مثل بازارهای ارز، سکه و طلا کاملا مشهود است.

در طی این سال‌ها که بیش از 25 سال گذشته، کارهایی که تجربه شده و شکست و خطای آن دیده شده بارها تکرار شده‌اند.

به طور مثال همین تجربه شکست خورده مدیریت عرضه ارز را می‌توان اشاره کرد. همواره این سیکل معیوب تزریق ارز یا سکه  و .. .   بارها در همه دولت‌ها تکرار شده و نتیجه آن هم التهاب بازار ارز، افزایش تقاضای کاذب و رشد سوداگری بوده است.این امر منجر به تضعیف ارزش پول ملی شده است.

اما داستان قربانی شدن تولید به همین جا ختم نمی‌شود چرا که افزایش نرخ ارز در اقتصاد کشور نرخ تورم را متاثر خود کرده است.

این تاثیرگذاری گروه‌های مختلف چامعه را به شدت تحت الشعاع خود قرار داد. در همین باره، دکتر حسین راغفر، اقتصاددان گفته است؛ اگر تورمی که در آینده به وجود می‌آید را نخواهیم یک تورم لجام گسیخته بنامیم می‌توانیم آن را شدید ارزیابی کنیم. پیامد‌های این دسته از تورم‌ها هم به دو گروه آسیب می‌رساند: گروه نخست مصرف کننده خود گروه‌های پایین درآمدی و طبقات متوسط را شامل می‌شود و گروه دوم هم تولیدکنندگان هستند که به خاطر افزایش هزینه نهادهایشان قادر به ادامه حیات و بقا نخواهند بود. بسیاری از این تولیدکنندگان ورشکست می‌شوند که به دنبال آن شاهد افزایش بیکاری خواهیم بود. در واقع به دنبال افزایش قیمت دلار که این روز‌ها شاهد آن هستیم بحران‌های کنونی اقتصاد کشور تشدید می‌شود.(فرارو)

دکترعباس شاکری، اقتصاددان برجسته کشور نیز گفته است؛ افزایش نرخ ارز هیچ منفعتی برای تولید و اشتغال کشور ندارد و تنها برای صادرات، با ارزش افزوده پایین و همچنین صنایع بالادستی آن‌هم با ارزش افزوده کم سودآور است. حال اینکه این مسئله به نوبه خود کمکی به تولید و اشتغال‌زایی در کشور نمی‌کند.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه  افزایش نرخ ارز، تصنعی و در جهت منافع گروه‌های خاص است، گفت: ما گردونه‌ای را در اقتصاد ایجاد کرده‌ایم که هر چند سال یک‌بار پول کلانی عاید عده‌ای می‌شود و از این طریق فساد در کشور فزونی می‌یابد و دوباره همه‌چیز عادی می‌شود و این رویه در چند سال بعد دوباره تکرار می‌شود. قانون هم از طرفی به نفع آنها عمل می‌کند.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفته است: تنها اقتصادهایی که صاحب تولید هستند و منابعشان را صرف کارهای مولد می‌کنند، می‌توانند در مواقعی نرخ ارز را در جهت منافع صادرکنندگانشان تعیین کنند که این امر هیچ اختلالی را در پی نخواهد داشت؛ اما این اقتصادها نیز عموما در پی این هستند که رقابت‌پذیری و نوآوری و عوامل دیگری را برای اعتبار صادرات در نظر بگیرند که در برخی موارد نیز از نرخ ارز استفاده می‌کنند؛ اما درحال‌حاضر آنچه ما به‌عنوان صادرات در کشور داریم، اغلب نفت و گاز و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی است که درواقع نباید به‌ عنوان صادرات غیرنفتی شناخته شوند. در مجموع حدود ١٠درصد از صادرات ما کالاهای صنعتی و کشاورزی است.(دین و اقتصاد)

به عقیده دکتر علی دینی ترکمانی؛ اگر توزیع نقدینگی میان بخش‌های اقتصادی و همینطور میان گروه‌های اجتماعی برابرتر بود، نقدنیگی جاری در اقتصاد، چنین با شتاب زیاد، سر از بازار ارز در نمی آورد. اگر در گذشته از طریق سازوکارهای مختلفی چون زمینه سازی برای جذب نقدینگی در رشته فعالیت های مولد صنعتی و کشاورزی و همینطور نظام مالیاتی پیشرفته تصاعدی معطوف به توزیع عادلانه ثروت و درآمد میان گروه‌های اجتماعی، در جهت برابرسازی هر چه بیشتر نقدینگی اقدام شده بود اینک کمی راحت تر می شد بازار ارز را مدیریت کرد.