رازهای لباسهای یانگوم/تصاویر
هنباک Hanbok، لباس سنتی کرهایهاست و مانند خود لباس، تاریخچهی رنگارنگی نیز دارد. مردم کره تا یک قرن پیش این لباس را هر روز بر تن میکردند، امروز نیز هنباک همچنان به عنوان یک نماد مهم کره باقی مانده و در موقعیتهای خاص و تعطیلات مورد استفاده قرار میگیرد.
در این مطلب قصد داریم از نزدیک نگاهی به این لباس بیندازیم:
هنباک دارای ریشههای عشایری در شمال آسیا بوده و در اصل برای سهولت حرکت طراحی شده است. ساختار هنباک شامل ژاکت jeogori، شلوار baji و دامن chima بوده و در زمان پادشاهی گوگوریو (36 قبل از میلاد تا 668 بعد از میلاد) بنیانگذاری شده و ویژگیهای طراحی آن تا به امروز دست نخورده باقی ماندهاند.
هنباک را میتوان به لباس مراسم و لباسهای روزمره و در نهایت از نظر جنسیت، سن و فصل دسته بندی کرد. علیرغم تفاوتهای زیاد در دسته بندی، چهارچوب اصول زیبایی شناسی هنباک پیرامون علاقهی کرهایها برای طبیعی بودن، تمایل آنها به دعا و باور به نیروهای حافظ فراطبیعی و سبک لباس کنفوسیوسی بر میگردد.
هدف از طرح کلی هنباک این است که جریانی ظریف از خطوط و زوایا ایجاد کند. درست مانند شیب نرم پیش آمدگی لبه بام خانههای سنتی کرهای به نام هانوک hanok، تعادل لبهی پایینی آستینهای ژاکت baerae با زاویههای تیز یقهی سفید dongjeong همگی نشان دهندهی شکوه زیباییهای سنتی کرهای هستند.
یکی دیگر از ویژگیهای مهم و بارز هنباک، رنگهای روشن و جذاب آن است. هنباکهای سنتی دارای رنگهای پر جنب و جوشی هستند که با پنج عنصر نظریهی یین و یانگ مطابقت دارند. سفید (فلز)، قرمز (آتش)، آبی(چوب)، سیاه (آب) و زرد (زمین).
رنگها همچنین نشان دهندهی موقعیتهای اجتماعی و وضعیت تاهل نیز هستند. به عنوان مثال رنگهای روشن عمدتا توسط کودکان و دختران و رنگهای خنثی توسط زنان و مردان میانسال مورد استفاده قرار میگرفتند. زنان مجرد معمولا ژاکتهای زرد و دامنهای قرمز میپوشیدند، این در حالی است که زنان متاهل از ترکیب سبز و قرمز و خانمهایی که فرزند پسر داشتند از آبی ملوانی استفاده میکردند. طبقات بالای جامعهی کرهای از گسترهی متنوعی از رنگها بهره میبردند. در نقطهی مقابل روستاییها قرار داشتند که از رنگ سفید استفاده میکردند، اما در موقعیتهای خاص از رنگهای صورتی، سبز، خاکستری و زغالی روشن نیز بهره میبرند.
موقعیت اجتماعی افراد از روی جنس پارچهی هنباک آنها نیز قابل تشخیص است. طبقات بالای اجتماعی از هنباکهایی استفاده میکردند که در فصلهای گرمتر پارچهی آنها از الیاف گیاهی و دیگر مواد سبک و در بقیهی اوقات سال به صورت پارچههای ابریشمی ساده و طرحدار تهیه میشد. روستاییان اما تنها به الیاف پنبهای محدود بودند.
روی هنباکها، الگوهایی برودری دوزی میشدند تا آرزوهای صاحب خود را به نمایش بگذارند. به عنوان نمونه گل صد تومانی روی لباس عروسی نشاندهندهی آرزوی ثروت و غرور است. نیلوفر آبی نشانهی آرزوی اصالت و خفاش و انار نشاندهندهی علاقه به فرزند هستند. اژدها، ققنوس، درنا و ببر نیز برای هنباک خانوادهی سلطنتی و مقامات بسیار رده بالا استفاده میشوند.
در اوایل قرن نوزدهم، هنباک با لباسهای وارداتی مانند پیراهنها و کت و شلوارهای غربی جایگزین شد. امروز لباسهای رسمی و غیر رسمی به طور عمده به سبکهای غربی هستند. هرچند هنباکهای سنتی همچنان در موقعیتهای خاص مانند جشنهای ازدواج، سال نوی قمری، تشریفات آبا و اجدادی و همچنین اولین جشن تولد کودک به نام dol استفاده میشوند.
هنباکها در تاریخ 1600 سالهی خود تغییرات زیادی کردهاند و حتی امروز نیز همچنان در حال تغییر و تحول هستند. طراحان حرفهای با استفاده از طرح الگوهای سنتی و ساختارهای سادهی پنبهای، کتانی، چرم و توری، مدلهای کلاسیک را برای استفادهی حال حاضر به روز رسانی کردهاند. بازخوانی مدرن هنباک سر و صدای زیادی در دنیای مد امروز به راه انداخته و از شانزه لیزه گرفته تا کت واکهای مد نیویورک دیده میشود.
هرچند، هر اندازه هم که هنباک دستخوش تغییر شود، اما همچنان به عنوان یک میراث فرهنگی عالی باقی میماند و این موضوع تنها ناشی از ارزشهای تاریخی آن نیست، بلکه اشاره به شاخصههای هنری منحصر به فرد کرهای دارد.