شبکههای اجتماعی ابزاری برای همگرایی ملی در بحران
زمین لرزه ساعت ۲۶/۵ دقیقه بامداد ۵ دیماه ۱۳۸۲ بود که شهر بم را لرزاند و عده کثیری از هموطنان کشته و زخمی شدند.
محمود احمدی در جهان اقتصاد نوشت: در آن زمان اخبار تنها از طریق رسانههای ارتباط جمعی، روزنامههای سراسری و سایتهای خبری به اطلاع عموم مردم میرسید اخباری که شاید عمق فاجعه را آن طور که بود نشان نمیداد و کمکها تنها از طریق هلال احمر و یا سازمانهای خیریه به نیازمندان ارسال میشد در این شرایط دولت حتی از کمکهای انجمنهای خیریه هم استقبال نمود و بخشی از امداد و نجات به گروههای خارجی محول شد و کمکهای هموطنان به دلیل عدم انتشار عمق فاجعه بسیار اندک به نظر میرسید.که همین امر باعث بروز شایعات مختلفی در این زمینه شد.
زلزله دیگری در ساعت ۲۱ و ۴۸ دقیقه شامگاه روز یکشنبه ۲۱ آبان ماه در ۳۰ کیلومتری شمال غرب سر پل ذهاب و۳۲ کیلومتری جنوب غرب حلبچه در ناحیه مرزی ایران و عراق و در داخل خاک عراق رخ داد شایعات بیاساسی که در زلزله بم منتشر شد، این بار نیز درباره زلزله کرمانشاه در فضای مجازی دست به دست شد. طبیعی نبودن زلزله و انجام آزمایشات و انفجارات اتمی و هستهای بود که این خبر شایعه و بیاساس بود؛ چرا که به گفته همه محققان زلزله شناسی نوع زلزلههای ناشی از زلزلههای طبیعی با زلزلههای ناشی از آزمایشات هستهای و نظامی متفاوت است، ضمن آنکه هزاران دستگاه لرزه نگاری این زلزله را طبیعی ثبت کردهاند.
از دیگر شایعات میتوان به پیشبینی زلزله در ۴ سال قبل اشاره نمود که توسط سازمان زمین شناسی آمریکا در ۲۰۱۳ صورت گرفته و یا افراد دیگری این زلزله را پیشبینی کردهاند و از قبل اعلام کرده بودند.
دکتر مهدی زارع، عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله در این زمینه یادآور شد: اگر انفجار بود در دقایق اولیه از سوی تمام مراکز بین المللی زلزلهشناسی اعلام میشد که این اتفاق انفجار بوده نه زلزله طبیعی، ضمن آنکه وی در عین حال تاکید کرد: نه در ایران و نه در هیچ جای دنیا روشی برای پیشبینی زلزله وجود ندارد.
سوال: چرا هیچ منبعی برای اطلاعرسانی دقیق این بحرانها در کشور وجود ندارد و چرا در بحرانها عمق فاجعه به نحوی شایسته بیان نمیشود با وجود اینکه بلایای طبیعی امریست غیرارادی و در به وجود آمدن چنین بلایایی هیچ مرجع و سازمان و یا دولتی مقصر نیست.
علت چیست؟ پاسخ را میتوان در دو بخش خلاصه کرد.
اول اینکه دولت هیچ برنامهای تدوین شده برای مدیریت بحران پیشبینی نکرده و انتشار خبر و اطلاعرسانی از عمق فاجعه، ایجاد توقع بیشتر هموطنان از دولت را در پی خواهد داشت و دوم اینکه انتشار اخبار و عدم مدیریت خوب دولت در بحرانی مانند زلزله کرمانشاه باعث ایجاد تشکلهای خودجوش هموطنان برای ارسال کمکها میگردد.