تبرج‌گرایی –آرایشِ‌غلیظ و رونق اقتصاد سوداگران و بیگانگان
برای معنای تبّرج، در همه لغتنامه‌ها به ریشه این کلمه که واژه برج است اشاره دارند، به مفهوم «نمایاندن چیزی که باید پوشیده باشد» و اساساً به چیزهایی گفته میشود که بین چیزهای دیگر زودتر دیده می‌شوند و به چشم می‌آ‌یند
زهرا ممتاز- جامعه شناس در جهان اقتصاد نوشت: زنان قبل از اسلام در شبه جزیره عربستان با پوشش نیمه عریان وارد جامعه شده و موهای خود را به طرز خاصی آرایش می‌کردند تا آن‌جا که در قرآن کریم خداوند صراحتا زنان مسلمان را از این‌که مانند دوران جاهلیت تبرج و خودنمایی کنند، نهی می‌کند.
برای معنای تبّرج، در همه لغتنامه‌ها به ریشه این کلمه که واژه برج است اشاره دارند، به مفهوم «نمایاندن چیزی که باید پوشیده باشد» و اساساً به چیزهایی گفته میشود که بین چیزهای دیگر زودتر دیده می‌شوند و به چشم می‌آ‌یند؛ مثلا بروج به ستارگانی اطلاق میشود که پرنورترند و در میان ستارگان زودتر دیده می‌شوند.
متاسفانه آن‌چه که امروزه در جامعه ی اسلامی شاهد هستیم؛ گویا همان تبرج جاهلی زنان قبل از اسلام است. زنان و دخترانی را می‌بینید که نه با حجابند و نه بی‌حجاب، قبل از انقلاب زنان با دو نوع پوشش دیده می‌شدند، یا کاملا بی‌حجاب یا کاملا با حجاب که چادر رنگی یا مشکی به سر داشتند اما همان زمان نیز آرایش غلیظ امر پسندیده‌ای نبود .امروزه اما، زنان و دخترانی را می‌بینیم با تیپ‌های عجیب و غریب که با آرایش‌های غلیظ در رفت و آمدند و هر روز رو به افزایش.
حتی بسیاری از مهمانان خارجی که از اوضاع ایران بی‌اطلاعند با تعجب زیاد از چرایی این همه آرایش زنان سوال کرده و یا این‌گونه زنان را مورد قضاوت‌های تأمل برانگیز قرار داده‌اند.
به طور مثال چندی پیش که یک مهندس هلندی به تهران سفر کرده بود، با دیدن آرایش‌های غلیظ و عجیب زنان در خیابان از میزبان ایرانی سوال کرده بود: «مگر شما هم مراسم بالماسکه دارید؟ چرا این همه آرایش کرده‌اند؟»
بدتر از این ماجرا، این‌که یک توریست فرانسوی با مشاهده وضع آرایش زنان ایرانی مقاله‌ای در مجله “اکومُد” فرانسه منتشر کرده و با ابراز تعجب از مشاهداتش، زنان ایران را به پورن استارهای فیلم‌های آمریکایی تشبیه و نوشته: «زنانی که صورت خود را پشت نقاب سنگینی از آرایش غلیظ پنهان کرده‌اند حس شهوت را در انسان برمی‌انگیزند و ما را به یاد سوپر استارهای فیلم‌های پورنو آمریکایی می‌اندازد!!». قضاوتی که بسیار تأمل برانگیز است. العاقل یکفیه الاشاره.
تبرج آثار روانی اجتماعی زیادی در جامعه دارد که بحث مفصل دیگری را می‌طلبد. اما آن‌چه در این یادداشت به آن پرداخته میشود اشاره‌ای است به مبحث اقتصادی وسایل آرایشی و نگاهی است از منظر اقتصادی به امر واردات و این‌که استفاده کنندگان این وسایل سود این رفتار ناپسند خود را فارغ از مباحث دینی و اجتماعی و ضرر زدن به سلامتی خود و اقتصاد خانوار در جیب چه کسانی سرازیر می‌کنند؟!
اسباب تبرجی که با خروج ارز و دلار هنگفت از کشورهای غربی و چین و هند و امارات و… وارد بازارهای مصرف ایران میشود و سودی هم برای اقتصاد ما ندارد.
تنها نگاهی به بخشی از این آمارها عمق فاجعه اقتصادی را نشان می‌دهد. آمارهای گمرکی منتشر شده در شش ماهه اول سال قبل در خصوص واردات انواع لوازم آرایشی به شرح ذیل است. واردات انواع لوازم آرایش لب: ۵۳ هزار و ۶۲۹ کیلوگرم به ارزش ۹۵۴ هزار و ۱۲۴ دلار و معادل بیش از دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان
واردات لوازم آرایش چشم: ۱۵۵ هزار و ۱۶۳ کیلوگرم، با ارزش بیش از سه میلیون دلار و ارزش ریالی بیش از ۹ میلیارد تومان
واردات انواع لاک ناخن: درمجموع ۶۴۷ هزار و ۳۷۸ کیلوگرم به ارزش ۵ میلیون و ۴۵۱ هزار و ۶۶۰ دلار و ارزش ۱۶میلیارد تومان
واردات ۶۱۵ تنی انواع پودر آرایشی و بهداشتی پوست ، معادل ۷۸ هزار و ۴۵۷ کیلوگرم و ارزش ۷۲۵ هزار و ۸۷۳ دلار یا حدود دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان
فرآورده‌های زیبایی و آرایشی و مراقبت از پوست: به میزان دو میلیون و ۳۶۳ هزار و ۴۳۷ کیلوگرم به ارزش بیش از ۷۵ میلیارد تومان و یا بالغ بر ۲۶ میلیون دلار وارد کشور شده است.
واردات شامپو: ۴ میلیون و ۴۸۵ هزار و ۹۷۳ کیلوگرم شامپو به ارزش بیش از ۳۵میلیارد تومان یا ۱۲میلیون و ۳۵۴ هزار و ۷۸۱ دلارواردات فرآورده‌های آرایش مو: («فیکساتور مو» و «فرآورده‌هایی برای فر زدن دایمی و باز کردن فر مو») مجموعا بیش از۷۳ هزار و ۶۲۹ کیلوگرم به ارزش ۱۵۷ هزار و ۵۷۸ دلار، حدود ۴۵۷ میلیون تومان و چهار هزار و ۵۹ کیلوگرم «فرآورده فر و بازکردن فر مو» به ارزش حدود ۲۲ هزار دلار یا ۶۱ میلیون تومان…
سایر فرآورده‌ها بهداشتی و آرایشی مو (غیر از شامپو نظیر محصولاتی برای فر زدن دائمی یا باز کردن مو و فیکساتور مو ) به مقدار دو میلیون و ۱۲۳ هزار و ۱۱۶ کیلوگرم به ارزش بیش از ۳۱ میلیارد تومان یا ۱۰ میلیون و ۷۴۵ هزار و ۸۹۴ دلار وارد کشور شده است.
عمده کشورهای صادر کننده انواع لوازم آرایش به ایران نیز درسه ماهه اول سال ۱۳۹۵ به این شرح هستند:
اسپانیا معادل ۸۱ تن به ارزش دو میلیارد تومان، امارات متحده عربی معادل ۵۱۲ تن به ارزش ۲۶ میلیارد تومان، اندونزی معادل یک تن به ارزش ۳۴ میلیون تومان، انگلستان معادل ۲.۵ تن به ارزش ۲۵۰ میلیون تومان، ایتالیا معادل ۷۰ تن به ارزش دو میلیارد و ۱۴۰ میلیون تومان، آلمان معادل ۱۵۰ تن به ارزش شش میلیارد تومان، ترکیه معادل ۲۷۵ تن به ارزش ۹ میلیارد تومان، جمهوری کره معادل ۲۰ تن به ارزش ۳۸۰ میلیون تومان، سوئیس معادل ۱۱۲ تن به ارزش ۴٫۸میلیارد تومان، چین معادل ۵۰ تن به ارزش ۳۰۰ میلیون تومان، فرانسه معادل ۳۰۰ تن به ارزش ۱۲ میلیارد تومان و هند معادل ۲۷۰ تن به ارزش ۹.۵ میلیارد تومان.
البته بازار لوازم آرایشی و بهداشتی با وجود کاهش میزان واردات به دلیل سوددهی بالا بسیار داغ است به نحوی که برندهای مختلفی که بعضا تقلبی هستند در بازار به چشم می‌خورند.
براساس آمارهای اعلامی، ایران پس از عربستان دومین کشور مصرف کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه و هفتمین مصرف کننده جهان باشد.
این بازار مصرف بزرگ توجه تولیدکنندگان این لوازم را به ایران جلب کرده و در عین حال معضل قاچاق را نیز افزایش داده زیرا به نظر می‌رسد نسبت واردات ثبت شده مواد آرایشی و بهداشتی به کل واردات رقمی بسیار متفاوت است.
این‌که ایران دومین مصرف کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه و هفتمین کشور در جهان است زمانی از اهمیت دو چندان برخوردار میشود که بدانیم زنان ایرانی به نسبت زنان خاورمیانه سهم ۲٫۱ میلیارد دلار از بازار ۷٫۲ میلیارد دلاری فروش لوازم آرایشی در خاورمیانه را در اختیار دارند و به عبارتی خریدار یک سوم لوازم آرایشی در بازار خاورمیانه هستند.
مسوولان این بخش معتقدند بین ۸۰ تا ۹۰ درصد لوازم و کالاهای آرایشی در ایران به صورت قاچاق از طریق مرزهای شرقی و غربی وارد ایران می‌شوند و آن دسته از این لوازم که دارای مارک‌های معروف اروپایی یا آمریکایی هستند تقریبا تماما قلابی بوده و به طرز ماهرانه‌ای در چین، تایلند و ترکیه جعل و روانه بازار ایران می‌شوند.
به این ترتیب بخش وسیعی از واردات این لوازم در کشور قاچاق است که مشخص نیست از چه سطح کیفی برخوردار است به طوری که عده‌ای از پزشکان معتقدند؛ برخی از این مواد تاثیر بسیار بدی روی پوست و ایجاد بیماری‌های پوستی دارند.
تأثیرات وسایل تقلبی و استفاده دایم از ان بر روی سلامتی زنان انکارناپذیر و هزینه‌های پزشکی درمانی آن نیز عددی بالا و غیر قابل احتساب می‌باشد.
مسئولان انجمن واردکنندگان آرایشی و بهداشتی در این خصوص رسما اعلام کرده بودند که واردات آرایشی و بهداشتی واردات رسمی لوازم آرایشی و بهداشتی سالانه تنها حدود یک میلیارد دلار است. اما فاجعه آن‌جاست که حدود ۷۰ درصد واردات آرایشی و عطریات از طریق غیررسمی است و برهمین اساس تجارت غیررسمی این اقلام چندین برابر واردات یک میلیارد دلاری است که به صورت قانونی انجام میشود.
لوازم آرایشی و عطریات به دلیل این‌که کالاهای کوچک و با قیمتی هستند، ذاتا مستعد قاچاق و تقلب هستند. یک کارتن این اقلام می‌تواند سود سرشاری را نصیب قاچاقچیان یا تولیدکنندگان غیررسمی کند.
رئیس انجمن واردکنندگان آرایشی و بهداشتی و عضو هیات رئیسه مجمع واردات، در مصاحبه‌ی رسمی با جراید تصریح کرده بود که حداقل حدود ۱۵ میلیون نفر مصرف کننده روزانه اقلام آرایشی در ایران هستند.
این‌که در سر هر چهار راه، و در هر ایستگاه مترو دستفروشی هست که اقلام مختلف آرایشی و عطریات را پهن می‌کند و به نازل‌ترین قیمت عرضه می‌کند، نشان می‌دهد که تجارت غیررسمی این اقلام چندین برابر واردات یک میلیارد دلاری است که به صورت قانونی انجام میشود و قوانین دست و پاگیر اداری سبب میشود کالاهای واردکنندگان قانونی در دست اندازه‌های مختلف قرار گیرد.
این درحالی است که هر روز که کالای یک تاجر در گمرک متوقف می‌ماند معادل یک درصد ارزش آن کالا ضرر و زیان به شرکت واردکننده وارد میشود.اما قاچاقچی با کم‌ترین ریسک جنس خود را سفارش می‌دهد و در تهران تحویل می‌گیرد». وضعیت قاچاق این فرآورده‌ها به قدری اسفبار است که نماینده قانونی یک کالا باید برای قیمت‌گذاری کالای خود از کالاهای قاچاق کسب تکلیف کند.
کارشناسان پزشکی معتقدند ترکیبات سرب و آرسنیک که در داخل کرم‌های آرایشی، رژ لب و غیره به کار رفته است باید به ترتیب زیر ۲ppmو ۱۰pmmباشد. در این صورت مصرف این مواد آرایشی هیچ عارضه‌ای به دنبال ندارد.
اما آیا دغدغه سودجویی قاچاقچیان به آن‌ها این اجازه را می‌دهد که نسبت به این موارد ملاحظات لازم را داشته باشند.
این در حالی است که برچسب اصالت نیز نتوانسته مانع قاچاق این اقلام شود. استعمارگران اقتصادی برای ایجاد و توسعه بازارهای مصرف ، به ترویج فرهنگ تبرج و خودنمایی بین زنان کشورهای جهان پرداخته‌اند.
از نظر آن‌ها، زنان در هر صورت با روی آوردن به فرهنگ خودآرایی و بی‌بندوباری نه تنها خود به مصرف کالاهای تولید غرب می‌پردازند بلکه دیگران را نیز تشویق خواهند کرد و از زیبایی‌های ظاهری آن‌ها می‌توان برای فروش کالاها و تبلیغ آن‌ها سود جست .
مصرف زدگی، مد پرستی و رکود اقتصادی در اثر سرگرمی به مفاسد اخلاقی از جمله نتایج منفی است که عارض اقتصاد کشورهایی میشود که درگیر جنگ نرم و تهاجم فرهنگی غرب هستند.
در واقع نوک پیکان‌هایی که قدرت اقتصادی جوامع مسلمان را نشانه گرفته‌اند.
سود مدگرایی، لوازم آرایش، لباس‌های تنگ و کوتاه و… باز هم در جیب بیگانگان و دشمنان است لیکن ضرر اجتماعی و اقتصادی بیماری آن متوجه ما.
پس هموطن گرامی هنگام خریدن لوازم آرایشی قدری تأمل، تعقل و تفکر! برای نفع اقتصاد چه کسی؟ به کجا چنین شتابان؟!!
