در شهرداری تهران گریزی جز این نداریم که به سمت شفافیت حرکت کنیم

جهان اقتصاد نوشت: بعد از حدود ۱۲ سال فرصت استثنایی در اختیار اصلاح‌طلبان قرارگرفته است. مردم به آنها اعتماد کرده ومدیریت شهرهای بزرگ از جمله کلان شهر تهران را به صورت کامل دراختیار آنها قراردادند. آزمون بزرگی که اصلاح‌طلبان  دراین مرحله پیش رو دارند، ایجاد شفافیت درنحوه اداره شهرتهران و بهینه‌سازی استفاده از نیروهای انسانی درمدیرت شهری است. موردی که اگر توجه جدی به آن صورت بگیرد. شهرداری شیشه‌ای به وجود آید که توشه راه آینده جریان اصلاحات خواهد بود. به منظور بررسی این مورد «جهان‌اقتصاد» با دکتر شاپور شرافت استاد دانشگاه به گفت وگو پرداخته که درادامه می‌خوانیم.

 وضعیت استفاده از نیروی انسانی در شهرداری تهران درمقایسه با سایر نهادها درچه وضعیتی قرار دارد؟

امروزه می‌توان سازمانهای دولتی را به سازمانهای مردم محور و سازمانهایی که در نقطه مقابل این سازمانها، قرار دارند تقسیمکرد. سازمان‌های ارگانیک سازمانهایی هستند که پویایی انعطاف پذیری و چابگی از ویژگی‌های آنهاست و درمقابل این سازمانها، سازمانهای مکانیکی عمدتا با متکی بر نیروی انسانی تجهیز می‌شوند. درایران نهادهای عمومی متاثر از فضای عمومی کشور و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی هستند. بخش وسیعی از اقتصاد ایران دولتی است و به تبع این ساختار دولتی نهادهای عمومی، نیز از نظر نیروی انسانی وزن زیادی دارند. به همین خاطر در تمام حوزه‌های سازمانی از جمله شهرداری‌ها و به طور کل کارمندان بخش دولتی در مقایسه با سایر کشورها در وضعیت تورمی  به لحاظ نیروی انسانی قراردارد. شهرداری نیز جدا از این سازمان‌ها نیست.

اساسآ چرا با وضعیت تورم نیروی انسانی در شهرداری‌ها و سازمان‌ مختلف دولتی روبرو هستیم؟

امروز شهرداریها و تمامی سازمانها را می‌توان براساس حکمرانی جدید، مورد بازسازی قرار داد و درعین حال سازمانها را داده محور و چابک و منعطف کرد. اگر با نگاه سنتی به مفهوم سازمان و نیروی انسانی سازمانی  فلسفه وجودی سازمانها را مورد بررسی قرا دهیم، قطعا سازمانهای موجود بزرگتر خواهند شد. اما اگرسازمانها را براساس فلسفه جدیدی که امروزه برای هریک  تعریفی به وجود آمده، بپذیریم. قاعدتا باید سازمانها را به سمت انعطاف پذیری، چابکی حرکت دهیم. درشرایط فعلی و دریک دهه گذشته که درآمدهای نفتی درکشور بسیار شرایط خوبی داشت بخش عمومی بزرگتر هم شد و شهرداری هم از این قاعده مستثنا نبود. شاید بخشی از این بزرگتر شدن به این علت بوده که نیروهای انسانی عرصه دیگری برای فعالیت نمی‌دیدند، نکته‌ای که درتحلیل چرایی بخش دولتی یا تورم نیرو در بخش دولتی به آن باید توجه کرد، این است که هرمقدار اقتصاد ایران دولتی‌تر باشد و بخش خصوصی از امکان تحرک کمتری برخوردار شود، طبیعتا نهادهای عمومی و بخش دولتی از نظر نیروی  انسانی بزرگتر خواهد شد.

با ورود اصلاح طلبان به مدیرت شهری شاهد واژه‌ای به نام حکمرانی خوب دراین عرصه هستیم. آیا حکمرانی خوب می‌تواند به پویا کردن نیروهای انسانی دربدنه  شهرداری ها منجر شود؟ با این نگاه چه تغییر وتحولی باید در اداره شهرها توسط اصلاح‌طلبان صورت بگیرد؟

حکمرانی‌خوب را اگر براساس آنچه سازمان ملل تعرف کرده به معنای مشارکت وآزادی بیشتر شهروندان، جهت‌گیری و پاسخگویی وعملکرد وانصاف تعریف کنیم در این معنا که شهروندان بیشتر درتصمیم گیری‌ها دخالت داشته باشند و یا صدای آنها به طریق مستقیم و غیرمستقیم از طریق نهادهای انتخابی، گروها و سمن‌ها شنیده شود. تا وفاقی برای رسیدن به یک هدف به وجود آید و در عین حال انصاف و عملکرد این نهاد‌ها و فرآیندها درخدمت ذی نفعان باشد، در شهرداری تهران گریزی جز این نداریم که به سمت شفافیت بیشتر حرکت کنیم. شفافیت یکی از ارکان اساسی شهرداری های جدید  و مدرن بر اساس حکمرانی خوب است. شفافیت باعث می‌شود بسیاری از ابهامات و سوء ظن‌ها از بین رفته و درعین حال شهروندان نیز با مشارکت بیشتر از طریق ارئه نظرات خود در فرآیند تصمیم گیری دخالت بیشتری داشته باشند و نقش بیشتری درجهت‌گیری عمومی شهر داشته باشند. اصلاح طلبان باید این اعتماد  عمومی را قدر بدانند و بیش از هر چیز به مساله شفافیت در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری و عملکرد خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. اصلاح‌طلبان باید توجه داشته باشند که به هر مقدار به میزان این اعتماد آسیب وارد شود به همان میزان امکان دارد به اعتماد عمومی مردم و حکومت هم آسیب وارد شود. در کنار شفافیت و عملکرد درست نهادسازی و توجه به‌کار آمدی در فرآیند عملیات از مواردی است که شهر خوب را برای شهروندان از نظر زیست و آرامش مورد توجه قرار می‌دهد.

به نظر شما اصلاح طلبان می‌توانند در این مسیر حرکت کنند؟

بله بسیار خوشایند است که در برنامه ‌های دکتر نجفی به بخش سخت افزاری مدیرت شهر «آسایش» و بخش نرم آفزاری آن یعنی «آرامش» به درستی توجه شده است. اگر این دو مورد هدف  ادراه شهر تهران قرار بگیرد، تاکتیک‌های رسیدن به این دو هدف بر اساس قانون،  کارآمدی و شفافیت است و این مورد به اعتماد عمومی  به جریان اصلاحات بیشتر کمک خواهد کرد.

احسان کرمانشاهی