ساخت نانوحسگری برای شناسایی سلول‌های سرطانی
محققان دانشگاه کردستان نانوحسگری برای شناسایی سلول‌های سرطانی تخمدان عرضه کردند که قادر است علاوه بر شناسایی، از این سلول‌ها تصویربرداری کند.
به رشد بدخیم و غیرطبیعی سلول‌های تخمدان، سرطان تخمدان گفته می‌شود. این نوع سرطان بیماری چندان رایج نیست و پنجمین عامل مرگ‌ومیر زنان در اثر سرطان و بیماری محسوب می‌شود.
بیش از نیمی از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان تخمدان در زنان 55 تا 74 سال دیده می‌شود. در 80 درصد موارد سرطان بعد از 40 سالگی بروز می‌کند. سرطان تخمدان قابل معالجه است، به‌خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود. با معالجه و بهبود سرطان بسیاری از زنان حتی با سرطان پیشرفته تخمدان می‌توانند زندگی طولانی و رضایت بخشی داشته باشند.
برای این منظور محققان دانشگاه کردستان با به کارگیری سازو کار جدید نانوحسگری را طراحی کردند که به گفته آنها قادر است سلول‌های سرطانی را شناسایی و از آنها تصویربرداری کند.
دکتر عبدالله سلیمی، عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان مواد پایه کربنی یا همان نقاط کربنی را به عنوان جایگزین خوبی برای نقاط کوانتومی در کاربردهای تشخیصی دانست و افزود: استفاده از مواد پایه کربنی فاقد سمیت به جای نقاط کوانتومی تهیه شده از عناصر سمی و سنگین در حوزه تشخیص و تعیین گونه‌های زیستی و به‌کارگیری در طراحی زیست حسگرها، از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی ادامه داد: مواد پایه کربنی که با نام نقاط کربنی یا کربن دات‌ها نیز شناخته می‌شوند، به دلیل خواص منحصربه فردی نظیر عدم سمیت، زیست سازگاری بالا و پایداری در محیط‌های آبی قابلیت این را دارند که بدون نگرانی برای محیط‌های درون‌تنی مورد استفاده قرار گیرند.
مجری طرح با بیان اینکه در این طرح تحقیقاتی با بهره‌گیری از نقاط کربنی نانوحسگری جهت تشخیص سلول‌های سرطان تخمدان طراحی کردیم، خاطرنشان کرد: نتایج به دست آمده نشان می‌دهد این حسگر از حساسیت بسیار خوبی برخوردار است. همچنین این نانوحسگر حداقل سمیت را برای بدن ایجاد می‌کند ضمن آنکه هزینه ساخت این حسگر پایین بوده و سرعت تشخیص بالایی دارد.
سلیمی، سازوکار به کار گرفته شده در این طرح را استفاده از انتقال انرژی فلورسانسی ذکر کرد و یادآور شد: در این روش از یک گونه گیرنده انرژی و یک گونه دهنده انرژی استفاده شد که فاصله بین این دو گونه تعیین‌کننده پاسخ سیستم است. از طرفی نقاط کربنی به عنوان حامل فلورسانس بر روی رشته‌های DNA مربوط به سرطان تخمدان قرار گرفته‌اند و نانوذرات طلا به‌عنوان پذیرنده انرژی نیز توسط آنتی‌بادی عامل‌دار شدند.
وی اضافه کرد: برهمکنش آنتی‌ژن و آنتی‌بادی موجب اندرکنش نقاط کربنی و نانوذرات طلا و در نتیجه خاموش شدن بخشی از تابش فلورسانس می‌شود. میزان این خاموشی بیانگر مقدار آنتی‌ژن (مارکر سرطانیCA125 ) یا تعداد سلول‌های سرطانی موجود خواهد بود.
این محقق دانشگاه کردستان با اشاره به انجام تست‌های ارزیابی و راستی آزمایی، اظهار کرد: گستره خطی نانو حسگر ساخته شده در این طرح بین 2500 تا 20 هزار سلول و حد تشخیص آن تعداد 4 سلول در حجم 10 میکرولیتر از نمونه است.
نتایج این تحقیقات که حاصل همکاری دکتر عبدالله سلیمی عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان، سمیه حمدقداره دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه کردستان و دکتر فردین فتحی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان است، در مجله Biosensors and Bioelectronic با ضریب تأثیر 7.78 منتشر شده است.
منبع: ایسنا
