واکنش یک روانپزشک به طرح توزیع موادمخدر دولتی

هومان نارنجی‌ها، روانپزشک و درمانگر اعتیاد با اشاره به طرح «توزیع مواد مخدر دولتی» در کشور گفت: مواد مخدر دولتی آنقدر بند و تبصره دارد که باید به طور دقیق مشخص شود که جزییات این طرح چیست؟ منظور از توزیع مواد مخدر دولتی در این طرح کدام دسته از مواد است؟ تریاک؟ یا شیشه و مواد صنعتی هم شامل این دسته از مواد می‌شود؟.

وی ادامه داد: در خبرهایی که درخصوص این طرح منتشر شده به توزیع تریاک و مشتقات آن تحت عنوان مخدرهای دولتی اشاره شده است. سوال من آن است که آیا در این طرح "سوخته" هم می‌دهید؟ هروئین چطور؟ زیرا هروئین هم از مشتقات تریاک است.

نارنجی ها ادامه داد: آیا در این طرح قرار است آمپول مرفین را هم در صورت تقاضا، می‌توان به افراد ارائه کرد؟.

این روانپزشک در ادامه با اشاره به آنکه در خبرها به "شربت تریاک" نیز اشاره شده است، گفت: اگر منظور از شربت تریاک، شربت‌های رقیق شده‌ای است که در کلینیک‌های درمانی عرضه می‌شوند، باید بگوییم که همین الان نیز  توزیع می‌شود.

وی ادامه داد: اگر در کشور قصد تهیه شربت تریاک را دارند، باید مشخص کنند تریاک را از کجا تامین می‌کنند. از افغانستان که تمام تریاک آن سرب دارد؟ همینطور ادعاهایی مبنی بر کشت خشخاش را مطرح می‌کنند که سوال من آن است که آیا مجوز بین المللی کشت خشخاش را کسب کرده‌اید؟ چقدر زمین را برای کشت تریاک اختصاص خواهید داد؟.

نارنجی‌ها ادامه داد: از کجا معلوم در صورت کشت خشخاش در کشور پس از مدتی تریاک ایران به سایر کشورها قاچاق و صادر نشود؟.

این روانپزشک در ادامه به نشت متادون در بازار آزاد اشاره کرد و گفت: در حال حاضر متادون در بازار آزاد نشت کرده است، یعنی حتی توزیع متادون کنترل نشد تا وارد عطاری‌ها نشود. در چنین شرایطی نمی‌دانم با کدام انگیزه طرح توزیع تریاک دولتی را مطرح می‌کنند و چطور می‌توانند تضمین کنند که این تریاک به بازار آزاد نشت نکند؟.

وی افزود: وقتی طرحی مبنی بر توزیع مواد مخدر دولتی را مطرح می‌کنند باید دقیقا مشخص کنند که این مواد مخدر به چه گروه سنی عرضه خواهد شد؟.

این روانپزشک با تاکید بر آنکه طرح توزیع مواد مخدر دولتی نیاز به کارشناسی‌های بسیار دقیق دارد گفت: نمی‌توان بخاطر کنترل چند قاچاقچی مواد مخدر را آزاد کرد.

نارنجی‌ها با بیان اینکه وقتی قصد آزاد سازی تریاک را داریم باید مشخص کنیم که تریاک دولتی با تریاک بازار آزاد چقدر تفاوت قیمت دارد؟ ادامه داد: وقتی تریاک در کشور گرمی 5 هزار تومان است پس باید تریاک دولتی گرمی 3 هزار تومان عرضه شود. این در حالی است که معتقدم وقتی قیمت عرضه دولتی آنقدر پایین بیاید،‌ همین دسترسی آسان به مواد ممکن است باعث افزایش شیوع اعتیاد در کشور شود.

این روانپزشک در ادامه به نشت ترامادول در بازار آزاد نیز اشاره کرد و گفت: ترامادول را در داروخانه‌ها عرضه کردند و حتی بدون نسخه هم فروخته نمی‌شد، اما در بازار آزاد نشت کرد تا جایی که امروز تعداد زیادی معتاد ترامادول در کشور داریم. چگونه می‌توانند تریاک را عرضه کنند؟ چه ضمانتی می‌دهند که در این صورت آمار مصرف بالا نرود؟ هدف از اجرای این طرح‌ها چیست؟ کوتاه کردن دست قاچاقچی؟ اما به چه قیمتی قرار است اجرا شود؟.

وی ادامه داد: تا به حال در هیچ جای دنیا چنین تجربه‌ای صورت نگرفته است و فقط برخی از کشورهای توسعه یافته با فرهنگ سازی و در شرایطی که آمار مصرف آنها در ماده‌ای مشخص بالا رفته بود، آن نوع ماده را قانونی کرده‌اند که این مثال تنها در خصوص گل،‌ حشیش و علف بوده و بیشتر از آن نبوده است.

این روانپزشک ادامه داد: برای مثال در ایالت فلوریدای آمریکا به علت آنکه 50 درصد دانشجویان گل می‌کشیدند مجبور شدند این مخدر را آزاد کنند زیرا مصرف گل در این ایالت آنقدر بالا رفته بود که تقریبا همه مصرف کننده بودند و دولت مجبور به آزاد سازی آن شد تا خود عرضه را در دست بگیرد.

نارنجی‌ها ادامه داد: در جمعیت 16 تا 64 ساله کشور حدود 5.5 درصد مصرف کننده داریم آن هم مصرف کننده همه مواد که در این بین درصد متعلق به تریاک آن تقریبا معادل 2.5 درصد یعنی نیمی از جمعیت مصرف کننده کشور است.

وی افزود: اگر 2 میلیون و 800 هزار نفر مصرف کننده مستمر در کشور داشته باشیم،‌ 1 میلیون و 400 هزار نفر به آنها در جمعیت 60 میلیون نفری 16 تا 64 ساله کشور مصرف کننده تریاک هستند؛ در چنین شرایطی آیا منطقی است که بخاطر این جمعیت تریاک را آزاد کنیم؟ اگر 10 میلیون نفر تریاکی در کشور داشتیم می‌توانستیم مدعی ارائه تریاک کوپنی باشیم و این قابل درک بود،‌ اما وقتی تعداد مصرف کنندگان تریاک به حد هشدار نرسیده است، چرا باید این آزاد سازی صورت گیرد؟.

این روانپزشک تاکید کرد: دست اندرکاران این طرح باید جزئیات طرح را به طور دقیق مشخص کنند. شرایط و سن متقاضی را تعیین کنند؛ محل عرضه و نوع مواد را به طور دقیق مشخص کنند تا بتوانیم بررسی‌های بیشتری در این زمینه داشته باشیم اما اینکه یک عضو مجلس شورای اسلامی بیاید نظر خود را در این سطح مطرح کند نمی‌توان مبنای تصمیم گیری قرار گیرد.

نارنجی ها خطاب به موافقان این طرح گفت: سوال من از کسانی که از این طرح دفاع می‌کنند آن است که دقیقا از چه دفاع می‌کنید و موافق چه چیزی هستید وقتی هنوز آئین نامه‌ای وجود ندارد و جزئیاتی مشخص نیست. مطمئن باشید وقتی برای تدوین جزئیات این طرح جمع شوید با موانع جدی آن برخورد خواهید کرد.

وی افزود: تصور می‌کنم طرح چنین مسائلی فقط یک آزمون سنجی از اذهان عمومی جامعه و افکار سنجی آن است و می‌خواهند بدانند که جامعه چه برخوردی با این مسائل خواهد داشت. وگرنه طرح مسائلی چون آزاد سازی تریاک به همین راحتی‌ها نیست.

این روانپزشک ادامه داد: در صورت آزاد سازی تریاک باید مجازات‌های قاچاق تریاک نیز بازنگری شود و باید مشخص شود که آیا قوانین قاچاق تریاک در صورت آزاد سازی آن پابرجا خواهد ماند؟ یا اگر کسی در حیاط خانه خود هم اقدام به کشت خشخاش کند، مجازاتش چیست؟.

نارنجی‌ها همچنین خاطر نشان کرد: وقتی مرتبا اعلام کنیم که شیشه و هروئین بد است اما تریاک را دولتی توزیع کنیم، این برداشت صورت می‌گیرد که حتما تریاک چیز خوبی است و ضرری ندارد،‌ به این ترتیب شیوع آن در کشور بالا می‌رود.

وی در ادامه با بیان آنکه با توجه به فرهنگ اروپایی و آمریکایی،‌ الکل در این کشورها آزاد است گفت: در خارج از کشور الکل آزاد است و فرهنگ آن نیز وجود دارد و افراد از چگونگی مصرف آن نیز آگاهند. در سوپر مارکت‌هایشان نیز توزیع می‌شود، اما آمار تصادفات منجر به فوت ناشی از مصرف الکل، نارسایی‌های کلیه،‌ مرگ و میر ناشی از مصرف الکل بخاطر خشونت ناشی از مصرف و همچنین آمار الکلی‌های این کشورها بسیار بالاست،‌ تا جایی که فرانسه 3 میلیون نفر الکلیک (معتاد به الکل) دارد. پس اگر تریاک را هم در ایران آزاد کردید، باید تبعات آن را نیز بپذیرید.

این روانپزشک در پایان تاکید کرد: معتقدم این چنین طرح‌هایی قصه است و در عمل با مشکلات اجرایی متعدد مواجه خواهد شد، به همین دلیل در مرحله اول باید اجرای آن با جزئیات مشخص شود.