از شورای شهر بیشتر بخواهیم

جهان اقتصاد نوشت: انتخابات روز ۲۹ خرداد ماه آموزه‌های زیادی را در خود دارد. هجوم بی‌سابقه مردم به سوی صندوق‌های اخذ رأی و فرصت نیافتن تعداد زیادی از هم‌میهنان برای مشارکت در این پدیده نادر، از جمله شگفتی‌های این انتخابات به شمار می‌آید و نشان از حساسیت فوق‌العاده مردم در برابر سرنوشت شهرهای خودشان دارد.

اگر انتخابات شورای شهر جدا از انتخابات ریاست جمهوری و در زمانی دیگر برگزار می‌شد شاید در شرایط عادی انتظار از مردم این بود که برای شورای شهر خودشان بیش از ریاست جمهوری علاقه و اشتیاق نشان دهند چرا که  اداره امور شهر ها بازندگی روز مره مردم نزدیک‌تر است و مردم شناخت بیشتری از اداره کنندگان امور شهر خودشان دارند و ارزیابی نزدیک‌تر آنان از شیوه اداره امور شهر باعث می‌شود تا در گزینش شورای شهر و به تبع ان مدیران شهری خودشان با انرژی و نشاط بیشتری مشارکت کنند.

اما شرایط پیش آمده در شهرهای بزرگ کشور و اعتماد یکپارچه مردم به نامزدهای لیست امید در کلان‌شهرها به طور مستقل و فارغ از ارزیابی‌های سیاسی و جناحی این مفهوم را آشکار می‌کند که بار مسئولین انتخاب شدگان این دوره از شوراها به دلایلی که گفته می‌شود، بیش‌تر از دوره‌های پیشین است.

1. اعتماد یک پارچه مردم به فهرست امید به تبع حمایت‌های رهبران اصلاحات این دیدگاه را نشان می‌دهد که مردم از شیوه اداره شهرهایشان که از لحاظ سیاسی توسط اصول‌گرایان ناراضی بوده‌اند و این‌بار می‌خواهند اداره امورشان را به طیف اصلاح‌طلبان بسپارند.
2. این رویکرد اگر با عملکرد قوی و مقتدرانه شورای پنجم و به تبع آن شهردار دوره بعدی نباشید در پایان دوره مردم را به نوعی یأس ونامیدی خواهد کشانید. زیرا مردمی که از اصول‌گرایان ناامید شده اند اگر از اصلاح‌طلبان هم ناامید شوند، برای اداره امور شهرشان به کسانی روی خواهند آورد که سابقه روشن و شاهدی بر توانای خود ندارند و تنها بر اساس بدبینی مردم به دو طیف مهم و امتحان پس داده سیاسی به گروه تازه واردی رأی خواهند داد که همان تجربه شوراهای پیش از این و ماجراهای پس از آن تکرار می‌شود و حتی می‌توان گفت که ممکن است کشور دوباره در معرض خطر بیافتد.
3. اداره امور شهری چون تهران و کلان‌شهرهایی چون اصفهان و مشهد و شیراز به سازمان‌ها نهادهایی قوی و سالم نیاز دارد تا از یک سو از پس تعهدات و مشکلاتی ضعف‌ها و سوء مدیریت‌های پیش از خود برآید و از سوی دیگر نشاط و رونق را به شهرها بازگرداند. از یک سو با فساد سازمان یافته و ریشه دوانیده باید مقابله کنند و از سوی دیگر با مشکلاتی چون بدهی‌های کلان و کمرشکن مواجه شوند و از سوی دیگر برای طرح‌های نیمه‌کاره و بلند پروازانه شهر چاره جویی کنند. بنا براین شهرداران این دوره باید علاوه بر به‌کارگیری قدرت و توان مدیریتی شخصی خود نهاد شهرداری را هم در خلال این مدت به نهادی توانا و کارآمد تبدیل کنند تابتوانند رسالت تاریخی خودشان را که پیش‌تر به آن اشاره شد به درستی و دقت ایفا کنند.
4. شوراهای شهرها هم پس از چهار دوره آموزنده اینک که شرایط عمومی کشور از حیث همراهی و مدلی دولت و مجلس شورای اسلامی فراهم است و شواهدی از انگیزه‌های کارشکنانه مغرضانه (که در دوره‌های پیشین وجود داشت) مشاهده نمی‌شود، می‌توانند به رفع نیازهای نهادی شوراها و مانع قانونی ارتقای عملکرد شوراها بپردازند. نیاز شورا به نهادی مشابه دیوان محاسبات که بر عملکرد مالی شهرداری نظارت تام و دقیق داشته باشد، از ضروریات غیر قابل انکار می‌نماید. با ایجاد چنین نهادی به مراتب شهرداری سالم‌تری خواهیم داشت و درآمدها و هزینه‌های شهرداری شفاف‌تر خواهد شد.
5. نطارت بر عملکرد شهرداری و نهادهای وابسته به آن در شهرهای بزرگ در دوره‌های پیشین تنها از طریق انتصاب شهردارد و امکان سوال و استیضاح او امکان پذیر بوده است. سابقه این وضعیت نشان می‌دهد این شیوه نظارت برای شهرهای کوچک هم پاسخ کافی و قانع کننده‌ای برای مردم نیستد چه رسد به شهرهای بزرگ که عملکرد شهرداری آن‌ها از بعضی وزارت‌خانه‌ها بزرگ‌تر و بیش‌تر است. بنا براین لازم است شوراها از هم اکنون برای گسترش دخالت خودشان در انتخاب شهردارادن مناطق و برخی سازمان‌های وابسته به شهرداری چاره اندیشی کنند و هرهنگام که لازم باشد از فرصت همراهی دولت و مجلس برای ارائه لایحه‌های قانونی و تغییرات لازم در مقررات ناظر بر شوراهای استفاده کنند.
6. تصمیم‌گیری در باره امور مهم اداره شهرهایی چون تهران و سایر کلان‌شهرهای کشور به دانش انباشته‌ فراوانی نیاز دارد که هرگز تصور نمی‌شود که این اندازه از دانش و تجربه در ذهن و تجربه اعضای شورای شهر انباشت شده باشد. بنا براین شوراها به پشتیبانی از دانش مدیریت شهر و تجربیات تحقیق شده در دانشگاه‎‌ها و مراکز علمی نیازمند هستند و لازم است نهادلازم برای امر پژوهش و تحقیق در اداره امور شهری با هدف پشتیبانی از شورای شهر برای تدوین طرح‌ها و بررسی لایحه‌هایی که از سوی شهرداری به شورا ارائه می‌شود،ایجاد شود تا از طریق آن دانشگاه‌ها مراکز پژوهشی هم بتوانند از این دریگاه به کمک مدیریت شهری آمده ونقش دانش و پژوهش را در اداره امور شهرها بیشتر کنند.

بنابر این لازم است در این دوره از فعالیت شوراهای اسلامی شهرها انتظارات خودمان از اعضای این شورا ها بالاتر ببریم و با ارتباط گستره تر و فال تر با انان از آنان بخواهیم فعالیت این دوره از شوراها را به دوره‌ای به مراتب سطح بالاتر از دوره‌های پیشین ارتقا دهند و در پی این ارتقای کیفیت همه با هم سطح کیفیت زندگی در شهرهای ایران را بالا ببریم.

سعید تقی‌پور