تحریف عملی “نوروز” در پاساژهای پر از کالاهای ترک!

جهان اقتصاد نوشت: نوروز را ایرانیان خود زنده نگه داشته‌اند. پس از حمله عرب‌ها تاکنون همواره نوروز تهدید می‌شده است. فراز و فرود این زنده نگه داشتن خود داستانی است بلند و شیرین و پر معنا، که چگونه ملتی در بی‌قدرتی تمام در برابر قدرت‌های مخالف نوروز ایستاد و آن را پاسداشت و مخالفان را به پای سفره هفت سین نشاند. درس بزرگی است از به زانو درآوردن قدرت در برابر بی‌قدرتی. یک مطالعه موردی در علم سیاست. امیدوارم روزی ایرانی دانشمندی دست به نوشتن کتاب “نوروز و قدرت” ببرد.

اما نوروز، این جشن بزرگ که جهان و انسان را در چهارچوب اندیشه ایرانی تبیین می‌کند، از تحریف در امان نبوده است. منظور از تحریف به طور دقیق تحریف است و تحول به معنای دگرگونی‌های عصری در نظر نیست.

تحریف نوروز دو گونه بوده است. گونه اول نظری و گونه دوم عملی.

در گونه اول نوروز را به اندیشه‌های دیگر آلوده‌اند. خواسته‌اند آن را از محتوا خالی کنند. این هم می‌تواند دستور کاری برای پژوهش‌های نوروزی باشد. اما گونه دوم تحریف در عمل است.

تحریف عملی واژگونه آن ایستادگی جانانه و خردمندانه در برابر نابودی نوروز است. برخی ایرانیان خود به دست خود نوروز را از درون تهی می‌کنند. مصداق‌هایش فراوان است. فراموشی سفره هفت سین، فراموشی آیین‌های نوروزی که همه ایرانی است، جایگزینی سفرهای خارجی یا داخلی به جای آیین‌های نوروزی و …این انتقاد تند است اما واقعی است و همه گیر.

همه ما نوروز را زمانی برای سفرهای طولانی می‌دانیم. سفرهای خارجی یا داخلی؛ که هر دو در چهارچوب‌های غیر فرهنگی و سرمایه سالارانه اجرا می‌شود. داراها به اروپا، شرق آسیا، روسیه یا دوبی می‌روند. متوسط‌ها به کیش و شمال و جاهای دیگر؛ با هتل و رستوران. ندارها باز به شمال و شهرهای دیگر؛ بدون هتل و رستوران. حال در این میان رسم خریدهای جنون آمیز از پاساژهای نوکیسگی هم افزوده شده است. نوروز چه ارتباطی با خرید کردن در ساحل دریای خزر یا خلیج فارس دارد؟ مناطق آزاد نه تنها اقتصاد کشور را نابود می کنند بلکه با ترویج مصرف گرایی کالاهای خارجی به نابودی فرهنگ ایرانی هم می‌انجامند! نمی‌دانم در سالیان آینده نوروز پژوهان درباره رسم و رسوم نوروزی ایرانیان چه خواهند گفت؟ امیدوارم نگویند نوروز جشنی است که ایرانیان به سرعت خود را به مراکز خرید شمال و جنوب کشور می‌رسانند و کالاهای کشور دوست و برادر! ترکیه را می خرند و به خانه می‌آورند!

جواد رنجبر